Termiz davlat universiteti psixologiya kafedrasi

Eksperiment  metodi
.  Kuzatishdan  farqli  o‘laroq,  psixologik  eksperiment 
tadqiqotchining faoliyatiga faol aralashuvi mumkinligini nazarda tutadi. Jumladan, 
tadqiqotchi  psixologik  fakt  aniq  namoyon  bo‘lishiga,  uning  tadqiqotchi  xohlagan 
yo‘nalishi  bo‘yicha  o‘zgartirilishiga,  har  jixatdan  tadqiq  qilish  uchun  bir  necha 
martalab takrorlanishiga imkon beradigan shart-sharoitni yaratadi.  
Eksperimental  metodni  birinchi  marta  fiziolog  Veber  (1795–1878)  va  fizik 
Fexner  (1801–1887),  sezgilarni  tekshirishda  qo‘llanilgan  eksperimental  tadqiqot 
usullarini  Vilgelm  Vundt  (1832–1920)  mukammal  ishlab  chiqqan.  1879-yilda 
V.Vundt Leypsig universiteti huzurida eksperimental psixologiya bo‘yicha birinchi 
laboratoriyani  ochgan.  XIX  asrning  oxirida  Rossiyada  eksperimental  psixologiya 
bo‘yicha  bir  qancha  laboratoriyalar  vujudga  keltirildi.  Tokarskiy  –  Moskvada, 
Bexterev – Qozonda, N. N. Lange – Odessada shunday laboratoriya ochishgan. 
1911-yilda  Moskva  universiteti  huzurida  professor  Chelpanov  rahbarligi 
ostida  eksperimental  psixologiya  instituti  ochildi.  Maxsus  qurilgan  binoga 
joylashtirilgan  va  yaxshi  jihozlangan  bu  institut  hozirgi  vaqtda  Rossiya 
Federatsiyasi  Pedagogika  fanlari  akademiyasi  sistemasiga  kiradi.  Toshkentda 
birinchi laboratoriya P.I.Ivanov rahbarligida TDPU da tashkil etildi. 
Eksperiment metodining ikkita asosiy turi farqlanadi: laboratoriya va tabiiy 
eksperiment.