Termiz davlat universiteti boshlang’ich ta’lim va sport tarbiyaviy ishi yo’nalishi -kurs talabasi toshboyeva muqaddasning ona tili o’qitish metodikasi fanidan 3-4 sinflarda fe’lni o’rganish bo’yicha soatlik

---

TERMIZ DAVLAT UNIVERSITETI BOSHLANG’ICH TA’LIM VA SPORT TARBIYAVIY ISHI

YO’NALISHI 3-KURS TALABASI TOSHBOYEVA MUQADDASNING ONA TILI O’QITISH

METODIKASI FANIDAN 3-4 SINFLARDA FE’LNI O’RGANISH BO’YICHA 1 SOATLIK

DARS ISHLANMASI

Darsning mavzusi: Fe’l so’z turkumi

Maqsad:

a) fe’l haqidagi tushunchasini boyitish;

b) ilmga chanqoqlik tuyg’usini oshirish;

v) nutqiy ko’nikmasini rivojlantirish.

Dars turi : noan’anaviy, “Kim bilimdon?” musobaqasi

Dars usuli: test, yozma topshiriqlar, “Kim topqir?”, “Men bilaman” kabi o’yinlar

Dars shiori: O’qigan o’zar.

Darsning borishi:

Tashkiliy qism. O’quvchilarning darsga hozirligi tekshiriladi.”Tartib posboni” va “Orasta qiz”

hisob beradi.

Ma’naviyat daqiqasi. Bunda o’quvchilar quyidagi savollarga javob berishadi:

1. 2021-YIL qanday nomlangan?

2. Sog’lom ona va bola deganda nimani tushunasiz?

3. Yurtimizda sog’likni saqlash borasida qanday ishlar amalga oshirilmoqda?

“Kim topqir?” musobaqasi o’tkaziladi.. O’quvchilarga 375-mashqdagi gaplar birma-bir

o’qiladi. Ular matndagi ajratilgan so’zlarga so’roq beradilar:

Ona etik, ona eti, bola etik poygakda ahil yashashardi.(nima qiishardi?)

---

Bir kuni bola etik yig’ladi.(nima qildi?)

– Hamma yog’im og’riyapti.(nima qilyapti?) Behsafqat bola men bilan suv kechdi.

Katta-kichik toshlarni tepdi.

Ota eti bilan ona etik boa etikka achindi. O’yinqaroq bola bemor etikchani yana qiynayverdi.

Qish kunlarining birida bola etikning jag’i yirtildi.

Yomon bolaning tuzalmasligini bilib, etiklar uy egalaridan qochishdi... (Zulfiya Mo’minova)

Mashq shu tariqa davom etadi.

O’qituvchi kim ertakni davom ettirishini so’raydi. O’quvchiardan biri tugatib beradi.

O’qituvchi 375-mashq asosida fe’l so’z turkumini tushuntiradi:

Nima qildi? Nima qilyapti? Nima qilmoqchi?

so’roqlariga javob bo’lgan so’zlar harakatni bildiradi.

Ular fe’l so’z turkumiga kiradi.

376-mashq asosida “Bilimdonlar bahsi” o’tkaziladi. Mashq matnidan fe’llarni topish va tagiga

chizish. O’quvchilardan saralab doskaga chiqariladi. Ular birma-bir gaplarni yozib, fe’llarning

tagiga chizadi.

Kechqurun Mannon akamning oldiga bordim. Uyimizning buzilishini aytdim.

Sen xafa bo’lma, hammamzning uyimiz buziladi. Bu yerga kattakon teatr quriladi,-dedi

Mannon aka.

Uyimiz buzildi. Biz boshqa yoqqa, Mannon akam boshqa yoqqa ko’chib ketdi.

Bir kuni akam menga surati bor bir kitob berdi. Bir mahal menga tanish odamning suratini

ko’rib qoldim. Suratning tagiga teatrning bosh rejissori Mannon Uyg’urning nomi yozilgandi.

O’sha kuni men yo’qotgan odamimni topidim.

Oqituvchi mashqni bajartirgach, o’quvchilarga savol bilan murojaat qiladi: -Harakat

biladiradigan so’zlar gapda qanday bo’lak vazifasida kelmoqda? Ularning tagiga qanday

chiziladi? Zukko o’quvchilar javob berishadi.

---

Fe’llar gapda asosan kesim bo’lib keladi!Bundan tashqari:

Ega. O’qish-ulg’ayish.

Aniqlovchi. Birlashgan odamlar o’zarlar.

To’ldiruvchi. O’qimoqni o’rgan.

Hol. U yura-yura charchadi.

Ifodali o’qish , ruhiy hordiq berish . 377-mashqdagi she’rni o’quvchilardan biri ifodali yoddan

aytib beradi.

O’yin bo’lsa

O’yin bo’lsa, o’ynaymiz,

Bo’lmasa-chi, topamiz.

Topolmasak, zir yelib,

To’rt tomonga chopamiz.

Yiqilamiz, turamiz,

Shu ham o’yin atalar,

Bizday necha yiqilib,

Katta bo’lgan otalar. Tolib Yo’ldosh.

So’ngra o’qituvchi matndagi fe’llarni topib, tagiga kerakli chiziqlarni chizishni

topshiradi.Masalan: o’ynaymiz—kesim, topamiz—kesim , topomasak—kesim,

yelib—kesim... .

“Men bilaman” topshirig’i. 378-mashq. Og’zaki bajariladi. O’qituvchi matnni o’qib beradi va

mazmunini o’quvchilardan so’raydi.

Uquv-drok kishini pokizalaydi. Bili yuksaltiradi.Inson boshqa mavjudotlardan o’z bilimi bilan

farqlanadi. Dunyodagi turli-tuman hunarlar o’quv va bilimga tayanadi....

---

Zakovat ont ichishib do’stlashgan kishilarga o’xshaydi.Bilim yaqin qarindoshlarga o’xshaydi,

inson do’stlari, qarindoshlari davrasida o’zini kuchli sezadi. Bilimsizlar-chi? (Yusuf Xos Hojib)