Termiz davlat universiteti iqtisodiyot va turizm fakulteti turizm yo’nalishi 1-kurs 220-guruh talabasi6

Mehmonxona va ovqatlantirish korxonalari infratuzilmasi Mehmonxona xizmatlarining sifatini boshqarish masalalarini hal qilishda mehmonxona korxonalarini shinamlik darajasiga qarab tasniflash katta rol o‘ynaydi.

Shinamlik darajasi - kompleks mezon bo‘lib, u quyidagilardan tarkib topadi:

 ovqatlanish korxonalari: restoranlar, qahvaxonalar, barlar va h.k.ning mavjudligi va holati;

 mebel, inventar, sanitariya-gigiyena ashyolari va h.k.ning holati;

 binoning, unga keladigan yo‘llarning holati, mehmonxonaga yondosh hududning obodonlashtirilganligi;

 nomerlar fondining holati: nomerlar maydoni (m2), bir o‘rinli (bir xonali), ko‘p xonali nomerlar, apartament nomerlarning ulushi, kommunal qulayliklarning mavjudligi va hokazo;

 axborot bilan ta’minlash va texnik jihozlash, shu jumladan telefon, yo‘ldosh aloqasi, televizorlar, muzlatkichlar, mini-barlar, mini-seyflar va h.k.ning mavjudligi;

 ayrim qo‘shimcha bepul va pullik xizmatlar ko‘rsatish imkoniyatining mavjudligi.

 Yevropa tasniflash tizimi yoki «yulduzlar» tizimi» Fransiya milliy tasniflash tizimi asosida tuzilgan

 «tojlar» tizimi. Buyuk Britaniyada amal qiladi;

 hind tizimi.

Mehmonxonalarni 1 dan 5 yulduzgacha bo‘lgan toifalarga ajratish yotadi, Bunday tizim Fransiya, Avstraliya, Vengriya, Misr, Rossiyada, O‘zbekistonda va boshqa bir qancha mamlakatlarda qo‘llanadi;

 harflar tizimi (A, V, S, D). Gresiyada qo‘llanadi;

Hozirda jahonda ma’lum 30 dan ortiq, tasniflash tizimlari zamirida shinamlik darajasi yotadi. Ular orasida quyidagi tasniflash tizimlari ayniqsa keng tarqalgan:

«1 yulduz» toifasi: bu toifaga mansub mehmonxona yaxshi hududda, mehmonxona uchun yaroqli binoda joylashgan bo‘lishi kerak (maksimal baho 15 ball); mijozlar bilan aloqa qiluvchi xodimlar ingliz tilini ish uchun zarur hajmda bilishi kerak (maksimal baho 5 ball)

. «2 yulduz» toifasini olish uchun 150 ball,

«3 yulduz» uchun - 210 ball, «4 yulduz» uchun - 250 ball,

«5 yulduz» uchun - 290 ball to‘plash kerak.

Misol uchun:

Butunjahon turistlik tashkiloti (BTT)

Mamlakatimizda Jahon sayyohlik tashkiloti bilan hamkorlikda ko‘plab loyihalar amalga oshirilmoqda. O‘zbekiston ushbu tashkilotga 1993-yilda a’zo bo‘lgan. 2004-yildan buyon Samarqandda Jahon sayyohlik tashkilotining Buyuk ipak yo‘lidagi mintaqaviy markazi faoliyat ko‘rsatmoqda. O‘zaro hamkorlikda xalqaro sayyohlik yarmarkalari, anjumanlar va seminarlar tashkil etib kelinmoqda.

2017-yilgi malumotlarga ko’ra mamlakatimizda 1 ming 282 sayyohlik tashkiloti, jumladan, 661 mehmonxona, sayyohlik bazasi va kemping, 600 dan ortiq sayyohlik kompaniyasi faoliyat ko‘rsatmoqda.

Turistik xizmat ko‘rsatishda foydalaniladigan avtomobil xizmati uchta asosiy yo‘nalishni o‘zida mujassamlashtirgan:

 avtobusda sayohatni tashkil etish;

 turistlarning shaxsiy transportida sayohatni tashkil etish;

 avtomobillarni ijara berish.

Xalqaro avtobus turizmi, turizmning nisbatan yosh turi hisoblanadi. Uning ilk rivojlanishi XX asrning 70-yillariga to‘g‘ri keladi. Bu davrgacha turli mamlakatlarda avtobuslar asosiy transferlar, ekskursiyalar va mahalliy safarlar uchun foydalanilgan. 1986-yilda birinchi bor Yevropa mamlakatlarida temiryo‘llar va avtobus kompaniyalari o‘rtasida raqobatning kuchayishi munosabati bilan birlashgan avtobuslarda tashish – «Yevroyo‘nalish» («Eurolines») tashkil etildi. Unga 33 yevropalik hamkorlar kirdi. . Natijada «Eurolines» turizm bozorida yetakchi kompaniyalardan biriga aylandi. U butun Yevropa bo‘ylab 250 dan ortiq yo‘nalishlarda xizmat ko‘rsatadi,

Jahonda 1300 dan ko‘proq aviakompaniyalar bor. Aviareyslarda har yili o‘rtacha 1.5 mlrd. kishi tashiladi. Xalqaro havo aloqalariga xizmat ko‘rsatishda jahonning 1 mingtadan ortiq aeroportlari ishtirok etadi. Ulardan 650 ga yaqini muntazam xalqaro havoda aviatashishlarni ta’minlaydi.

Havo transporti uch darajada tartibga solinadi:  milliy–aviatashuvchilarni litsenziyalash, ham ichki, ham xalqaro yo‘nalishlarda ishlaydi;  hukumatlararo – muntazam havo aloqalari tegishli mamlakatlar hukumatlari o‘rtasidagi bitimga asosan amalga oshiriladi;  xalqaro–muntazam reyslarga tariflar Xalqaro havo transporti assotsiatsiyasi (IATA)ning ishtirokchi aviakompaniyalar o‘rtasidagi o‘zaro shartnomaga vositachilik qilishi asosida (Avia yo‘nalishlar a’zolari uchun) yoki boshqa uchinchi shaxs tomonidan belgilanadi.

Ibragimov N.SH