Termiz davlat unversetiti

10. Tayyor rasmlarni joylashtiring
10.1 Grafik belgilar kutubxonasidan foydalanish
10.2 Sarlavhalar bilan ishlash
10.3 Import va eksport rasmlari
10.4 Tasvirlarni skanerdan va raqamli kameradan olish
11. Matn bilan professional ish
11.1. Matnni formatlash va tahrirlash
11.2 Matnni egri chiziq bo'ylab joylashtirish
11.3 Matn belgilarini qayta joylashtirish
12. INTERNET uchun chizmalar yaratish
12.1 INTERNET ob'ektlarini kiritish
12.2 Animatsiya tugmachalarini yaratish
12.3 Hujjatlarni Internetda e'lon qilish
13. Elektron hujjatlarni yaratish
13.1 Ko'p sahifali hujjatlar bilan ishlash xususiyatlari
13.2 PDF-da nashr etish
14. Foydalanish qulayligining oshishi
14.1 Kontekst menyusi va ob'ektlarning nusxa ko'chirish xususiyatlari
14.2 PowerTRACE X5 dasturini hujjat ma'lumotlari
14.3 Skriptlardan foydalanish
14.4 Ob'ekt bilan ishlashning qo'shimcha xususiyatlari
14.5 Ba'zi foydali funktsiyalar
14.6 Grafik ob'ektlarni qidirish va almashtirish
14.7 Hujjatlarni ko'rib chiqishning turli rejimlaridan foydalanish
14.8 Foydali muharrir sozlamalari
15. Effektlarni qo'llash
15.1 Ob'ektning boshqasiga o'tishi va o'xshashlikning ta'siri
15.2 Interfaol buzilish, chig'anoqlarni va istiqbollarni qo'llash
15.3 Volumetrik jismlar
15.4 kesish
15.5 linzalar
15.6 Interfaol oshkoralik
15.7 Ob'ekt soyalarini yaratish
15.8 Badiiy zarba
16. Raster tasvirlar bilan ishlash
16.1 Raster Grafikaga o'zgartirish
16.2 Bitmaplarni kuzatish
16.3 Bitmaplarni tahrirlash
16.4 Rangli niqoblardan foydalanish
16.5 Raster ob'ektlarini o'zgartirish uchun qo'shimcha vositalar
17. Bitmas xaritalar uchun effektlar
17.1 Rangni tuzatish
17.2 Raster ob'ektlarini o'zgartirish
18. Raster grafikasining badiiy effektlari
18.1 Uch o'lchovli o'zgarishlar
18.2 Rassomga taqlid
18.3 loyqa dizaynlardan foydalanish
18.4 Rangni badiiy o'zgartirish
18.5 Kontur
18.6 Original effektlar
18.7 Chizmalarning buzilishi
18.8 shovqinlarni qo'shish va o'chirish
18.9 o'tkirlik

Elektron kitobni qulay formatda bepul yuklab oling, tomosha qiling va o'qing:

O'quv qo'llanmani PowerTRACE X5 dasturini yuklab oling - fileskachat.com, tez va bepul yuklab oling.
Avvalambor, BHV Peterburg nashriyot uyining bosh muharriri Ekaterina Kondukovaga ushbu kitobni nashr etgani uchun, loyiha menejeri Vladimir Shabalin kelajakdagi kitob ustida barcha ishlarni boshqarganligi uchun boshliq, rahmat. Grigoriy Dobin va muharrir Tatyana Lapin tomonidan qo'lyozma va kitobni tayyorlashda ishtirok etgan barcha nashriyotlarning mashaqqatli ishlari uchun tahrirlagan.
Ijodiy ruhni qo'llab-quvvatlaganim uchun oilamga minnatdorchilik bildiraman.
Men o'zimning o'quvchilarimga - maktab o'quvchilariga, litsey o'quvchilariga, men butun umr birga o'qigan talabalarga katta minnatdorchilik bildirmoqchiman. Ba'zan himoyasiz, lekin asosan qiziquvchan, mehribon, yaramas yosh talabalarimning ko'zlarini ko'rganimda, lekin vatanimning porloq kelajagiga ishonaman.
Grafik muharrirning funktsional imkoniyatlari va qo'llanilish doirasi kengayishi tufayli CorelDRAW dasturiy ta'minot to'plamining versiyasidan versiyasiga qadar hajmi oshdi.
CorelDRAW vositasi ijodkorlik va samaradorlikni oshirishga xizmat qiladi. Ilgari chizishdan qo'rqqan va o'zlarining ijodiy qobiliyatlaridan shubhalangan kompyuter foydalanuvchilari ham CorelDRAW kuchi tufayli chiroyli chizmalar yaratishlari va grafik san'atlarga erishishlari mumkin.
CorelDRAW Graphics Suite 12, kompaniyaning ishlab chiquvchilariga ko'ra, grafik dasturiy ta'minotda yangi davrni ochadi. Korxonaning g'ururi, shuningdek, Word Perfect Office 12 matni bilan ishlash uchun to'plam va rasmlar bilan ishlash uchun paketni yaratish Corel Painter 8, CorelDRAW Essentials 2, Corel Print House, Corel Venture professional dizayni uchun paket. 10. Corel kompaniyasining hozirgi prezidenti Derek Burny (Derek Bumey) Shaklda ko'rsatilgan. B2.


Shakl B2. Kompaniyaning hozirgi rahbari Corel Derek Burnie
Ushbu kitob Corel Corporation tomonidan ishlab chiqilgan CorelDRAW Graphics Suite 12 dasturiy ta'minot to'plamining eng so'nggi versiyalari imkoniyatlari bo'yicha darslik bo'lib, u kompyuter grafikasi va rasmlarni tahrirlashning eng yuqori namunalarini yaratishga mo'ljallangan.
Ichida 1-bob CorelDRAW Graphics Suite 12 to'plami haqida asosiy ma'lumotlarni taqdim etadi, dasturning ushbu versiyasining yangi xususiyatlari haqida qisqacha ma'lumot beradi, Windows platformasi uchun kompyuterning minimal talablarini belgilaydi.
Grafik dasturlar yordamida tasvirni tasvirlash tamoyillari, barcha rasmlar ikkita katta sinfga bo'lingan holda ko'rib chiqiladi: nuqta (raster) va vektor (ob'ekt).
Ichida 2-bob Dastur bilan birinchi tanishuv bo'lib o'tadi, uning interfeysi tavsiflanadi, dasturning asosiy elementlari ro'yxati, deraza elementlari, sahifa parametrlari, turli xil ko'rish rejimlari, dastur parametrlari uchun turli xil variantlarni o'rnatish ko'rib chiqiladi.
Ichida 3-bob boy CorelDRAW vositalaridan foydalanib yo'llarni yaratish va tahrirlash usullari ko'rib chiqilgan. Konturlash asboblar yordamida amalga oshiriladi. Bezier (Bezier egri) va Freehand (Egri). Birinchisi aniq chizish uchun, ikkinchisi - bepul chizish uchun.
Ichida 4-bob matn bilan ishlash imkoniyatlari ko'rib chiqildi. Dastur ikkita turdagi matn ob'ektlaridan foydalanadi - oddiy matn va jingalak matn. Dastur matn bilan ishlashning avtomatik usullarini taklif qiladi - belgilar qidirish va almashtirish, imlo va grammatika, matnni konteyner hajmiga moslashtirish va matn hajmini o'zgartirish.
Ichida 5-bob Rangni matematik tavsiflash uchun mo'ljallangan taniqli rang modellarini qurishning nazariy masalalari ko'rib chiqiladi.
Ichida 6-bob rastrli rasmlar va ular bilan ishlash CorelDRAW-da ko'rib chiqiladi. Dastur sizga rastrli rasmlarni rasmlar va maketlarga joylashtirish, ularni o'lchamlari, joylashishi va kesish imkonini beradi. CorelDRAW ranglar va ohanglarni to'g'rilashning asosiy vositalariga, rang modelini o'zgartirgichga ega ekanligi ko'rsatilgan.
Ichida 7-bob Konturlar va konturlar to'ldirish xususiyatlari xususiyati muhokama qilinadi, ularni qo'llash misollari keltirilgan. Kontur har qanday qalinlikka ega bo'lishi mumkin, qattiq yoki chiziqli bo'lishi mumkin; u uchlari bilan jihozlangan bo'lishi mumkin, segmentlarning turli xil juftliklari mavjud. Ochiq pastadirlarning kontur chiziqlarining uchlari boshqacha shaklga ega bo'lishi mumkin.

Ichida 8-bob dasturda taklif qilingan ob'ektlarni tashkil qilish uchun boy imkoniyatlarni ko'rib chiqdi. Ular sizga tartibni tuzish, tartibga solishni, uning tarkibiy elementlarining ko'p qismini yo'naltirishga imkon beradi va bir xil turdagi hujjatlarni yaratishni tezlashtiradi.

Ichida 9-bob Rasmlarni bezash uchun maxsus effektlar arsenalini ko'rib chiqamiz. Masalan, foydalanishingiz mumkin toshib bir nechta oraliq bosqichlar orqali bitta ob'ektni boshqasiga aylantirish; soyalar - ob'ektga tekis yoki tushadigan soyani berish; kontur - ob'ekt atrofida yoki ichida qo'shimcha zarbalar va boshqa ajoyib o'zgarishlarni yaratish.
Ichida 10-bob Har xil bosib chiqarish nazorati muhokama qilinadi. Ular sizga har qanday turdagi nashrlar uchun sxemalarni tayyorlashga imkon beradi: vizitkadan tortib buklet va kitoblargacha.
Deyarli har bir bobning oxirida, tavsiya etilgan raqamlardan olingan test ishlarini bajarish tavsiya etiladi.
Kodlashtirishning vektorli usulida geometrik shakllar, egri va to’g’ri chiziqlar, aylana, kvadrat, ellips, qism tasvirlar kompyuter xotirasida matema­tik formula kabi geometrik abstraktciyalar ko’rinishda saqlanadi. Masalan, aylana shaklini kodlashtirish uchun, u alohida piksellar ko’rinishida bo’lishi shart emas. Uning radiusi, markaziy nuqta koordinatalari va rangining xotirada saqlanishi etarli bo’ladi. To’rtburchak uchun esa uning tomonlari uzunligi, joylashuv o’rni va rangini xotirada saqlash lozim. Matematik formulalar yordamida turli xildagi shakllarni izohlash mumkin. Murakkab shakllarni chizishda bir nechta oddiy shakllardan foydalaniladi. Masalan, burchaklari yoysimon bo’lgan to’rtburchak shaklni qora rangda bo’yaymiz, unga uchta oqdagi to’rtburchak va birta qora rangdagi to’rtburchak shaklni qo’shib uch dyumli disketa rasmini hosil qilish mumkin (1-rasm).

1-rasm. Bir necha qismdan iborat vektor tasvir.

Vektor formatdagi barcha ko’rinishlar bir necha qismlardan iborat bo’lib, ularni bir-biriga bog’liqsiz holda o’zgartirish mumkin. Ushbu qismlar ob`ekt deb nomlanib, bir necha ob`ektlar yordamida yangi ob`ekt yaratiladi. Buning natijasida ob`ektlar yanada murakkab ko’rinishga ega bo’lish holati kuzatiladi. Har bir ob`ektda ularning kattaligi, egriligi va joylashuv o’rnining qiymatla­ri orqali beriladi. Shu sababli, tasvir ko’rinishlarini oddiy matema­tik amallar yordamida o’zgartirish imkoniyati yaratiladi. Vektorli grafikani qo’llaganda, ob`ekt hajmining juda ham kichik yoki aksincha, juda ham katta kenglikda bo’lishi inobatga olinmaydi. Ikki holda ham rasm bilan ishlash bir xil kechadi. Xohlagan paytda tasvir sifatini o’zgartirmay turib, uni kattalashtirish yoki kichraytirish imkoniyati mavjud. Vektorli usulda kodlashtirishning muhim ahamiyati grafik faylning hajmi rastrli grafiklar fayllari hajmiga nisbatan sezilarli darajada kichikligidir. Biroq, vektorli grafikaning kam­chi­lik tomonlari ham mavjud. Birinchidan, hosil qilinayotgan tasvirning shartliligi, ya`ni tasvirlar formulalar yordamida qurilgann egri chiziqlardan iborat bo’lganligi sababli, haqiqiy tasvirni hosil qilish juda mushkuldir. Shuning uchun vektorli grafikani tasvirlarni kodlashtirishda qo’llab bo’lmaydi. Agar tasvirni izohlash lozim bo’lsa, olingan fayl hajmi rastrli grafika fayli hajmiga nisbatan ancha katta bo’ladi. Vektorli grafika fayllarini qurishga bag’ishlangan dasturiy vosita sifatida juda keng tarqalgan CorelDRAW dasturini keltiramiz.

PowerTRACE X5 dasturini dasturining ishchi oynasi boshqa grafik muharrirlar oynasiga o’xshashdir. PowerTRACE X5 dasturini dasturi ishga tushirilganda ekranda dasturning boshlang’ich muloqot oynasi hosil bo’ladi. Bu rejimni oldindan bekor qilish ham mumkin. Buning uchun Show this Welcome Screen at startup (Ishga tushganda oynani ko’rsatish) satridan bayroqchani olib tashlash orqali amalga oshiriladi.
Dastlab dastur ishini sozlab chiqish amalarini ko’rib o’tamiz. Agar ishchi oyna to’liq ekranni egallamagan bo’lsa, dastur sarlavhasida yoyish tugmasini bosing. Natijada ishchi oyna to’liq ekranda hosil bo’lib CorelDRAW 10 dasturi bilan ishlash yanada qulaylashadi.
Yaratilayotgan tasvir aniq ko’rinishi, boshqariluvchi elementlar ekranda joylanishi uchun ekranning ruxsat etilgan kattaligini 1024x768 nuqtalarda, eng yaxshisi 1280x1024 ni qo’llanilishi tavsiya etiladi.
PowerTRACE X5 dasturini vektor grafikasi muharririning ishchi oynasidagi asosiy elementlari bilan tanishib chiqamiz (2-rasm). Windows muhitida ishlovchi boshqa dasturlar kabi oynaning yuqori qismida oyna sarlavhasi va menyusi joylashgan. PowerTRACE X5 dasturini dasturida o’z interfeysini o’zgartirish imkoni­yat­lari kengaytirilgan.
Dastur oynasining markazida varaq rasmi joylashgan, u ishchi soha deb yuritiladi. Ishchi sohada va undan tashqarida tasvir chizish imkoniyati mavjud, biroq chop qilinayotganda faqat ishchi sohada chizilgan tasvir chiqariladi. Ranglarni boshqarish uchun oynaning o’ng qismida joylashgan ranglar majmua­sidan foydalaniladi. Holat satrida esa muharrir bilan ishlashni engillashti­ruv­chi turli xildagi ma`lumotlar hosil bo’ladi. Tasvir chizishda qo’llaniladigan asosiy vositalar uskunalar panelida joylashgan. Unda joylashgan tugmalar muharrirda bajariluvchi amallarni tez bajarilishini ta`minlaydi. Xususan, Property Bar (Xususiyatlar paneli) alohida ajralib turadi. Undagi tugmalar bajarayotgan amallaringizga bog’liq holda paydo bo’ladi yoki ko’rinmaydi. Xohlagan paytda joriy holatga mos bo’lgan tugmaning xususiyatlarini uskunalar pane­li­da topishingiz va ishchi oynaning xohlagan tomonida joylashtirish mumkin. Shu bilan birga menyu satrining ham o’rnini o’zgartirish imkoniyati mavjud. Uskunalar panelining bo’sh qismida sichqoncha­ning o’ng tugmasini bosing, natijada yordamchi menyu (kontekst) paydo bo’ladi (3-rasm.). Yordamchi oynadagi o’rnatilgan bayroqcha orqali uskunalar panel­i­da qaysi bo’limlar joylashtirilganligini ko’rsatadi.
3–rasm. Yordamchi menyu

Foydalanuvchi panelida joylashgan turli xildagi uskunalardan foydala­nishi mumkin. Panelidagi uskunalarni birma-bir sichqoncha orqali tanlab, uning Property Bar (Xususiyat paneli)ga e`tibor bering, ularning ko’rinishi har bir uskunaga mos ravishda o’zgaradi. Shu bilan birga holat satridagi ma`lumotlar ko’rinishi ham o’zgaradi. Muharrir sozlangandan so’ng tasvir bilan ishlashingiz va turli xildagi vektor ob`ektlar yaratishingiz mumkin.

COREL DRAW Dasturi Haqida ma`lumot.

COREL DRAW- vektorli grafikaning WINDOWS operatsion sistemasida ishlaydigan yangi grafiklar yaratish va taHrir qiluvchi dasturidir.Uning yordamida turli grafik ko`rinishlarni loyiHalash, fotomatn,tasvirlar ustida ishlash, ayniqsa badiiy ko`rinishdagi kompazitsiyalarni taHrir qilish bilan boғliq amallarni bajarish mumkin. COREL DRAW muHarrirni ishga tushirish uchun COREL DRAW ning belgisiga borib «sichqoncha»ni yoki ENTER klavishini bosish kerak.

Natijada Windows sistemasining barcha oynalariga o`xshash COREL DRAW muHarririnig oynasi ochiladi.

Foydalanilgan adabiyotlar.

1. 
   M Aripov, B.Begalov va boshqalar. Axborot texnologiyalari. O’quv qo’llanma- T.: ―Noshir‖, 2009 y.
   
2. 
   M.Mamarajabov, S.Tursunov. Kompyuter grafikasi va Web dizayn.
   

Darslik. T.: ―Cho’lpon‖, 2013 y.

3. 
   U.Yuldashev, M.Mamarajabov, S.Tursunov. Pedagogik Web dizayn.
   

O’quv qo’llanma. T.: ―Voris‖, 2013 y.

4. 
   M.Aripov, M.Fayziyeva, S.Dottayev. Web texnologiyalar. O’quv qo’llanma. T.: ―Faylasuflar jamiyati‖, 2013 y.