Termiz davlat universiteti topografiya asoslari va kartografiya



Download 1,41 Mb.
Pdf ko'rish
bet82/114
Sana16.09.2021
Hajmi1,41 Mb.
#176049
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   114
Bog'liq
topografiya asoslari va kartografiya

 
Tayanch suzlari. 


 
 
 
74 
Planshert, vizir chizgichi, vizirlash, masshtab, shartli berlgilar, plan olish nuktasi, maydon va marshrut 
plani, kadamlar masshtabi, diogonal yul. 
13. Mavzu: AEROFOTOS'ERMKA 
 
REJA 
1.  Aerofotos'yomka va uning xalk xujaligidagi axamiyati. 
2.  Joyni samolyotdan turib suratga olish. 
3.  Aerofotosuratning masshtabi. 
4.  Aerofototopografik plan olish tugrisida tushuncha. 
 
1.Aerofotos'yomka va uning xalk xujaligidagi axamiyati 
Joyni samolyotdan turib suratga olishga aerofotos'yomka deryiladi. Aerofotos'yomka 
natijasida err yuzasining suratlari (aerosuratlari) xosil kilinadi. Bu aerosuratlar err yuzasining 
xakikiy va mukammal tasviri xisoblanadi. Mamlakatimiz xalk xujaligining barcha 
tarmoklarida aerosuratlardan kerng foydalaniladi.Aerosuratlarning topografik karta 
tuzishda ayniksa axamiyati kattadir. Aerosuratlar asosida topografik kartalar tuzishni 
aerofototopografik plan 
olish deryiladi. Aerofototopografik plan olish aviatsiya, optika va fotografiyaning tarakkiy 
etishi natijasida vujudga kerlgan plan olish usulidir. Bu usul xozirgi vaktda topografik karta 
tuzishining asosiy usuli xisoblanadi. Aerofototopografik plan olish usulining kullanishi kiska 
muddat ichida mamlakatimizning turli topografik kartalarini tuzishga imkon berrdi. Xozir 
undan yyrik masashtabli topografik kartalar tuzishda xam foydalanilmokda. 
Aerofotos'yomka terrritoriyalarning topografik kartalarini tuzishdagina emas, balki mavjud 
kartalarni yangilashda xam kullaniladi. Terrritoriya aerofotos'yomka kilinganda bir kancha 
materriallar (aerosuratlar, fotosxermalar, fotoplanlar) tuplanadi. Turli xujalik ishlarida va 
ilmiy terkshirish muassasalarida topografik karta bilan bajarish mumkin bulmagan 
masalalarni xal etishda ana shu materriallardan foydalaniladi. M: mamlakatimizning usimlik 
rersurslarini, xususan uning urmonlarini urganish va ularni xisobga oilshda aerofotos'yomka 
materriallari ayniksa kul kerladi. MDX. Terrritoriyasining kariyib 42% urmondan iborat bulib, 
aerofotos'yomka materriallarsiz ularni urganish va xisobga olish ancha kiyin ish. Urmon 
xujaligi korxonalari aerosuratlar asosida urmon zapaslarini aniklamokdalar va ulardan 
foydalanish planlarini tuzmokdalar. Botkokliklar xam aerofotos'yomka asosida 
urganilmokda. Aerofotos'yomka materriallari asosida botkokliklar tugrisida birmuncha 
muxim ma'lumotlar -  ularning maydoni, tipi, kirgoklarning xarakterri xamda torf 
masivlarining mavjudligi tugrisida ma'lumotlar tuplanadi. Dasht va chullarning gerobotanik 
kartalari aerofotos'yomka materriallari asosida tuzilmokda. Aerosuratlardan foydalanib 
jarlarning shakli , xarakterri xamda paydo bulish sabablari aniklanadi va jarlarning 
kupayishi, kergayishiga karshi kurash choralari ishlab chikiladi. Gerologlar aerosuratdan 
foydalanib katlamlarning joylanishini, tog jinslarining xarakterrini bilib oladilar va foydali 
kazilmalar bor rayonlarni berlgilab chikadilar. Aerofotos'yomka gidrorersurslarni 
urganishda xam katta rol uynaydi. Darer, kul va soylar xisobga olinadi. Ularning muzlashi va 
muz kuchishlari, darer toshgan paytda suv bosgan joylar va boshkalar aniklaniladi. 
Darerlarning suvi kamaygan paytda olingan aerosuratlar yordamida kerma katnovi va 
yogoch okizish uchun tusiklik kiladigan sayoz joylar, ostonalar, sharsharalar va boshkalar 


 
 
 
75 
berlgilanadi. Suv yullari, trassalari aniklaniladi va navigatsiya kartalari tuziladi. Keryingi 
yillarda aerofotos'yomka materriallaridan foydalanib, kul, derngiz, suv omborlari tagining 
rerlfi urganilmokda. Shuningderk kG`xujaligida yarokli errlarni xisobga olishda, err tuzish va 
errdan unumli foydalanishda, yul kurilishi, kanal kazish, turli gidroterxnik inshoatlar kurish 
va boshka xG`xujaligining turli soxalarida aerofotos'yomkadan foydalanilmokda. 
 
 

Download 1,41 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   114




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish