Тери-резорбтив таъсир этувчи зм: -ипритлар

Тинчлик пайтида ҳам шикастланиш кузатилади.

Цианид кислотаси ва унинг тузлари (цианидлар) саноатда (конлардан тилло ва кумуш қазиб олишда, нарсаларга, матоларга тилло ва кумуш билан ишлов беришда, ранг беришда), қишлоқ хўжалигида ва транспортда дезинсекция ва деритизация учун ва бошқаларда кенг қўлланалади.

• Ачиқ бодом, ўрик, шафтоли, олхўри, олча, нок ва бошқаларни данагини мағзини (уруғини) истъемол қилганда заҳарланиш кузатилади.
• Меваларда цианид кислотасини миқдори:
• Ачиқ бодом данагини мағзида 2,5-3,5%
• Шафтолида данагини мағзида 2-3%
• Ўрик, олхўри данагини мағзида 1-1,8%
• Олча данагини мағзида 0,8%

• Цианид кислота ишқорлар билан реакцияга киришиб туз, цианидларни ҳосил қилади. Булар кристалл модда бўлиб кучли ЗМ
• HCN + NaOH → NaCN + H2O ёки
• HCN + KOH → KCN + H2O
• Цианид кислота ва унинг тузлари олтингугуртнинг фаол бирикмалари билан реакцияга киришиб, кам заҳарли роданидларни ҳосил қилади :
• HCN + S → HCNS (KCNS, NaCNS)

• Цианид кислота галогенлар билан реакцияга осон киришади ва галогенцианидларни ҳосил қилади:
• HCN + CI2 → CICN + HCI
• Хлорциан бўёқ моддаларни, гербицидлар ишлаб чиқаришда хомашё сифатида ишлатилади. Хлорциан ўзига хос ҳидли. рангсиз суюқлик. Қайнаш ҳарорати +13,4, музлаш ҳарорати-6,5.
• BrCN рангсиз ёки сариқ рангли кристалл модда бўлиб, ўткир ҳидга эга.

• Таъсир механизми

• Цианид кислота нафас йўллари орқали ўпкага тушади, альвеолаларда тезда сўрилиб қонга ўтади, кейин цитахромоксидаза (цитохром а3) ферментини инакитивацияга учратади ва кислород қондан тўқималарга
• ўтиш хусусиятини йўқотади натижада тўқима гипоксияси ривожланади.

• Енгил даражаси-оғиздан нохуш, тахир, аччиқ бодом таъми келади, сўлак оқиши, кунгил айниши пайдо бўлади. Томоқ, трахеяда ва тўш ортида тимдаланиш, умумий лоҳаслик, бош оғриши кузатилади.
•