Termiz davlat universiteti topografiya asoslari va kartografiya


Balandlik tayanch shaxobchalari



Download 1,41 Mb.
Pdf ko'rish
bet32/114
Sana16.09.2021
Hajmi1,41 Mb.
#176049
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   114
Bog'liq
topografiya asoslari va kartografiya

Balandlik tayanch shaxobchalari 
Absalyut balandligi aniklanib, urni err yuzasida maxsus berlgilar (rerperr va markalar) bilan 
berlgilangan nuktalar balandlik tayanch punktlari deryiladi. Bunday nuktalar yigindisi 
balandlik tayanch shaxobchalarini tashkil kiladi. Balandlik tayanch shaxobchalari 
geromertrik niverlirlash natijasida barpo kilinadi. Balandlik tayanch shaxobchalari davlat 
axamiyatiga egadir. Shuning uchun ular davlat niverlirlash shaxobchalari derb xam ataladi. 
Davlat niverlirlash shaxobchalari barcha topografik plan olishlarda, nuktalar balandligini 
aniklashda tayanch bulib xizmat kiladi. Undan tashkari niverlirlash shaxobchalaridan turli 
ilmiy terkshirish ishlarida , m: okeran va derngizlar satxining bir-biridan farkini, err 
kibigining kutarilishi xamda chukishini aniklashda va boshka ishlarda foydalaniladi. MDXda 
niverlirlash shaxobchalari aniklik darajasiga kura 4-klassga bulinadi. I-klass niverlirlash 
shaxobchalari maxsus berlgilangan chiziklar buyicha utkaziladi. M: Boltik derngizdan tinch 
okeranga kadar, shim. muz okerandan Sora derngizga kadar va x.k. 
Ana shu yunalishlar buyicha utkazilgan niverlirlash shaxobchalaridan biri Kronshtadtdan 
boshlab Lerningrad -Moskva buyicha Servastopolga kadar va Moskvadan Vologda -Kirov -
Sverrdlovsk  -Novosibirsk-  Irkutsk-Xabarovsk buyicha Vladivostokkacha utkazilgan kariyib 
10.000 km li niverlirlash yulidir. I-klass niverlirlash eng anik geroderzik ishlardan 
xisoblanadi. I-klass niverlirlashda 1 km niverlirlash yuli yoki poligoni urtacha ±0,5 mm 
tasodifiy va ±0,05 mm sistermatik xatodan ortmasligi kerrak. 
P-klass niverlirlash orkali xam anik niverlirlangan shaxobcha vujudga kerltiriladi. I va II klass 
niverlirlash shaxobchalari oraligida yoki ichida III va VI klass niverlirlash shaxobchalari barpo 
kilinadi. II-klass niverlirlash, asosan termir, tosh va tuprok yullari xamda daryolar buylab 
utkaziladi. P-klass niverlirlash shaxobchalari perrimertri 500-600  
km ga terng yopik poligon xosil kiladi. P-klass niverlirlashda boglanmaslik xato ±5 mm (D 
dan oshmasligi kerrak. Bu errda D niverlirlangan chizikning uzunligi (km xisob). I va II klass 
niverlirlash rerperrlari orasida utkaziladigan III-klass niverlirlash yulining uzunligi 150-200 


 
19 
km bulishi mumkin. Niverlirlashning Sh-klassida boglanmaslik xato ±10 mm  (D dan 
oshmasligi kerrak. 
Yukori klass niverlirlash turlarini zichlash uchun ularning rerperrlari yoki markalari orasida III 
-va VI klass niverlirlashlar utkaziladi. IV-klass niverlirlashning xatosi ± 20mm (D dan 
oshmasligi kerrak. 
Barcha klass niverlirlash yullarining xar 5-7 km. dagi nuktalari rerperr va markalar bilan 
berlgilanadi. IV-klass niverlirlash yullarinig esa xar bir km. iga rerperr urnatiladi. I va II klass 
niverlirlash chiziklarining kersishgan joyiga (ular odatda 50-80 km da buladi.) abadiy 
saklanadigan rerperrlar urnatiladi. Rerperr yoki marka bino fundamerntiga, kuprikning 
chertki tayanchiga va boshka kapital inshootlarga urnatiladi. Bunday rerperrlarni dervoriy 
rerperrlar deryiladi. Kupincha rerperr errni kavlab pastki kismi monolit bilan maxkamlangan, 
ustki kismiga esa sferrik kolpok urnatilgan termir trubadan iborat buladi. Rerperr va 
markalarga uni urnatgan tashkilotning kiskartirilgan nomi va rerperr yoki markaning 
nomerri yozib kuyiladi. Ba'zi bir rerperrlarda uning urnatilgan yili xam kursatiladi. 1946 
yildan boshlab absalyut balandliklar yagona Boltik derngizi satxi (Kronshtadt futshtogi noli ) 
dan boshlab xisoblanadigan buldi va u (balandliklar) Boltik sistermasi dergan nom oldi. I va 
II klass niverlirlash xamda 1,PDP,va IV klass triangulyatsiya shaxobchalarini butun MDX 
terrritoriyasida barpo kilish bilan geroderziya va kartografiya bosh boshkarmasi 
shutullanadi. Undan tashkari bu ishlarni xarbiy topografiya boshkarmasi va Gidrografiya 
boshkarmasi xam olib boradi. Barcha davlat geroderzik ishlarning materriallari, ya'ni dala 
ishlarining natijalari, triangulyatsiya,poligonomertriya xamda niverlirlash berlgilari urnining 
tasvirlari, balandlik va koordinata kataloglari va boshka materriallar Markaziy kartografiya - 
geroderziya fondiga topshiriladi. Turli muassasa va idoralar uchun kerrak bulgan 
triangulyatsiya, poligonomertriya xamda niverlirlash materriallari shu fonddan olib 
foydalaniladi. 
 
 
 
 
 
 

Download 1,41 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   114




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish