Termiz Davlat Unversiteti Kimyo texnologiya fakulteti kimyo ta’lim yo’nalishi 118-guruh amaliyotchi talabasi aliyev abubakrnin sariosiyo tumanidagi 76-chi umumiy

Termiz Davlat Unversiteti Kimyo texnologiya fakulteti kimyo ta’lim yo’nalishi 118-guruh amaliyotchi talabasi ALIYEV ABUBAKRNIN Sariosiyo tumanidagi 76-chi umumiy o’rta ta`lim maktabida 21-oktyabr – “Davlat tili haqida”gi Qonun qabul qilingan kun munosabati bilan “ЗАБОН ОИНАИ МИЛЛАТ АСТ” deb nomlangan tadbir
B A Y O N N O M A S I

Qatnashdi: 

Maktab direktori: B. Raximov
MMIBDO`: A. Xalilov
Yoshlar ittifoqi raisi: F. Ashurov
fan o`qituvchisi: F. Ismoilov

(21 октябр - Сенарияи чорабинӣ бахшида ба рӯзи қабули Қонун «Дар бораи забони давлатӣ»)

Ба сахна намуди идона дода мешавад. Плакатхо бо суханхои хикматй дойр ба забон овехта шуда, бо гулу зебу зинатхои миллй оро дода шудаанд.
Суханронии Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон И.А.Каримов дар бораи ба забони ӯзбекӣ додани мақоми забони давлатӣ пахш мешавад. Оханги классикй садо медихад. Ба саҳна шурӯъкунандагон мебароянд.
Чорабиниро директори мактаб Б. Рахимов кушода дод.
1-ум оғозкунанда:

Ассалому алайкум устодони дарёи дил, чашмаи ишк!

Оғози 2:

Салом, падару модарони азиз, меҳмонон, иштирокчиёни шаби мо!

1-ум оғозкунанда:

Забон оинаи миллат аст. Президентимиз ташаббуси билан ўзбек тилига давлат тили мақоми берилгани мустақиллик йўлидаги асосий қадамлардан бири эди. Пас аз истиқлолияти кишварамон забони модарии мо ҷойгоҳу мақоми худро касб кард.

Оғози 2:

Имрӯз забони ӯзбекии мо дар сатҳи байналмилалӣ эътироф шудааст. Истифодаи забони ӯзбекӣ дар конфронсҳои байналмилалӣ ва ҳузури марказҳои омӯзиши забони ӯзбекӣ дар муассисаҳои таълимии хориҷӣ аз афзоиши нуфузи забони мо шаҳодат медиҳад.

Директори мактаб ва меҳмонон ба сухан даъват карда мешаванд. Сипас таронаи классикӣ бар ғазали «Тил»-и Аваз Отар садо медиҳад.

Хонандагон аз таърихи забони мо накл мекунанд.

Донишҷӯи 1: Забони модарии мо яке аз забонҳои қадимист, аввалин маъхазҳои хаттӣ ба асрҳои VI-VII рост меояд. Ўзбек тилини ривожлантиришга ​​катта олимларимиз Маҳмуд Кошғарий, Юсуф Хос Ҳожиб, Алишер Навоийнинг ҳиссаси катта.

Донишҷӯи 2: Аз ҷумла, дар «Муҳокамат ул-луғатайн»-и Алишер Навоӣ доир ба ғании лугавӣ ва сохти грамматикии забони қадимии узбакӣ маълумоти пурарзиш оварда шудааст.

Донишҷӯи 3: Халқҳои туркӣ фарҳангу адабиёти ғании миллӣ доранд. Забони туркӣ яке аз қадимтарин забонҳои адабии ҷаҳон буда, дорои захираи ғании луғат аст. Алишер Навой хануз дар асри 15 бо асархои худ хар гуна мафхумхои мураккабу нозукро дар ин забон баён кардан мумкин аст, собит карда буд, ки олами туркро дар сатхи забони адабй «яккадаст» карда, байти зеринро навиштааст:

Донишҷӯи 4: Ҳазорсолаҳо ягона забони туркӣ то қарни 20 ба чанд забонҳои алоҳидаи миллӣ тақсим шудани забони туркӣ ба забон ва фарҳанги халқҳои турк низ таъсири худро гузоштааст. Ба шарофати истиқлолият туркзабонҳо дар муайян кардани рушди забон истиқлолият пайдо карданд.

Пешвои 1: Вақти озмуни иншо дар мавзӯи «Зебоии сухани мо».

Донишҷӯи 5: Забон аз шамшер тезтар аст.

Донишҷӯи 6: Забону дилро нигоҳ дор.

Донишҷӯи 7: Агар забон донӣ, ба дил роҳ ёбӣ.

Донишҷӯи 8: Агар забон ёбӣ, душман дӯсти туст.

Донишҷӯи 9: Забон тарҷумони забон аст.

Донишҷӯи 10: Аз даҳон - аз дил берун.

Пешвои 2: 21 октябр аз қабули Қонуни забони давлатӣ 26 сол пур мешавад. Ба таъбири Сарвари давлатамон забони ӯзбекӣ дар баробари парчам, герб, гимн ва Конститутсия ба яке аз рамзҳои муқаддаси давлати соҳибистиқлоли мо табдил ёфтааст, ки онро қонун ҳифз мекунад.

Пешвои 1: Дар китоби Сарвари давлат «Маънавияти баланд – неруи шикастнопазир»: ном дорад. Воќеан, забони модарї љони миллат аст.

Аввали 2: Кунун «Ҳазор танга ба донандаи забон». Мо озмун дорем

Донишҷӯ ба маҳфил меояд ва ба онҳо мегӯяд, ки ба забони русӣ, англисӣ ё дигар забонҳо ягон забон пайдо кунед. Донишҷӯе, ки ҷавоби муамморо медонад, онро ба забони ӯзбекӣ тарҷума мекунад.

Донишҷӯи 11: Пила - сверхуб пила - снизуб

Позередин миасо нежное. (Зуби язык)

Донишҷӯи 12: Боло арра поён арра миёнаш гӯшти барра

(дандон, забон)

Оғози 1: Дар ҷомеаи мо як ҳақиқат маълум аст, ки омӯзиши пуршиддат ва самараноки забонҳои хориҷӣ талаби аввалиндараҷаи имрӯз аст.

Забони хориҷиро бисанҷед, ҷавонон,

Илму касбро кй медонад, аллакай маълум аст.

Оғози 2: Албатта, асоси омӯзиши забони хориҷӣ бояд забони модарӣ бошад. Дар ин хусус Президент гуфт: «Бояд таъкид кунем, ки омӯзиши забонҳои хориҷӣ набояд ба ҳисоби фаромӯш кардани забони модарӣ бошад». Воқеан, бо калиди забони модарӣ дари забони хориҷиро боз кардан метавонад кафолат диҳад, ки мо ҳаргиз худро фаромӯш накунем.

Бояд ҳар забонро ҳамчун забони модарӣ донӣ,

То он даме, ки шумо онро бо боварии том ва боварии комил гуфта тавонед, онро такрор кунед.

Оғози 1: Намунаҳои суруду мавзӯъҳои халқиро дар иҷрои аъзоёни маҳфили забоншиносони ҷавон бишнавед.

Пешвои 2: Хушбахтона, кишвари мо тинҷ аст!

Бигзор покии забони мо ҷовидон бошад!

Зинда бод замину осмон,

Зинда бош!

Аввалин аввал: Аллоҳ! Ин малхами маънавии халки узбеку-тоҷик аст, ки аз кадим эхтиром ва тараннум карда шудааст, ба тарчумон ниёз надорад, сарфи назар аз миллату забон ба баробарий ва некий даъват мекунад.

Пешвои 2: Сеҳри Худо маҷмӯи орзуву умед ва шодӣ аст. Сарвари аввали давлат дар китоби худ “Маънавияти баланд – неруи шикастнопазир” гуфтааст:

Воқеан, забони модарии мо ба об кардани ҳар санг қодир аст. Зеро ин нола аст! Зеро ин неруи бемислу монанди забон аст!

Дар доира духтарони либосхои миллй дар бар ним доира чой гирифтаанд. Дар миёна гахвора гузошта, гахвораро чунбонда алла мегуяд. Духтарони кружок хамрох мешаванд.

Духтарони донишчу: Худо накунад, фарзанди азизам.

Ором кун, Худоё.

Шери кишвари мо,

Ситораи дурахшон, алла...

Дар ватани худ ба воя мерасед

Вафодор бошед

Оғози 1: Забон неруи бебаҳост. Он на танҳо воситаи муошират, балки санъати эҷоди сухани зебо низ мебошад.

Оғози 2: Мукаммалии ҳама гуна пешниҳоди хаттӣ ё шифоҳӣ барои омма самаранокии онро афзун мекунад. Албатта, аломати пунктуатсия низ ба аломати пунктуатсия вобаста аст. Ҳар гуна оҳанг либоси нутқ аст. Забон зебост.

Оғози 1: Мо хонандагони синфи 5-ро ба саҳна даъват мекунем.

Донишҷӯён тоҷи аломати пунктуатсия мепӯшанд ва шеъри Поэзияро оғоз мекунанд.

Вергул: Саросема, маро бесарпаноҳ нагӯй, ҷои ман дар байни ҳамсолон аст...

Иқтибосҳо: Иқтибосҳоро пешгирӣ кардан мумкин нест, мо онҳоро ҳамеша бо оғӯши кушод қабул мекунем…

Тир: Ҷойгоҳи мувофиқтарини ман дар муколама, агар маъно такрор шавад, ман ҳамеша…

Саволнома: Хушбахти, хулқу одоби нек, мисли офтоб.

Ҳангоми зарурат ҷамъ мешавем ва ҳам саволу ҷавоб дорем.

"Нукта": Истгоҳи андешаҳо - Нуқта,

Ман дар охири ҳар як ҷумла таваққуф мекунам.

Ин ҳама чизест, ки ман бояд бигӯям,

Ман чунин фикр намекунам.

Оғози 1: Асоси ҳар забон

Навиштан қадимист.

Онҳо калима месозанд, онҳо калима месозанд

Ин маъно дорад!

Оғози 2: Акнун биёед қарорҳоро дар бораи забон ва навиштани худ ба ёд орем.

Донишҷӯи 14: 21 октябри соли 1989 - Қонун дар бораи забони давлатӣ қабул шуд.

Донишҷӯ 15: 2 сентябри соли 1993 – Қонуни Ҷумҳурии Ӯзбекистон «Дар бораи ҷорӣ намудани алифбои ӯзбекӣ ба хати лотинӣ» ва қарори дахлдори Олий Маҷлис.

Донишҷӯи 16: 24 августи 1995 - Девони Вазирон «Дар бораи тасдиқи қоидаҳои асосии имлои забони ӯзбекӣ» қарор қабул кард.

Донишҷӯи 17: 21 декабри соли 1995 – Қонун «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Ӯзбекистон» дар таҳрири нав қабул карда шуд.

Донишҷӯи 18: 10 сентябри соли 1996 – Девони Вазирон «Дар бораи Барномаи давлатӣ» оид ба татбиқи Қонун «Дар бораи забони давлатӣ» қарор қабул кард.

Оғоз 1: Забони модарӣ, эй бӯсаи дасти ман,

Маърифат, ки дар ин рузхо оварда ва пахн кардааст.

Забони модарӣ туӣ, ки солҳо маро нигоҳ доштӣ,

Маърифатхое, ки халки узбекро ба суи истиклолият бурд.

Оғози 2: Дар бораи забони мо шеъру таронаҳои зиёде навишта шудаанд. Аз онҳо мисолҳо мешунавем.

Донишҷӯи 19: Забони наҷибе, ки аз ниёгон ба мо мерос мондааст,

Он барои наслхо сарвати бебахо мебошад.

Оинаи дилу чони мост.

Чй хел ацоиб аст, ки одамонро ба гуш мезананд.

Донишҷӯи 20: Беохирии ваҳшӣ,

Хам самимона ва хам дустона,

Модари Худо,

Аз ашк, аз шири сафед,

Нобаробарии тугай,

Гурриши водиҳо,

Аз нолаи ҷавонон,

Аз сукути овёс,

Забони даврон забони модарист

Донишҷӯи 21: Хонаи найчаи чӯпон,

Занги занг,

Симои алпии писари ғор,

Аз даъвои Алпомиш,

Забони модарӣ забони модарии ман аст

1-ум оғозкунанда:

Кори дунё ба забони модариам аст,

Ҳар як сухан дар сад калима аст

Он дар миёиаи бе-руни абрешим аст.

Бурро зебо, зафарманд ва далер аст.

Дар ёри дӯстонам қанду шакар аст,

Хар як шарора гулхан аст — он гулхан дар забони ман аст.

Навоий рухи бор, Бобур бор.

Ҳар лаҳҷа дар забони модарии ман бо манора аст.

Илму касб дар ҷаҳон ҷолиб аст,

Хазинаи бепоён, энсиклопедия бо забони афсона.

Оғози 2: Одам ҳайвони гумшуда аст,

Роҳи беҳтаре нест.

1-ум оғозкунанда:

Забони модарӣ дар бузургӣ кӯҳи баландӣ,

Забони модарии ман, ту Эрами ошик.

Пешвои 2: Мухлисони азиз, ки забони модарии моро эхтиром мекунанд! Ид ба ҳамаатон муборак бошад!

Иқтибосҳо

1. И.А.Каримов. Маънавияти баланд кувваи маглубнопазир аст. Т.: Маънавият, 2008, с. 130-131.

2. «Интихоб» овоз диҳед. Т .: Нашриёти адабиёт ва санъат ба номи Ғафур Ғулом, 1984. 211 саҳ.

3. Зарбулмасалхои халкии узбек. Т.: Шарқ, 2003.

Иқтибос:
Таълими забон ва адабиёт 2015. 9-сон, саҳ. 26-27.

Мақсуда Хоҷматова, ноҳияи Чуст вилояти Наманган

Муаллими забони модари ва адабиёти категорияи олии мактаби миёнаи давлатии No76 мебошад

21 октябр, санаи ба забони ӯзбекӣ мақоми забони давлатӣ дода шудани он омода шудааст

Барномаи чорабинӣ «Забон медонад – медонад».

Манзара: Банер бо мавзӯъ, намоиши китоб ва гулҳо. Намоиши слайд оғоз меёбад.

Суруди миллй навохта мешавад.

Оғозгарон ба саҳна мебароянд.
Аввалин сар: Салом, эй олам, осмони фируза,

Устодони азиз, мехмонони азиз.

Ту меҳмони имрӯз дар замони хоксор,

ба шумо эхтиром сар хам мекунанд.

Пешвои 2: Салом дустон ва шиносони азиз

Равшанӣ медурахшад,

Дар сари заррини ту мурғи Ҳуморо дидем

Мо шуморо ба конфронси калон хуш омадед.

Аввалин 1: Ту заргари ман, гавҳари ман, каломи ман,

Ту чашми сиёҳу сафеди ман ҳастӣ.

Ту хоки поки ман, ризқи ман, низоми ман

забони узбеки, забони модари, забони худ,

Ширеши узбеки, ширеши модар, ширеши худам

Пешвои 2: Дар ҳалқаи бародарони хунар ҷойе ҳаст,

Парчами худро, гимни худро, парчами худро дорӣ,

Ту ҷасорат дорӣ, ҷасур дорӣ, иззат дорӣ

забони узбеки, забони модари, забони худ,

Ширеши узбеки, ширеши модар, ширеши худам

Пешвои 1: Ассалому алайкум устодони азиз! Мехмонони азиз!

21 октябр, санаи ба забони ӯзбекӣ мақоми забони давлатӣ дода шудани он омода шудааст

Хуш омадед ба шаби адабии мо «Забони модарй офтоби дилам».

Пешвои 2: Имсол аз ин санаи таърихӣ ва муборак 25 сол пур мешавад. Барои табрики шумо бо рӯзи фараҳбахши имрӯза мо сухани аввалини табрикотро __________________________________________ мерасонем. Илтимос Узтоз.

Аллох гуфта мешавад.
Ҳоло вақти суруде расидааст, ки шуморо ба омӯзиши забонҳои хориҷӣ ташвиқ мекунад. Шеъри Аваз Отар. Мусиқии Комилҷон Отаниёзов. Хамза Саидов ичро мекунад.

Пешвои 1: Неъмати бузургест, ки ба забони модарии мо мақоми забони давлатӣ дода шудааст.

Истиқлолияти мо аз озодии баён оғоз шуд. Охир, «Истиклолияти забон мустакилияти даст».

Қимати ҳар як кишвар, қадри забон, қадри халқро фарзандони боистеъдоди он тарбия мекунанд.

Оѓози 2: Ба забони модарї бо эњтиром ва эњтиром нигоњ карда, тобишњо ва умќи маънои нињон дар ќабатњои њар як вожаро дарк ва лаззат бурдан,

Пешвои 1: Эҳсоси рӯҳи ниёгон, ки дар ин махлуқи муқаддас ором гирифтаанд ва ҳамеша омодаи фидокорӣ ба ин махлуқ аст, вазифаи олии ин фарзанди Ватан аст.

Пешвои 2: Навбат ба ашъори васфи забони модари, Ватани сохибистиклол ва суруди "Чаман ичро". Шунавандагони курси «Курси забони модарй ва адабиёт»-ро даъват мекунем.
Расул Хамзатов «Она тилим» Мирзаева Гулнора

Айдин Хочиева "Она тилм" Содикова Гулрух

Сафарова Шаксноза

Ойгул Эгамова «Она тилим» Аз асараш

Эркин Вохидов «Она тилим» Нарзуллоева Г

Аваз Отар "Тил"

Донистани ҳар забон ҷони инсон аст,

Воситаи забон олами муошират аст.

Забони хориҷиро бисанҷед, ҷавонон,

Илму касбро кй медонад, аллакай маълум аст.

Бояд ҳар забонро ҳамчун забони модарӣ донӣ,

Модарро ташвиқ кунед, ки фоидаҳоро бидонед.

Фарзандатро ба хонаи илм фирист,

Ин давраи омӯзиш аст.

Нагузоред, ки онҳо мурданд, онҳо забонро намедонанд.

Дили модар пур аз хун аст, зеро надонистани забон.

Даруни чаман

Булбул дар боғ сайр мекунад,

Он ба халтае монанд аст, ки онро бо ришта иҳота мекунад.

Дилам метапад,

Он ба халтае монанд аст, ки онро бо ришта иҳота мекунад.
Дар зери садбарги сурх,

Ман туро чанде дидаам.

Ман онро дар халта дида наметавонам,

Ман ба ту ошиқ шудаам.

Ман дар сарам рӯймол дорам.

Гулро ба шохае дар бутта овехта буданд.

Ман туро дигар дӯст намедоштам,

Диламро сӯхт.

Ракси Сурхонча.

Пешвои 1: Таърихи дур шоҳид аст, бовар кунед,

Ман узбекам, мехрубонии узбек дорам.

Забони модарам, Ватанам, ифтихори ман,

Забони модарй мукаддас ва пок аст.

Муқимӣ, ки дар ин забон ба камол расидааст,

Фуркат бо ин забон сузон суруд.

Ҳамза бо ин забон машҳур буд,

Аз забони Қодирӣ.

Пешвои 2: Қодирӣ чун қурбонӣ гӯяд, «рӯзҳои гузаштаро ба ёд меорад»,

Вакте ки Фитрат Чолпон мегуяд, Шеър фарьёд аст.

Гафур Ғулом, Шайхзода, Муҳаммадро ба ёд меорам

Даст ба даст, кораш зиндагист.

Сахна: Порча аз романи Абдулхамиди Чолпон «Шабу руз.

Шарҳ аз паси парда хонда мешавад

Иштирокчиён: Зебӣ таҳти назорати прокурор, адвокат, полис, тарҷумон ворид мешавад.

Вакте ки судшаванда пурсиш карда шуд, суд фавран аз чо бархоста, айбномаро хонда дод.

- Айбномаро шунидед?

- Ҳа...

— Худи командир об пурсид?

— Бале, пурсид у.

-Мастмидӣ?

-Оё вай араќ нўшид?

— Ба ту кй об дод?

-Ман додам.

— Дар чойник?

-Ҳа...

— Ин дар чойник аст?

-Ҳа...

— Ин чойник аз кй?

-Меники.

-Ту?

-Ҳа, ман.

— Оё шумо медонед, ки дар он чй гуна об аст?

-Ман медонистам.

— Чӣ гуна об?

— Оби Ирим.

Он барои кӣ аст?

-Менга...

— Чаро кори калон кардед?

— Кӯдак шав...

Ба гайр аз муаллими зер як-ду нафар аъзоёни жюри — адвокату тарчумон сабук хандиданд.

— Чаро ин обро ба капитан додед?

Вай чунон ташна буд, ки аз раф пурсидам.

— Оё медонистед, ки дар чойник захр мавчуд аст?

Зебӣ хандид.

Агар шумо кунҷкоб бошед (шумо забони русиро фаромӯш карда наметавонед), ман аз куҷо медонам?

Пас шавҳаратро худат куштӣ?

Зебӣ торафт баландтар ҷавоб дод:

Ё о-о-о!.. магар шавхарамро куштам.

Прокурор ва тарчумон машварат мекунанд. Тарҷумон ҳукмро хонд:

Вай гуфт, "ҳарчанд гуноҳи муттаҳам сангин аст ва бояд дар куштори як арбоби давлатӣ дар шароити ҳассоси кунунӣ ба ҳукми эъдом маҳкум шавад, аммо ҳакамони сайёри додгоҳи низомии феълии вилоят гунаҳкорро як мардуми таҳҷоӣ бефарҳанг донист." зан буданаш, чавону камтачриба буданашро ба назар гирифта, ба тамоми гуноххояш бо шараф икрор шуда, аз руи якчанд моддахо махкум карда мешавад.

Додгоҳи ҳарбӣ муттаҳам Зебинисо Раззоқ, духтари як сӯфиро маҳкум кард

Шумо 7 сол боз дар Сибирь будед.
Шумо метавонед шикоят кунед."
Суруд. "Сипос." Шунавандагони гурухи мусикй, ки менавозад.
Пешвои 1: Навоӣ дар китоби «Муҳокамат ул-луғҳатайн» гуфтааст, ки забони туркӣ аз забони форсӣ камтар нест ва забони туркӣ дорои имконоти бузург аст.
Дар шеъри туркӣ мекашам,
Мамлакатро ба калам табдил дод
Пешвои 2: Алишер Навоӣ ҳамчун ягона муаллифи бист жанри адабиёти шарқ захираи лугавии забони узбакиро бой кардааст.
«Ин ба мо маълум шуд
Дар гули Башар сухане ҳаст».
Дарахти маърифати неку бад,
Рӯҳ барои худаш гап мезанад.
Оғози 1: Мегӯянд, ки ҳадаф ҷон аст,
Шоир вожахои узбекиро ба маънои нав ба кор бурда, аз онхо калимахои нав эчод кардааст. Забони адабии шоириро бо зиёда аз 26000 калима бой карда, 9305 калимаи соф узбекиро ба корбурди бадей овард.