Termiz davlat universiteti texnika fakulteti

       Eshitish orqali idrok etish 
- 
o’z 
mohiyatiga 
ko’ra  
ko’rishdan  keyin  ikkinchi 
o’rinda turadi. Eshitish or-qali 
idrok  qilish  uchta  fak-  torga 
bog’liq:
 
eshitish 
tahlil 
qiluvchisi; ovoz
 
Градуслар
Гр
ад
ус
л
ар
16
 0
4
4
8
12
8
12
8
 0
4
4
  2
  2
 6
 6
  2.4%
  5.1%
  43.2%
  6.9%
  26.3%
  7.2%
 
    
6.2-rasm. To’g’ri yo’l bo’lagidan o’tganda 
haydovchining ko’z qarashi vaqtining bo’linishi (10 
minutlik davrda) 
manbai;
 bosim o’zgarishini ovoz manbaidan ovoz tahlil qiluvchisiga uzatuvchi muhit. 
Haydovchi  eshitish  yordamida  avtomobil  asboblarining  ishlash  sifatini  baholaydi, 
boshqa  haydovchilar  berayotgan  tovushli  ishoralarni,  temir  yo’l  kesishmalaridagi 
qo’ng’iroq ovozlarini, maxsus avtomobillarning tovush moslamalari ovozlarini, ichki 
axborot quril-malarining  zummerlarini hamda turli xildagi shovqinlarni qabul qiladi, 
ularning  jadalligi  va  tez-tez  qaytarilishi,  harakatlanish  tezligi  va  uning  o’zgarishi 
to’g’risida birmuncha tassavur beradi. 
 
Muvozanat
  -  bu  muhitda  tana  holatining  o’zgarishini  hamda  organizmga 
tezlanish va og’irlikning ta`sirini e`tirof etish va qabul qilishdir. 

---

89 
 
 
Tezlanish
  -  tezlikning  yo’nalishi  va  miqdoriy  ko’rsatkichlari  bo’yicha 
o’zgarishni belgilaydi.  To’g’ri  chiziqli tezlanish harakatlanish tezligining ko’payishi 
yoki kamayishi orqali vujudga keladi; yoysimon yoki markazdan qochirma tezlanish 
esa  egrilik  bo’yicha  harakatlanish  davrida  vujudga  keladi.  Tezlanish  ta`siridagi 
odamning  umumiy  holati  butun  tana  bo’yicha  vazminlikni  his  qilishning  vujudga 
kelishi orqali belgilanadi. 
 
Tebranish
 - (mexanik tebranish) kishi organizmiga ancha salbiy ta`sir ko’rsatadi, 
holbuki, uning ta`sir etish darajasi va xarakteri tebranish turiga bog’liqdir. 
 
Qabul qilish - 
haydovchi o’zining kasbiy faoliyati jarayonida doimo tuganmas 
axborotlar  oqimi  asosida  vujudga  kelgan  va  kelishi  mumkin  bo’lgan  yo’l-transport 
holatiga  mos  ravishdagi  harakatlarni  bajaradi.  Ayni  paytda  haydovchi  qator  taktik 
vazifalarga  asoslanadi:  harakatlanishning  xavfsiz  tezligiga,  transport  jarayonining 
o’rnatayotgan maqsadiga, to’xtash, to’xtab turish shartlari va h.k. larga asoslanadi.