Termiz davlat pedagogika instituti

2-bob bo`yicha xulosa
O'tkazilgan tadqiqotlar asosida maktabgacha ta'lim muassasalarida bolalar jismoniy tarbiyasi samaradorligini oshirish usullari haqida quyidagi xulosalar chiqarish mumkin:
1. Jismoniy tarbiya samaradorligini oshirish uchun bolalarda sport va jismoniy tarbiyaga qiziqishni shakllantirishga yordam beradigan mobil ilovalar va o‘yinlar kabi raqamli texnologiyalardan foydalanish mumkin.
2. Jismoniy tarbiya bilan shug‘ullanuvchi o‘qituvchilarning malakasi va ularni zamonaviy uslub va texnologiyalarga o‘rgatishiga e’tibor qaratish zarur.
Maktabgacha ta'lim muassasalarida bolalarni jismoniy tarbiyalash samaradorligi bolalarning yosh xususiyatlarini va ularning kompleks rivojlanishini hisobga olgan holda turli xil usul va yondashuvlariga bog'liq.


III-Bob. Bolalar bog‘chasida jismoniy tarbiya ishlarini tashkil qilish
3.1. Bolalar bog‘chasidagi tarbiyalanuvchilarning fiziologik asoslari
Bosh miya ish qobiliyatini chegarasi bo‘ladi, u yoshga bevosita bog‘liqdir. Bola qanchalik yosh bo‘lsa, uning nerv hujayralari shunchalik tez toliqadi, faqat uyqu shu toliqishni yo‘qotadi. Uyquning fiziologik ahamiyati mana shunda. Agar bola uxlamasa, organizmining barcha organlari va sistemalari faoliyati buziladi, uyqusizlik bola xulqiga yomon ta’sir qiladi.
Shu narsa shak-shubhasizki, bolaning o‘sishi va rivojlanishi uning atrofidagilarga munosabati (jumladan, shaxsning ijobiy sifatlari, yomon odatlari va boshqa xususiyatlari) tarbiyaga bog‘liq bo‘ladi. Ma’lumki, bola dunyoga kelgan dastlabki kunlaridan boshlab unda asta-sekin shartlari reflekslar paydo bo‘la boshlaydi, ular vositasida odatlar, xulq va hatto xarakter xususiyatlari shakllanadi. Shu paytda atrof-muhit bilan aloqani ta’minlaydigan sezgi organlari shakllanadi va harakatlar, tafakkur hamda nutq rivojlanadi.
Hayotning 1-oyida bolaning uyqusi va uyg‘oqlik payti bir xilda bo‘lmay, pala-partish bo‘ladi, bolaning xulqi esa ko‘p jihatdan ehtiyojlarni to‘la qondirilishiga bog‘liq bo‘ladi. Bola bir oylik paytida 40-50 minut uyg‘oq bo‘ladi. 2-oylik bo‘lganida turli xildagi tashqi ta’sirotlar ta’sirida va nerv sistemasining takomillashtirilishi natijasida bola o‘rta hisobda 1-1,5 soat uxlamasligi mumkin: uyqu ham o‘zgaradi va ancha davomli bo‘ladi (3 oylik bola 1,5 - 2 soatgacha uyg‘onmay uxlaydi).
Uyqu bilan uyg‘oqlikning almashib turishidagi sutkalik rejim kun va tunning tabiiy tafovuti ta’sirida qaror topadi - bola tunda ko‘proq uxlaydi va kunduzi esa ko‘proq uyg‘oq bo‘ladi. Kunduz kuni bolaning uxlashi va uyg‘oq bo‘lishidagi ritmi hayotning o‘zi o‘rnatadi, ya’ni uyqu va uyg‘oqlik qat’iy ravishda navbatlashadi. Kichkintoy darrov uxlab qolishi, qattiq uxlashi va xotirjam uyg‘onishi zarur. Buning uchun bolalar doimo ma’lum bir vaqtda uxlashlari kerak. Musaffo havo bolalar uyqusini keltiradi, shuning uchun toza havodan foydalanish kerak. Kun tartibiga amal qilib, bola hayotining 2-oy oxiriga borganda uyqu bilan uyg‘oqlik rejimni ishlab chiqish mumkin.
Bola еtarli darajada uyg‘oq bo‘lishi kerak, aks xolda u tabiiy ravishda charchamay va uzoq vaqtgacha uxlay olmaydi. Biroq bola uzoq vaqt davomida uyg‘oq bo‘lsa, toliqib qolib, yig‘lay boshlaydi. Aslo bunga yo‘l qo‘ymaslik kerak: kichkintoyni o‘z vaqtida uxlashga еtkizish zarur.
Bola 1 - 1,5 oylik bo‘lganda karavotdan 70-60 sm nariga har xil rangli o‘yinchoqlar osib qo‘yish lozim, bu o‘yinchoqlar 20-40 minut tursin.
Bolani hayotning 1 yilda tarbiyalash va ovqatlantirish bir-biriga juda ham bevosita bog‘liq bo‘ladi. Aslini olganda bu yagona protsessning zvenosidir. Bu еrda bolaning yoshini hisobga olish kerak. Har bir yosh davri ma’lum vazifalarga va ularni hal qilish metodlariga ega bo‘ladi.