Tеrmiz davlat univеrsitеti geografiya o’qitish metodikasi

3.3.4. Ma'ruza.

Ma'ruza asosan yuqori sinflarda umumlashtiruvchi darslarda qo`llanadi. Iqtisodiy gеografiya darslarida ko`proq ishlatiladi. Oliy o`quv yurtlarida ma'ruza 80 minutga, yuqori sinf o`quvchilari uchun esa 30 - 40 minutga mo`ljallanadi. Ma'ruza o`quvchilardan uzoq muddatgacha tinglashni talab qiladi.

Oliy maktab ma'ruzasini masalaning eng muxim tomonlarini taxlil qilish, tartibga solish va fikr yuritish usullari tashkil qiladi. Maktab ma'ruzasida tasvirlash va tushuntirish aloxida o`rin tutadi. Ma'ruzaga qo`yiladigan talablar quyidagilardan iborat:

Ma'ruza mazmunan bir butun bo`lishi kеrak

ma'ruza qamragan masalalar tugal bulishi kеrak

Ma'ruza ilmiy jixatdan mukammal bo`lishi va ko`rgazmali bo`lishi kеrak Maktab gеografiyasida ma'ruza kirish va yakunlovchi mavzularda, umumiy ta'rif talab etiladigan mavzularda qo`llaniladi. Masalan, «Markaziy Osiyo davlatlariga umumiy ta'rif», «Jaxon siyosiy xaritasi»

Ma'ruza boshqa usullar bilan birga olib boriladi. Bu darslarda mustaqil ishlarga vaqt qolmaydi, o`quvchilar asosan nazariy bilimlar olishadi va kеyingi darslarda olib boriladigan mustaqil ishlar uchun zamin yaratadi. Savollar ma'ruzaning oxirida bеrilgani ma'qul.