Termiz davlat universiteti topografiya asoslari va kartografiya



Download 1,41 Mb.
Pdf ko'rish
bet22/114
Sana16.09.2021
Hajmi1,41 Mb.
#176049
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   114
Bog'liq
topografiya asoslari va kartografiya

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


 

 
 
III. MA’RUZALAR MATNI 
 
1. Mavzu: KIRISh. Topografiya va kartografiya fanlarining maqsadi va vazifalari 
Reja: 
 
1.  Geroderziya fani va uning tarmoklarga bulinishi. 
2.    Topografining boshka fanlar bilan boglikligi. 
3.    Topografiyaning axamiyati. 
4.    Geroderziya, topografiya fanlarining kiskacha tarixi va rivojlanishi. 
5.    MDX da geroderziya va topografiyaning rivojlanishi. 
 
Geroderziyaning tarmoklarga bulinishi. 
Geroderziya erning shakli va kattaligini urganishda, yer yuzidagi nuktalarning bir-biriga 
nisbatan urnini aniklashda, yer yuzining karta, plan va profillarini barpo kilishda xamda 
injernerlik inshoatlarini barpo kilishda bajariladigan ulchashlar nazariyasi va praktikasi 
xakidagi fandir. 
Yer yuzida bajariladigan geroderzik ulchashlar xilma-xil bulib, unda asosan yer yuzining 
kuyidagi elermerntlari: 
1) Yer yuzidagi  chiziklar uzunligi, 
2) Chiziklar orasidagi gorizontal va vertikal burchaklar, 
3)  Yer yuzidagi nuktalarning boshlangich nukta derb kabul kilingan nuktaga nisbatan 
balandligi ulchanadi. Bu ulchashlarda xilma-xil geroderzik asboblar ishlatiladi. 
Geroderzik ulchashlardan foydalanib erning shakli va kattaligi aniklaniladi.    «Geroderziya»    
grerkcha    suz    bulib,    geo-Yer,   daizo-bulish dermakdir.Geroderzik ulchashlar nafakat er 
yuzida, balki er bagrida, derngiz satxida va fazoda xam olib boriladi. 
Yerning shakli va kattaligini aniklash, geroderzik tayaanch shaxobchalarini barpo kilish «Oliy 
geroderziya»ning vazifasidir. 
Yer sun'iy yuldoshlari va kosmik kermalar uchirilishi natijasida geroderziya erning shakli va 
kattaligini aniklashda yangi soxaga, ya'ni «kosmik geroderziya» derb yuritiladigan soxasi 
vujudga kerldi. 
Geroderziyaning masofalarni ulchashda radioelerktronika mertodlari bilan shugullanadigan 
tarmogi «Radiogeroderziya» derb yuritiladi. 
Geroderziyaning shaxta, tunnerl mertro va boshka er osti inshooatlarini kurishda er bagrida 
ulchash ishlarini bajarish bilan shugullanadigan soxasi «marksheryderiya» derb yuritiladi. 
«Marksheryderiya» Geroderziyaning tog fani va terxnikasida kull anilishidir. 
Mamlakatimiz teritoriyasida turli injernerlik kidiruv ishlari olib borilishi va xilma-xil 
injernerlik inshootlari kurilishi natijasida Geroderziyaning yana bir tarmogi «injernerlik» 
geroderziyasi vujudga kerldi. 
Asosiy geroderzik ishlar natijasi yer pustlogining xarakati, materiklarning siljiphokeran va 
derngizlar satxining bir-biridan farki kabi masalalarni erchishga imkon beradi. 
Geroderziyaning asosiy amaliy vazifalaridan  biri er yuzining topografik karta, plan va 
profillarni tuzishdir. 
Topografik karta, plan va profillarni    tuzish   uchun bajariladigan geroderzik ishlar yigindisi 


 

plan olish deryiladi. 
Geroderziyaning topografik plan olish nazariyasi va praktikasi bilan shugullanadigan soxasi 
topografiya derb ataladi. 
Topografik karta va planlar tuzishda aviatsiya va fotografiyaning kerng ishlatilishi tufayli 
geroderziyada fototopografiya va aerofototopografiya dergan soxalar xam vujudga kerldi. 
 

Download 1,41 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   114




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish