Termiz davlat universiteti metrologiya, standartlashtirish va sertifikatlashtirish asoslari

shubxasiz davlat katta rol uynashi zarur.

Bu muammolarni yechishda birinchi navbatda mamlakatda xar tomonlama mukammap ishlab chikilgan sertifikatsiyalash tizimini yaratish lozim. Sertifikatsiyalash tizimini yaratishda bir kator vazifalarni bajarish zarur:

• 
  me’yoriy ta’minot. Zarur xujjatlarni ishlab chiqish va ularni tadbik etish;
  
• 
  moddiy texnika bazasini yaratish. Turli xil zamonaviy, yukori anislikda ishlaydigan sinov jixozlarini sotib olish. Ularni kalibrlash, ya’ni. metrologiya xizmatini tugri yul ga quyish; .
  
• 
  yukoridagi vazifalarni bajarish uchun yukori mapakali, zamon talabiga mos kadrlar tayyorlash.
  

Inson xayot faoliyati uchun ozik-ovkat birinchi navbatda tursa undan keyingi Urinni albatga kiyinish egallaydi. Kiyinganda xam chiroyli, estetik did bilan kiyinishni zamon talab etadi. Bundan kurinib turibdiki insonlarning tukimachilik maxsulotlariga bulgan talabi xech kachon pasaymaydi, balki ortadi. Buni xisobga olganda tukimachilik maxsulotlarini ishlab chikarish va uni import qilish yetakchi urinlarni egallab turaveradi. Agar talab bozordagi maxsulotdan yukori bulsa demak bozorga past sifatli maxsulotlar xam kelishi ortadi. Natijada iste’molchi sifatsiz maxsulot sotib olishiga tugri keladi. Yukorida aytib Utilganidek bu xolatni nazorat qilish uchun mukammal ishlab chikilgan sertifikatsiyalash tizimini yaratish lozim buladi.

Sifat-ob’ektga quyilgan va kuzda tutilgan talablarni kondiruvchi xususiyatlari jamlanmasidir. Maxsulotga quyilgan va kuzda tutilgan talabalar deganda bir kancha- xususityalari tushuniladi, ya’ni tashki kurinishi, kupga chidamliligi, kafolatlangan muddatda xizmat qilishi va boshkalar. Sifat tekshirilishi va tasdiklanishi lozim.

Shuni xulosa qilib aytish mumkinki yukori sifatli maxsulot ishlab chikarish va uning jaxon bozorida muxim joy egallab turishini ta’minlash uchun ishlab chikarish jarayonlarida, idishlarga joylashda, saklash va tashishda va ulardan foydalanishda quyilgan talablarga rioya qilish xamda maxsulot sifatini barkarorligini ta’minlash lozim. Bu talablar turli xil darajada me’yoriy xujjatlar bilan rasmiylashtirilgan.

Fanga kirish Metrologiyaga oid asosiy tushunchalar va qoidalar. 4

6.Mavzu. Si xalqaro birliklar tizimining rivojlanishi 4

8.Mavzu O‘lchashlarning turlari va usullari 4

22-Mavzu Sertifikatlashtirish sxemalari 4

O‘lchamliklarning nazariyasi odatda hosil qilingan ifoda (formula)larni tekshirish uchun juda qo‘l keladi. Ba’zan esa bu tekshiruv noma’lum bo‘lgan kattaliklarni topish imkonini beradi. 38

3. Kattaliklarning birliklari 38

3 Xalqaro birliklar tizimi 46

O‘lchashlarning usullari va turlari 56

Elektromexanik turdagi analogli o‘lchash asboblari. Analogli o‘lchash asboblari yoki bevosita ko‘rsatuvchi asboblar elektr o‘lchashlar va umuman o‘lchash texnikasida keng o‘rin olgan asboblardan hisoblanadi. Bu turdagi asboblarda ko‘rsatuv qaydnomasi uzluksiz (funktsional) ravishda o‘lchanayotgan kattalik bilan bog‘liqlikda bo‘ladi. 65

Elektromagnit o‘lchash asboblari 68

Elektrodinamik o‘lchash asboblari 69

Raqamli o‘lchash asboblari. Raqamli o‘lchash asbobi deb, o‘lchash borasida uzluksiz o‘lchanayotgan kattalikni natijasi raqamli qayd etish qurilmasida yoki raqamlarni yozib boruvchi qurilmada diskret tarzda o‘zgartirilib, indikatsiyalanadigan asboblarga aytiladi. Raqamli o‘lchash asboblari hozirgi kunda juda keng tarqalgan. 71

2. Standartlashtirish davlat tizimi 74

4. Standartlashtirish bo‘yicha meyoriy hujjatlar va toifalari 76

121

22-MAVZU SERTIFIKATLASHTIRISH SXEMALARI 145

1. Sertifikatlashtirish sxemalari. 145

2.Sertifikatlashtirish omillari. 145

3. Ekspert-auditorlar 145

3. Ekspert-auditorlar 149

1. Sertifikatlashtirish sxemalari. 151

2.Sertifikatlashtirish omillari. 151

3. Ekspert-auditorlar. 151

4. Sertifikatlashtirishga tayyorgarlik ko’rish va uni o’tkazish tartibi. 151

1.Mahsulot haqidagi ma’lumotlarni standartlashtirish va kodlash. 166

Tayanch so‘zlar: Shtrix kod, mahsulot, kodlash, mahsulot sifati, sifat, EAN. 166

13.1 Mahsulot haqidagi ma’lumotlarni standartlashtirish va kodlash 166

2-AMALY MASHG’ULOT. (SI) XALQARO BIRLIKLAR TIZIMINI O’RGANISH 176

2 Kattalikning o‘lchamligi 177

3 Xalqaro birliklar tizimi 178

4 Kattalik birliklarini va o‘lchamlarni belgilash va yozish qoidalari 178

O‘z Dst 1.1 "O‘zbekiston Respublikasining standartlashtirish davlat tizimi. O‘zbekiston Respublikasining standartini ishlab chiqish, kelishib olish, tasdiqlash va ro‘yxatdan o‘tkazish tartibi" standartiga binoan O‘zbekiston Respublikasi standarti (bundan keyin - standart deb yuritiladi) standartlashtirish bo‘yicha texnikaviy qo‘mitalar (bundan keyin TQ), standartlashtirish bo‘yicha tayanch tashkilotlari,vazirliklar, idoralar, uyushmalar, konsernlar, davlat, shirkat, pudratchi, aksioner, qo‘shma korxonalar, muassasalar va tashkilotlar tomonidan ishlab chiqiladi. 197

Standart loyihasini ishlab chiqish (birinchi tahriri) va uni 198

fikr - mulohazalar olish uchun yuborish 198

Fikr-mulohazalar ustida ishlash, standart loyihasini ishlab chiqish (so‘nggi tahriri), kelishish va uni tasdiqlashga taqdim etish 198

Standartni tasdiqlash va davlat ro‘yxatidan o‘tkazish 199

Doimiy ishonchlilik xatoligi quyidagi formula yordamida topiladi. 202

Parametr nomerlari 204

1.tortish chegarasi, g 204

1-oraliq: eng kami 204

eng ko‘pi 204

2-oraliq: eng kami 204

eng ko‘pi 204

2-oraliq bahosi, g 204

1-oraliq 204

2-oraliq 204

3-ko‘rsatkich oralig‘ining belgilangan oraliq xatoligi 204

Ishning bajarilish tartibi 206

Nisbiy 208

12.2. Mahsulot sifati va sifat boshqaruvi 216

239

Ro’yxatga olindi ”Tasdiqlayman” 239

Mahsulotni sertifikasiyadan o’tkazishning ahamiyati, standartlashtirish va sertifikasiyalashtirish bo’yicha huquqiy savdo va qonuniy bog’lanishlar, O’zbekiston Respublikasining 1993 yil 28 dekabrdagi “Mahsulot va xizmat sertifikasiyasi to’g’risidagi” qonuni, 244

Standartlashtirsh, metrologiya, sertifikatlashtirish va mahsulot sifatini boshqarish sohalari, sifat bo’yicha raqobatbardoshlikni ta’minlash, sertifikasiyalashtirish tartibi, muvofiqlik sertifikati yoki muvofiqlik belgisi faoliyatini bekor qilish va to’xtatib qo’yish 244