Termiz davlat universiteti topografiya asoslari va kartografiya

 
b) Masofani tovushning tarkalish terzligiga asoslanib aniklash. 
Bu usul bilan masofa ulchashda tovush (shamalsiz xavoda ) taxminan 1 serkundda 330 m 
masofani bosib utadi derb kabul kilinadi. Vir nukta bilan ikkinchi nukta orasidagi masofani 
tovush yordamida aniklash uchun plan oluvchi kishi miltik otilganda tutun yoki ut chikkan 
vakt bilan miltik tovushi ertib kerlgan vakt orasidagi serkundlar soni t-ni aniklaydi shunda: 
Dq330x t buladi. v) Kuz bilan chamalab plan olishda masofani avtomashina spidomertri 
yordamida xam aniklasa buladi. Vilosiperd bulsa maxsus odomertr dan foydalaniladi. 
Odomertr  -vilosoperd gildiragining ma'lum masofada nercha marta aylanganligini 
merxanik ravishda xisoblaydigan asbobdir. 
G) Oddiy dalnomerr bilan masofa ulchash, D) Binokl (durbin) bilan masofa ulchash, 
 
ER) Millimertrlarga bulingan chizgichdan foydalanib masofa ulchash, J) Maktab 
uglomerrining dalnomerri bilan masofa ulchash ,  3) Bervosita kadamlab xam ulchash 
mumkin.