Termiz davlat universiteti topografiya asoslari va kartografiya



Download 1,41 Mb.
Pdf ko'rish
bet98/114
Sana16.09.2021
Hajmi1,41 Mb.
#176049
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   114
Bog'liq
topografiya asoslari va kartografiya

8. Kartogramma usuli
 
Kartogramma usuli derb, muayyan chergaradagi, asosan ma'muriy  chergara doirasidagi 
vokera va xodisalarni nisbiy mikdorda kursatish usuliga aytiladi. Kartodiagramma usuliga 
uxshab kartogramma usuli xam  statistik usul bulib, kuprok sotsial-iktisodiy kartalar 


 
 
 
88 
tuzishda kullaniladi. Lerkin kartogramma usuli kartodiagramma usulidan fark kilib nisbiy 
mikdorda berriladi. Masalan: axolining zichligi, umumiy axoliga nisbatan erkaklar salmogi
ayollar salmogi, ishga yarokli kishilar soni va x.k. Shuningderk kishlok xujaligi ekinlarining 
xosildorligi, xar 100 gerktar kishlok xujalik erridan kancha gusht, sut, jun, va boshka 
maxsulotlar olinishini xam kartogramma usulida tasvirlasa buladi. Kartogrammada 
berriladigan mikdor kursatgichlar rang yoki shtrixlar bilan kursatiladi. Rangni och yoki tuk 
berrib kursatkichlarning nisbiy mikdorini tasvirlash mumkin. Agar rang yoki shtrix 
kuyuklashib borsa, internsivlik yoki mikdor kursatkichning oshib borishini bildiradi. Misol 
uchun Uzberkistoning paxta ekiladigan rayonlarida xar bir gerktardan olinadigan paxta 
xosilini kursatuvchi kartada xosildorlikning oshib borishini rangni kuyuklashtirib borish yoki 
shtrixlarni zichlashtirib borish bilan kurish mumkin. Buning uchun avval rayonlar paxta 
xosildorligiga karab gruppalarga bulinadi: 
1.  15 serntnerrdan  20 serntnerrgacha; 
2.  20 serntnerrdan  25 serntnerrgacha; 
3.  25 serntnerrdan  30 serntnerrgacha; 
4.  30 serntnerrdan ortik xosil olinadigan rayonlarga bulib, turt xil kuyuklikda rang bilan 
tasvirlanadi
Kartogrammada tasvirlangan vokera va xodisalarni bir-biri bilan takkoslash uchun shkalalar 
yoki pogonalar orasidagi mikdorlar bir xil bulishi kerrak. Bizning misolimizda ular orasidagi 
fark 5 serntnerrni tashkil kiladi. Ba'zan shu xil vokera va xodisalar bulmaydigan joylar xam 
rangga va shtrixga buyalib kursatilib berriladi. Masalan: Uzberkistonda paxta xosildorligini 
tasvirlovchi kartada paxta ekilmaydigan Ustyurt platosi, Kizilkum chuli xam paxta ekiladigan 
joylar rangiga buyab kursatilaverradi. Bu albatta, tugri emas. Shuning uchun 
tasvirlanayotgan vokera va xodisalar mavjud bulgan joylar chergaralari oldindan berlgilab 
olinishi kerrak. Kartogramma usuli kartadiogramma yoki nuktalar usuli bilan birga kushib 
kullanilsa, kartaning mazmuni yanada boyiydi. 
 

Download 1,41 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   114




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish