Termiz davlat universiteti ijtimoiy fanlar fakulteti sosial psixologiya

Attraksiya– (lotincha so‘z – attrahere –yoqtirish, o‘ziga jalb etish) – bu bir insonning boshqa bir insonga ijobiy munosabati asosida yoqishi va yoqtirish, o‘zaro mobillikni tushuntiruvchi emosional hisdir.

O‘spirinlarning yana bir muhim hislati ularda yuksak darajadagi do‘stlik,

o‘rtoqlik, ulfatchilik, muhabbatning vujudga kelishidir. Shu his –tuyg‘ular yigit va

qizlarning ma’naviyati va psixologiyasida qanday tus olishiga qarab, tarbiyaviy

chora –tadbirlarni amalga oshirish yaxshi natija beradi. Sinfdagi hamkorlik

faoliyatiga o‘zaro yordam hamjihatlik intilish va manfaatlar birligiga asoslangan

o‘rtoqlik munosabatlari vujudga keladi. O‘rtoqlik munosabatlarining yuksak

cho‘qisi do‘stlik hissida namoyon bo‘ladi. Do‘stlik hissi o‘rtog‘iga mehribonligida

u bilan uchrashish va suhbatlashish, o‘z fikr va hissiyotlari bilan o‘rtoqlashishda

ko‘rinadi. Haqiqiy do‘stlik hissi o‘zaro talabchanlik bilan bog‘liq bo‘lib, hattolarni

birgalikda tuzatishda o‘z ifodasini topadi. Yigit bilan qiz o‘rtasidagi muhabbat

tuyg‘usi vujudga kela boshlaydi. Muhabbat tuyg‘usi vujudga kela boshlaydi.

Muhabbatning quvonchli lahzalari, iztirobli kechinmalari ikkala yoshning

ruhiyatini egallaydi va tabora chuqurlashib boradi. Ular uchun dastlabki hayot

sinovi vazifasi bo‘ladi. Mazkur his –tuyg‘ular o‘spirinlarning o‘zaro yaqinligi,

hayotga qarashlari, qiziqishlari, didlari va ezgu niyatlarining umumiyligi hamda

butun umrga ehllik, ittifoqlik umidini bag‘ishlagan shodlik bilan harakterlanadi.

O‘spirin o‘quvchilarda tabiat, san’at, adabiyot, madaniyat, ijtimoiy, hayot

go‘zalliklarini payqay, idrok qilish, sevish, ulardan ta’sirlanish, ma’naviy oziqa

olish hislatlari paydo bo‘ladi. Ularning psixologiyasida mayin sado, yuqimli nido,

qolbni to‘lqinlashtiradigan musiqa, nozik his –tuyg‘u, ezgulik hislarini, moyillari

kuchayadi.

O‘spirinlik yoshida inson uchun eng muhim hissiyot sevgi vujudga keladi. U o‘rtoqlik, do‘stlik tuyg‘ulari zamirida paydo bo‘ladi. Sevigi katta maktab yoshidagi

o‘quvchilarning hissiy dunyosida mutloqo yangi hayot bo‘lib, u o‘smirlarning

shunday ichki kechinmalaridan tubdan farq qiladi. Ma’lumki, o‘smirlarda ham

mehr –muhabbat tuyg‘usi ishqibozlik, ko‘ngil qo‘yish, qo‘msash ko‘rinishlarida

aks etadi. Leki o‘spirinning sevgisi chuqur, otashin, haqiqiy bo‘ladi. Mana shu

yoshdagi o‘g‘il –qizlar sevgisi o‘zining sofligi, beg‘uborligi ma’sumligi, iboliligi,

shirin kechinmaga boyligi bilan ajralib turadi. O‘spirinlik davrida vujudga

keladigan his –tuyg‘ularni to‘g‘ri idora etish, yigit va qizlarga sevgi

munosabatlarining naqadar nazikligini, bo‘lajak oilaning baxti haqida

tushunchalarni to‘g‘ri anglatish yaxshi natija beradi.

Odamlarga bog‘lanish barcha turdagi munosabatlarda bo‘lishi mumkin - sevgi, do‘stlik, ota-ona va har qanday variantda asos sizning ob’ektingiz bilan yaqinlik istagi. Ushbu bog‘lanishlarning ba’zilari shaxsni yanada shakllantirishga etarlicha kuchli ta’sir ko‘rsatadi. Shunday qilib, onaga qanday bog‘lanish shakllanganiga qarab, butun jamiyat bilan munosabatlar shakllanadi, asosiy ishonch mavjud bo‘ladi yoki yo‘q bo‘ladi, ba’zilari esa qo‘yiladi. Birinchi yurak muhabbatining shakllanishi barcha keyingi jinsiy aloqalar, odam o‘ynaydigan ssenariylar, ochilish va ishonish qobiliyatiga ta’sir qiladi. Agar travmatizasiya ushbu ikki darajada sodir bo‘lsa, unda natijalar butun shaxsiyatda aks etadi va hayotning keyingi yo‘nalishiga nafaqat odamning o‘zi, balki u bilan uchrashadigan odamlarning halokatli ta’siridan qochish uchun ko‘pincha faqatgina psixoterapevt yordami.

Patologik xususiyatlarga ega bo‘lgan odamga kuchli bog‘liqlik giyohvandlik deb ataladi va odatda qo‘shimchalarni shakllantirishda mavjud bo‘lgan buzilishlar mavjud bo‘lganda yoki hissiy yoki jismoniy zo‘ravonlik faktlari mavjud bo‘lganda paydo bo‘ladi.

Sog‘lom birikma egiluvchan, foydasi yo‘q va yopishish ob’ekti bo‘lmaganida og‘riqsiz va salbiy. O‘sha. odam xotirjamlik bilan ajralishni boshdan kechirishi, o‘zi biriktirilgan kishining joylashgan joyi va mashg‘ulotining noaniqligiga dosh bera oladi va bu aloqani tugatish opsiyasi xafagarchilikni keltirib chiqaradi, ammo kritik daraja, og‘riq va ma’nosizlikni his qilmaydi. hayot.

Sog‘lom bog‘lanish bilan, shaxsning moslashuvchan moslashuvi mavjud, bu muloqotning har ikkala ishtirokchisiga erkin nafas olish imkonini beradi va o‘z hayotlarining boshqa sohalariga ishonish va e’tibor berish uchun resurslar beradi. Og‘riqli giyohvandlik bilan bunday moslashuvchanlik yo‘qoladi va dunyo bir kishiga qisqaradi, xatti-harakatlarning o‘zgaruvchanligi yo‘qoladi, doimo xushyoqish ob’ekti atrofida bo‘lish yoki uni boshqarish juda muhimdir, shu bilan birga hayotning boshqa sohalariga sezilarli ta’sir ko‘rsatiladi va ikkalasi ham sheriklar. Og‘riqli aloqaning muhim belgisi og‘riq, qo‘rquv hissi va har qanday yo‘l bilan ajralishni oldini olish uchun manik istagi, hatto aloqa baxt keltirmasa ham, sherik ketishni istasa ham.

Biriktirish birdaniga paydo bo‘lmaydi, shuning uchun shakllanish uchun vaqt kerak bo‘ladi, shuning uchun siz odam bilan qanchalik ko‘p muloqot qilsangiz va bu aloqada ruhiy hayot uchun ahamiyatli bo‘lgan hissiy ta’sir o‘tkazish va voqealar paydo bo‘lsa, bog‘lanish paydo bo‘lishi ehtimoli shunchalik yuqori bo‘ladi. Super-kuchli bog‘lanish ehtiroslarning shiddati bilan ajralib turadi, ko‘pincha uni sevgiga o‘xshash qiladi, ammo farqlari shundaki, og‘riqli qo‘shilish kishanlarni bog‘laydi, sevgi esa ozod qiladi. Aynan o‘z erkinligini yo‘qotmaslik uchun, ko‘pchilik o‘zaro bog‘lanishdan va yaqin munosabatlardan qochishga harakat qilishadi va shu bilan qarama-qarshi holatga tushib qolishadi, bu erda erkinlik ham mavjud emas, chunki bitta tanlov bor - bog‘lanib qolmaslik.

Biriktirish bir vaqtning o‘zida insonning namoyon bo‘lishining bir nechta sohalariga ta’sir qiladi - his-tuyg‘ular, fikrlar, harakatlar, o‘z-o‘zini anglash. Bunday ko‘p qirrali konsepsiya uchun uni baholashda yaxshilik va yomonlik tomondan bitta javob bo‘lishi mumkin emas. Boshqa odamga bog‘lanmasdan, ijtimoiy muloqotni shakllantirish, jamiyatda moslashuvchanlik va o‘zini ruhiy qulaylik bilan ta’minlash mumkin emas. Agar ota-onalarga hech qanday bog‘liqlik bo‘lmasa, unda boshqa muhim bosqichlarda birikmaning shakllanishida buzilishlar bo‘lganidek, shaxsiyat rivojlanishining butun jarayoni buziladi. Ijtimoiy mavjudot bo‘lish, aloqalarni saqlab qolish qobiliyati, yaqinlashishga intilish insonning ruhiy xavfsizligini ko‘rsatuvchi ko‘rsatkichlardir.

Boshqasiga qo‘shilish qo‘llab-quvvatlash va xavfsizlik tuyg‘usini beradi, shuning uchun kerakli yordamni olishingiz mumkin ichki resurslar yetarli emas. Odamlar kimdan ma’qullashlari va yordam olishlari mumkin bo‘lsa, ularga beparvolik bilan qarashlari, mavjud ehtiyojlarini qondirishlari mumkin. Va dunyoda muvaffaqiyatli omon qolish uchun muhim bo‘lgan atrof-muhit bilan yaxshi munosabatlarni ta’minlash orqali qo‘shilish dunyo bilan o‘zaro munosabatlarning biroz bolalarcha modelini aks ettiradi. Agar siz biriktirilish ob’ektidan barcha umidlarni ko‘rib chiqsangiz, u holda ular ota-ona raqamiga murojaat qilishadi, bu bola u yoki bu tarzda bog‘liqdir. Voyaga etganida, har qanday qo‘shilish ma’lum darajada qaramlikni o‘z ichiga oladi va faqat insonning etuklik darajasi tartibga solishi mumkin Salbiy oqibatlar bu. Agar avtonom ruhiy tartibga solish shakllanmagan bo‘lsa, unda har qanday bog‘liqlik tezda qaramlikka aylanadi va qo‘llab-quvvatlash o‘rniga nazorat qilish zarurati kuchayadi, aksincha vaqtni aqlan va yaxshi birga o‘tkazishni istash o‘rniga, ikkalasi uchun ham foyda va hissiy jihatdan qobiliyatli, yo‘qotishdan qo‘rqish va boshqasini zanjirga bog‘lash istagi paydo bo‘ladi yaqin atrofda.

Bog‘lanishda moslashuvchanlikni yo‘qotish, shaxsning o‘zi va u biriktirilgan kishining qamoqqa olinishi haqidagi qaramlik mavzusi giyohvandlikka o‘xshaydi. Giyohvandlik bilan taqqoslash eng muvaffaqiyatli hisoblanadi, chunki boshqa odamning uzoq vaqt yo‘qligi (sub’ektiv ravishda, uzoq vaqt yo‘qligi bir kun bo‘lib tuyulishi mumkin), chunki ob’ektning joylashgan joyini aniqlash va e’tibor dozasini olishning iloji yo‘q. u (masalan, uyali aloqa operatorining butun tarmog‘i o‘chirilganida), holat giyohvand moddalarning buzilishini aks ettiradi. Ob’ektni yo‘qotish yoki yo‘qotish ehtimoli tufayli hissiy og‘riq jismoniy his etilib, uning to‘liq mavjud bo‘lishiga imkon bermaydi.

Agar siz infantil qaramlik holatiga tushib qolmasangiz, unda muhabbat o‘z hayotining kattalar va etuk shakllarini oladi, muhabbat sifatida namoyon bo‘ladi, bu erda hayotning barcha jabhalarini to‘la-to‘kis kuzatish bor, ko‘z yoshlari og‘rig‘i yo‘q ob’ekt ko‘chirilganda va biriktirilish ob’ektining o‘zi nafaqat o‘zi uchun hissiy jihatdan qimmatli narsalarni olish uchun, ko‘proq energiya almashinuvi va boshqasiga g‘amxo‘rlik qilish uchun ishlatiladi. Shunday qilib, hamma narsa shaxsning etukligiga va berilgan tuyg‘u egiluvchanligi darajasiga bog‘liq.