Termiz davlat universiteti jismoniy madaniyat fakulteti jismoniy tarbiya va sport nazariyasi kafedrasi

Ritmik  mashqlarning  mashg„ulotlarning  turli  xil  kontingentlar  orasida  utkazish  mumkin: 
O‗quvchilar,  talabalar,  xizmatchilar,  ishchilar,  ayollar  va  erkaklar.  Ritmik  badantarbiya  ertalabki 
mashqlar, jismoniy tanaffus sport kungil ochish shaklida (10-15 dakika) yoki dars (25-30, 45-60 dakika) 
ko‗rinishida  o‗tkazdirilishi  mumkin.  Barcha  majmualar  uchun,  u  xox  15  yoki  60  dakikalik  mashqlar 
bulsin, aniq bir tarkib saklanib kolinadi. 
17
 
Bu - tayyorlovchi, asosiy va xulosa kismlaridir. Birinchi kism-tayyorlovchi, 5-10 dakika davom 
etadi va terlagunga kadar davom etadigan yaxshigina mashqni tashkil etadi. Bu egilish va qo‗l xarakatlari 
bilan  utirib  turish,  yurish,  yugurish.Ikkinchi  (asosiy)  kismning  davomiyligi  unchalik  kup  emas.  U 
mashg‗ulotlar vaktining bor-yugi 80-85% ni tashkil kiladi va bir kancha kismlardan iborat. (odatda 2 dan 
6  gacha).  Kismlarning  soni  mashg‗ulotlarning  davomiyligiga,  tayyorligiga  bog‗lik.  15-20  dakikalik 
mashg‗ulotlarda ikki kism shakli qo‗llaniladi. Birinchi kism musqo‗llar, buyin, qo‗l, yelka, gavda, oyok 
uchun  muljallangan.  Ikkinchi  kism  yugurish  uchun  muljallangan.  Darsning  yakuniy  kismida 
mashg‗ulotlar o‗zini bo‗sh kuyish  va nafas olish uchun belgilangan. Kayta tiklanish uchun psixologik 
uslublarni xam qo‗llash tavsiya etiladi. 
Asosiy  kism.  Maksimumdan  80-85%  xududni  surat  tashkil  etadi.  Ritmik  mashqli  mashg‗ulotlar 
kuchlanishlar  diapozonining  65-90%  bulgan  maksimal  kengliklarida  utkazilishi  mumkin.  Tabiiyki, 
boshlovchilar  uchun  eng  qo‗lay  ko‗zgatuvchi  bulib,  maksimumdan  60%  lik  xududni  tashkil  kiladi, 
tayyorgarlik  ko‗rganlar  uchun  esa  75-80%  ni  tashkil  kiladi.  Bunday  ketma-ketlikda  mashg‗ulotlarni 
xaftada xar birini 30-45 dakikadan 2-3 marotaba utkazilishi yarim yil davomida aniq ijobiy siljishlarni 
 
 
17 
Sushko G.K Gimnatika i metodika yeyo prepodavaniya Uchebnoe posobie TDPU, 2008 g 74.267 C917 923707 

---

40 
 
beradi. Ritmik gimnastika majmualari anatomik ko‗rinishi bilan turkumlanadigan umumrivojlantiruvchi 
mashqlardan  iborat:  qo‗l  va  yelka  big‗ini,  oyoqlar,  gavda  va  bo‗yin  uchun  mashqlar.  Ma‘lumki, 
xarakatlarning  xarakteri,  u  yoki  bu  mashqlarning  ko‗proq  ta‘sir  ko‗rsatish  xususiyatlariga  qarab  turli 
jismoniy sifatlar rivojlantiriladi. Shuning uchun majmua tuzishda mashqlarni to‗g‗ri tanlash va ularning 
ta‘sir  ko‗rsatishiga  qarab  kuch,  qayishqoqlik,  muskullarni  bishashtirish,  xarakat  uyg‗unligi,  tezligi, 
bardoshlikni  rivojlantiruvchi  mashqlarga  bilinadi.  Tos-son  big‗ini  uchun  mashqlar  aloxida  mashqlar 
guruhiga ajratilgan, ular mashg‗ulot asosiy qismining katta xajmini tashkil qiladi. qorin pressi, dumba, 
bel  qismlari  uchun  maxsus  mashqlar  nazarda  tutilgan.  siklik  xarakterdagi  mashqlar-yugurish,  sakrash, 
raqs xarakatlari va shuningdek ruxiy holatni boshqaruvchi mashqlar aloxida o‗yrin