Termiz davlat universiteti pedagogika fakulteti

MIYADAGI «MENTAL XARITASI»

Bosh miya faoliyatini rag‘batlantiradigan noyob usulni chorak asr avval turk tadqiqotchisi Xalit Shen o‘ylab topgan. Mazkur ixtiro qadimiy Xitoy hisobchilarini ham ilhomlantirgan. Bu qurilma xitoy tilida abakus, Yaponiyada esa soroban deyiladi. Sanoqlarni ifodalovchi bunday qurilma to‘g‘riburchak romdan va bir, o‘n va yuz raqamini ifodalovchi sixlardan tashkil topgan. Abakus raqamlarini yaxshi o‘zlashtirgan bolakay keyingi bosqichga yo‘l oladi. Kichik matematikning tasavvurida faqatgina hisoblarning surati, ya’ni “mental xaritasi” gavdalanadi. Bola hisob donasini tasavvur yordamida qo‘llarini harakatlantirgan holda tebrata boshlaydi. Keyin esa abakus hisoblarini aqlga muhrlaydi. Mashg‘ulotning bunday bosqichi nafaqat kichik motorika, balki xotira, sezgirlik, diqqat, tezkorlik va fantaziyalarni ham shakllantiradi. Mental arifmetika 10 bosqichdan iborat bo‘lib, har bir pag‘onasi 2 yoki 3 oyni o‘z ichiga oladi. Barcha kurslarni mukammal o‘zlashtirish uchun 2-3 yil kerak bo‘lishi mumkin.