Termiz davlat universiteti sport boshqaruvi kafedrasi jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi

Mashq texnikasini takomillashtirish usullari quyida­gi­­lardan iborat:
I. Qismlarga ajratish uslubiyoti harakat tuzilishini soddalashtirishdan iborat bo‘lib, anglab olish jarayonini osonlashtiradi, bir butun harakat koordinatsiyasi tarkibidagi har bir elementning tuzilishini bilib olishga yordamlashadi. O‘zlashtirilayotgan, mustahkamlanayotgan, tako millashtirlayotgan harakat faoliyati, jismoniy mashq,sport turi o‘zining texnikasining asosi, zvenolari, detallariga ega ekanligini bilamiz. Ularni o‘zlashtirishda qismlarga ajratish shu harakatni o‘zlashtirishni osonlashtirishi jismoniy tarbiya metodlaridan bizga ma’lum. Harakatni qismlarga ajratishda jismoniy madaniyat ta’limining quyidagi vositalari mashq texnkasining takomillashtirida tavsiya qilinadi: harakat shaklini o‘zlashtirish uchun immitatsiya mashqlari; o‘zlashtirilgan harakat shakllarini bajarishga yo‘naltirilgan maxsus mashqlar, zarur bo‘lgan tezlikda, ma’lum zo‘r berish va me’yorda bajariladigan mashqlar .
II. Mashqni to‘liq bajarish uslubiyoti musobaqa sharoitida, nerv-muskul faoliyatining shartiga va rejimiga muvofiq, yaxlit harakat malakasining shaklla nishiga yordam beradi.
Bu uslubiyotda quyidagilar tavsiya qilinadi: yaxlit harakatni osonlashtirilgan sharoitda bajarish; yaxlit harakat tuzilishini soddalashtirish; mashqni to‘liq bajarish tezligini kamaytirish (yarim kuch bilan va h.k.); muskul zo‘r berishini yengillashtirish; yengillash­tirilgan snaryad qo‘llash; harakat amplitudasini qisqarti­rish; chama­lash va cheklovchi narsalardan foydalanish; yaxlit mashq sharoitini asta-sekin murakkablashtirib (tezli gini, qarshilik kuchini oshirib, muhitning o‘zgaruvchan sharoi tida va h.k.) bajarish; musobaqadagidek yuqori nerv qo‘zg‘alish sharoitida texnik mahoratni takomillashtirish (o‘z potensi alini to‘liq jalb qila bilish, maksimal zo‘r berishni rivoj lantirish va uni taqsimlay olish va h.k.lar).
Texnik mahoratni takomillashtirishda ideomotor mashq qilishga ahamiyat berish lozim. O‘rganishda harakatlarni hayolan (fikran) ijro etish shu hara­kat to‘g‘risidagi tasavvur obrazini yaxshilaydi. Ideomotor­ning xususiya­­ti trenirovka qildirish bo‘lib, harakatlarni qayta o‘zgarti­rish, xatolarni tuzatish va malakalarni takomillash­tirishda katta yordam beradi.