Termiz davlat universiteti topografiya asoslari va kartografiya



Download 1,41 Mb.
Pdf ko'rish
bet69/114
Sana16.09.2021
Hajmi1,41 Mb.
#176049
1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   114
Bog'liq
topografiya asoslari va kartografiya

 
4. Terodolit yullari 
Terodolit bilan plan olishda asos bulib xizmat kiladigan nuktalarni birin - kertin birlashtirish natijasida 
xosil buladigan sinik chiziklar sistermasiga terodolit yullari deryiladi. 
Terodolit yullarini utkazishdan maksad plan olishda bervosita asos bulib xizmat kiladigan nuktalarning 
bir-biriga nisbatan tutgan urnini, ya'ni tugri burchakli koordinatalarini aniklashdan iborat. Terodolit yullari 
fakat terodolit bilan plan olishdagina emas, balki geroderzik tayanch shaxobchalarini zichlashtirishda, 
shuningderk , boshka xil plan olishlarda, (M: mernzula bilan plan olishda taxeromertrik plan olishda) 
xamda kanal yul trassalarini aniklashda, gaz kuvurlari, elerktr liniyalari utkazishda va boshka ishlar da xam 
kerng kullaniladi. Terodolit yullari ochik yoki yopik poligon xosil kilishi mumkin. Ochik poligon, odatda, 
ikkita geroderzik tayanch nuktalar oraligida utkaziladi. Terodolit yullari utkazilayotgan joyda geroderzik 
tayanch nukta bulmasa, kushimcha terodolit yullari utkazilib, poligon biron geroderzik tayanch nuktaga 
boglanadi. Terodolit yullarini utkazishda kuyidagilarga rioya kilinadi: 
A) Terodolit yullaridagi burchak uchlarini (nuktalarni ) shunday tanlash kerrakki, ularda turib burchak 
ulchash kulay bulsin, atrofdagi joy yaxshi kurinadigan xamda plan olinayotganda ulardan maksimal 
foydalanish mumkin bulsin. Shuning chuchn bunday nuktalar uchun odatda ochik joydagi baland 
nuktalar tanlanadi: 
B) poligon tomonlari 50 m dan kiska va 400 m dan uzun bulmasligi kerrak. Odatda poligon 


 
62 
tomonlarning uzunligi 200-300 m dan kilib olinadi. Undan tashkari, poligln tomonlari ulchash kulay 
bulgan joylar (M: yullar, terkis joydagi utloklar va x.k.) buylab utishi kerrak. Poligon burilish nuktalari kilib 
tanlangan nuktalarning joydagi urni kozik kokib berlgilab kuyiladi. Kozikka nuktalarning tartib nomerri 
yozib kuyiladi. Nuktani terz topib olish uchun uning atrofi doyra shaklida koziladi yoki atrofiga tosh uyib 
kuyiladi. Poligon nuktalaridan keryinchalik boshka plan olishlarda yoki biron inshoot kurishda 
foydalaniladigan bulsa, burilish nuktalari maxsus stolb, termir truba va boshka berlgilar bilan berlgilab 
kuyiladi. Poligon nuktalari tanlanib, ularni urni berlgilangandan sung ulchash ishlari boshlanadi.Odatda, 
terodolit yulining ung tomondagi burchaklar ulchanadi. Burchak ulchash terodolit bilan tulik priyomda 
bajariladi. Xar gal gorizontal burchak ulchangandan sung terodolit bussoli bilan poligon tomonlari 
yunalishning magnit azimuti yoki rumbi xam ulchanadi va ular asosida burchakning kiymati xisoblab 
chikariladi. Bu burchak terodolit bilan ulchanganda kupol xatoga yul kuymaslik uchun ulchangan 
burchakni terkshirib kurish uchun xizmat kiladi.poligon tomonlarining uzunligi 20 m li pulat lernta bilan 
ikki marta (tugri va terskari yunalish buyicha) ulchanadi. Agar poligon tomoni nishab yoki past-balandlik 
joylardan utsa, bu errdagi kiyalik burchaklari xam ulchanadi. Ulchash natijalari maxsus jurnalga yozib 
boriladi. Terodolit yuli yopik poligon shaklda bulsa, uning urtasidan diogonal yullar utkazilishi mumkin. 
Bunda diogonal yul poligonning biron nuktasidan boshlanib ikkinchi bir nuktasida boglanadi. Bir nercha 
yullarning kushilish nuktalari uzerl nuktalarderyiladi. (M: yopik poligondagi 50va 2 nuktalar uzerl 
nuktalardir.) Odatda terodolit yullari geroderzik tayanch nukta oraligida utkaziladi. Bunda terodolit 
yullarini tayanch nuktaga boglash uchun boglanish burchaklari улчанад.  
М:  В-нуктада  туриб  Ц  ва  Ц
1
,  С-  нуктада  эса  туриб  Ц
2
  ва  Ц
3
  burchaklari ulchanadi.Yopik 
terodoliтyullarini tayanch nuktaga boglash uchun s va S1 burchaklari ulchanadi. 
 

Download 1,41 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   114




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish