Termiz davlat universiteti umumiy pedagogika kafedrasi

davriy tekshirish
hisoblanadi. 
Mazkur tekshirishning maqsadi- kursning turli qismlarida o`rganilgan o`quv 
materialining strukturaviy elimentlari o`rtasidagi o`zaro aloqalarni o`zlashtirish sifatini 
tashxislash. Davriy tekshirishning asosiy vazifasi-tizimlashtirish va umumlashtirish. 
Tekshirishni tashkil etishda beshinchi bo`g`in ta`lim oluvchilarninmg, ta`lim 
jarayoning barcha bosqichlarida egallangan bilim, ko`nikma va malakalarini 
yakuniy 
tekshrish va hisobga olishdir
.O`zlashtirishning yakuniy hisobi har bir chorak 
vao`quv yili oxirida o`tkaziladi. U olingan baholarni qo`shib, o`rtacha arfmetik ballni 
mexanik tarzda chqarishdangina iborat b`lmasligi lozim.Bu, avvalo, mazkur bosqichda 
belgilanganmaqsadga muofiq tarzda amaldagi ta`lim olganlik darajasi (sifati) ni 
tashxislashdir. 
Tekshirishdan tashqari nazorat o`z ichigabaholashni (jarayon sifatida) va bahoni 
(natija sifatida) ham oladi.
Baholash
deb bilim, ko`nikma va malakalarni o`quv 
dasturida ko`rsatilgan etalon (ko`rsatkich, qolip, o`lchagich) lar bilan solishtirishni 
aytamiz.
Baho 
deb baholashning ball shaklida ko`rsatilgan son jihatdan o`lchamiga 
aytiladi. O`zlashtirish tabellari,sinf,guruh jurnali reyting daftarchalari va shu kabilarda 
baholar shartli belgilar, kod signallari, xotiralash belgilari va xakozalar baho 
ko`rinishida qayd etiladi.O`quvchilarning o`zlashtirish darajasini baholash uchun 
nazorat yakunlari(natijalari) asos bo`ladi. Bunda o`quvchilar ishining ham sifat, ham 
miqdor ko`rsatkichlari esa a`lo, yaxshi, qoniqarli va hakozo baholovchi fikrlar 
yordamida qayd etiladi. 
Bahoni amalda egallagan bilim,ko`nikma, va malakalar bilan davlat t`lim 
standartiga ko`ra o`zlashtirishi belgilangan bilim,ko`nikma va malakalar umumiy hajmi 
o`rtasidagi nisbat sifatida tushunishan ta`lim darajasining miqdoriy mazmuni kelib 
chiqadi. 
O`zlashtirish (Ta`lim samaradorligi) ko`rsatkichi B-AT*100% nisbat asosida 
hisoblanadi.Bunda: 
B-O`zlashtirish(T`alim samaradorligi ) bahosi; 
A-amalda o`zlashtirilgan bilim va malakalarning hajmi; 
T-O`zlashtirish uchun taklif etilgan bilim va malakalarning to`liq hajmi. 
Ko`rinib turibdiki , o`zlashtirish ko`rsatkichi(baho) bu o`rinda 1005-axborotni 
to`liq ozlashtirishva 0%-unung umuman mavjud emasligi o`rtasida bo`ladi. Ma`lumki, 
baholash funksiyasita`lim darajasini qayd etish bilangina cheklanmaydi. Baho-pedagog 
ixtiyoridagi o`qishni, ijobiy motivasiyanirag`batlantirishning va shaxsga ta`sir 
ko`rsatishning yagona vositasi.Aynan xolis (obyektiv)baholash ta`sirida, o`quvchilarda 
adekvat o`z-o`zini baholash, shaxsiy muvaffaqiyatlarga tanqidiy munosabat yuzaga 
keladi.Shu bois bahoning ahamiyati, vazifalarining xilma-xilligi o`quvchilaro`quv 

---

faoliyatining barcha jihatlarini aks ettiradigan va ularni aniqlashni ta`minlaydigan 
ko`rsatkichlarni izlab topishni talab etadi. 
O`qituvchi o`qitish bilan bir vaqtda o`quvchilarning o`rganilayotgan mavzuni 
qanday qilib idrok etishini, esda saqlashda harakat qilishini va uni amalda qo`llash 
malakalarini egallashini hisobga olib borishi kerak. 
Hisobga olish
-bu o`qitishning 
muayyan bir davrda o`quvchilar va o`qituvchi faoliyatini umumlashtirib xulosalsh. 
Oquvchilarning o`zlashtirish natijalarini hisobga olishda quyidagilarga e`tiborni 
qaratish lozim: 
1)o`quv dasturi asosida mavzu v abo`limni o`rganishda o`quvchilarning bilim, 
ko`nikma va malakalarini har tomonlama nazorat qilish; 
2)Har bir yakunlangan mavzu bo`yicha o`quvchilarning faoliyati to`g`risida to`liq 
xulosa chiqarish; 
3)o`rtacha arifmetik ma`lumotlarga tayanib o`quvchilarninig o`zlashtirish 
darajasini baholamaslik; 
4) O`quvchilarning mavjud bilimlariga aniq, batafsil ma`lumot berish uchun 
ularning bir necha o`quv yilidagi statistic o`zlashtirish ma`lumotlariga asoslanib tahlil 
etish. 
Demak o`zlashtirishni nazorat qilish va hisobga olish nazorat, o`qitish, 
tarbiyalash va rivojlantirish vazifalarini bajaradi.
2.
Hozirgi davr pedagogik amaliyotida o`quvchilar o`quv faoliyatini nazorat 
qilishning quyidagi turlaridan foydalaniladi: 
-joriy nazorat; 
-oraliq nazorat; 
-yakuniy nazorat; 
Joriy nazorat
-O`qituvchi tamonidan o`quvchilarning har bir o`quv ishini 
muntazam nazorat qilishni hamda ularning o`rganilgan mavzularni o`zlashtirish 
bo`yicha bilikm, ko`nikma va malakalari darajasinitekshirish fanning har bir mavzusi 
bo`yicha kundalik ballar qo`yib borishini nazarda tutadi.Joriy nazorat o`qituvchini har 
bir o`quvchining o`quv faoliyati bo`yicha tezkor ma`lumotlar bilan ta`minlaydi, o`qitish 
jarayonini boshqarishda yaxshi natija beradi. 
Oraliq nazorat-
bu o`quvchilar tamonidan
mazkur fanning muayyan bob yoki 
bol`imlarining o`zlashtirilganligini tekshirish oraliq nazoratni o`qituvchi dars jadvali 
asosida darsda o`quv materialining o`ziga xos xususiyatini hiaobga olgan holda 
o`tkazadi. 
Oraliq nazorat o`tkazishdan oldin o`quvchilar ogohlantiriladi. Har bir oraliq 
tekshirish alohida- alohida shkala asosida baholanadi.