Termodinamika” fanidan o`quv- uslubiy majmua


Termodinamika birinchi qonunining tenglamasi



Download 4,79 Mb.
bet10/182
Sana11.04.2022
Hajmi4,79 Mb.
#543693
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   182
Bog'liq
маъруза-мажмуа

Termodinamika birinchi qonunining tenglamasi


Termodinamikaning 1-qonunimassavaenergiya saqlanishvaaylanishqonuniningaylanishhodisalarigaqo’llanishiningxususiyholidir. Chunki, energiyabordanyo’qbo’lmaydi, yo’qdanborbo’lmaydi, faqatbirturdanikkinchiturgaaylanadi.


Harqandaytermodinamiktizimningparametrlarishutizimgatashqaridanmahlummiqdordagiq issiqlikmiqdorikiritilganda (yokichiqarilganda) o’zgaradi. Tizimmuvozanatholatidanchiqadiyokimuvozanatholatigaqaytadi.
Demak, energiyaning saqlashqonuniasosidatermodinamikaning 1-qonuniniquyidagichatahriflashmumkin:
Tizimgauzatilganissiqlikmiqdorishutizimichkienergiyasiningo’zgarishigavatashqikuchlargaqarshibajarilganfoydaliishga sarflanadi. Aytibo’tilganlarniquyidagitenglamayordamidaifodalashmumkin:


(2.14)

Differenstialformadayozilganshumunosabatningo’ziquyidagiko’rinishdabo’ladi:


(2.15)
yoki
. (2.16)
Bundankeyintizimgaberiladiganissiqliknimusbat (+) tizimdanolibkentiladiganissiqlikni (-) manfiydebhisoblashnishartlashibolamiz. Tegishlicha tizim bajaradigan ishni musbat tizim ustida bajariladigan ishni manfiy deb shartlashib olamiz. Belgilar tizimsini tanlash mutloq ixtiyoriydir; albatta, xuddi shu yo’sinda belgilarning teskari tizimsini tanlash ham mumkin. Bunda faqat keyingi barcha termodinamikaviy hisoblashlarda xillikka rioya qilishgina muhimdir. Termodinamika birinchi qonunining tenglamalarini (10) va (12) tenglamalarni eotiborga olib quyidagi ko’rinishda yozish mumkin:
(2.17)
(2.18)


2.3. Issiqlik sig’imi


Jismni bir gradusga isitish uchun zarur bo’lgan issiqlik miqdori jismning issiqlik sig’imi deb aytiladi.


Turli xil moddalarni bir xil temperaturagacha isitish uchun ularning har biriga turlicha miqdordagi issiqlik energiyasini uzatish zarur bo’ladi. Bu hol moddaning agregat holatiga va tuzilishiga bog’liq.
Bu tahrifdan moddaning issiqlik sig’imi jismning ekstensiv xossasi ekanligi kelib chiqadi. Haqiqatan ham, oyni jism tarkibidagi moddalar qanchalik ko’p bo’lsa, shu jism issiqlik sig’imining kattaligi ham shunchalik katta bo’ladi.
Modda miqdori birligining issiqlik sig’imi solishtirma issiqlik sig’imi deb ataladi.
Solishtirma issiqlik sig’imi moddaningt intensiv xossasidir, ya’ni uning kattaligi moddaning tizimdagi miqdoriga bog’liq bo’lmaydi.
Biz bundan uyon faqat solishtirma issiqlik sig’imi bilan ish olib borishimiz tufayli solishtirma issiqlik sig’imini soddagina qilib issiqlik sig’imi deb ataymiz.



Download 4,79 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   182




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish