Terdupi 1-bosqich talabasi bekmurodova nodiraning nutq madaniyati fanidan “notiqlik-san’at sifatida” mavzusida tayyorlagan mustaqqil ish taqdimoti

Terdupi 1-bosqich talabasi Hakimqulov Abduraufning nutq madaniyati fanidan “notiqlik-san’at sifatida” mavzusida tayyorlagan mustaqqil ish taqdimoti

REJA: 1.NOTIQLIK SAN’ATI HAQIDA MA’LUMOT. 2.NOTIQLIK SAN’ATI TARIXI. NOTIQLIK SAN’ATINING HAYOTIMIZDAGI O’RNI XULOSA.

Notiqlik bu — so‘z san’ati, so‘z san’ati bo‘lganda ham ohangdan libos kiyib talaffiiz bilan jilolangan so‘z san’atidir. Madomiki, “so‘z” qudratini chuqur anglagan, “so‘z” ne’matining Alloh tomonidan faqatgina insonga in’om etilganligini his etgan buyuk allomalargina uni qadrlaganlar va e’zozlashga undaganlar. Shu ma’noda notiqlik san’ati boshqa san’at turlari orasida alohida mavqega ega ekanligi tan olingan haqiqatdir. Qadimda mohir notiqlargina lashkarboshlik va davlat arboblari lovozimlariga saylab tayinlanganliklari ham bu haqiqatga aniqlik kiritadi.

Tarix bizga hamisha saboq bergan, saboq bermoqda va bundan keyin ham saboq beradi. Biz bugun shu sohada tarixdan saboq olayapmizmi? — degan savol turibdi qarshimizda. Yo‘q, deyish ham joiz emas, harakat qilyapmiz. Bugungi kunda ko‘pgina idora rahbarlari nutqidagi kamchiliklar, muallimlar nutqidagi chaynalishlar, teleko‘rsatuvlardagi, hatto jurnalistlar nutqidagi g‘alizliklar bizning m a’naviyatimizga yarashmaydi. Chunki biz Mustaqillikning barcha chashmalaridan bahramand bo‘lib turgan ekanmiz, notiqlik san’ati chashmasidan ham bebahra bo‘lmasligimiz kerak. Nima qilishimiz zarur? Awalo, maktabda nutqni, uning grammatikasini chuqur o‘rganishimiz, fikrimiz va tafakkurimizning asosi bo'lmish notiqlik san’ati sirlarini

Maktabdan tortib, akademik litsey va kollej hamda institut va universitetlar, malaka oshirish institutlari o‘quv rejalariga notiqlik san’ati darsini kiritish, bu darsning o‘quv yurtlarining o‘ziga xos xususiyatlariga qarab uning dasturi va darsligini yaratish juda dolzarb. Chunki Vazirlar Mahkamasining “Akademik litseylar va kasb-hunar kollejlarini tashkil etish va ularning faoliyatini boshqarish to‘g‘risida”gi qarorida bir qancha muhim masalalar bilan bir qatorda Davlat ta’lim standartlarini ishlab chiqish, yangi darslik va o‘quv qo'llanmalarini yaratish vazifasi ham qo'yilgan. Milliy dasturda belgilangan vazifalarni jadal amalga oshirish mustaqil mamlakatimizning buyuk kelajak sari yuksalishini ta ’minlaydigan omillardan ekanligi muhim. Prezidentimiz I.A.Karimov Oliy Majlisni

Kadrlar tayyorlash milliy dasturi 0 ‘zbekistonim izning madaniyat va ma’naviy yuksalishi borasidagi dasturulamaldir. Bugun biz — barchamiz, xalqimiz va Vatanimiz uchun bunday mas’uliyatni chuqur va izchil anglamog‘imiz shart. M a’lumki, jamiyat madaniy-ma’rifiy taraqqiyotining, millat ma’naviy kamolotining muhim jihatlari notiqlik san’atiga ham borib taqaladi. Shu bois ham mamlakatimizda madaniy-ma’rifiy islohotlarning davlat siyosati darajasiga o ‘sib chiqishi, farzandlarimizning notiqlik malakalarini oshirish, nutqiy madaniyati masalalariga e’tibomi qaratish har qachongidan ham dolzarblik kasb etmoqda. “Davlat tili haqida”gi, “Ta’lim to £g‘risida”gi qonunlar, Kadrlar tayyorlash milliy dasturi va boshqa ko‘pgina hujjatlarda ma’naviy-ma’rifiy tarbiyaga, til masalalariga alohida e’tib

Notiqlik san’atining predmeti hali tuzilmagan, chiroyli sayqal bilan tuzilishi lozim boigan so‘z asaridir. Jozibali, teran so‘z va gaplarning jonli nutq orqali ifodalanishi notiqlik san’atining predmeti sanaladi. Har bir nutq egasining nutqini kuzatish va tekshirish, undagi yutuq va nuqsonlarni aniqlash, har bir ijodkor, shoir yoxud yozuvchining asarlaridagi badiiy notiqlik mahoratini kuzatish, shu yozuvchi yoki shoirning og‘zaki ommabop nutqid

Nutqimizda uchrab turadigan nuqson va kamchiliklami bartaraf etish, notiqlik san’ati zimmasidagi umumdavlat ahamiyatiga ega bo‘lgan ijtimoiy-siyosiy vazifalardan sanaladi. Shu ma’noda, birinchidan, notiqlik san’atini yetarli darajada egallash har bir jamiyat a’zosining madaniylik darajasini ham belgilaydi. Ikkinchidan, 0 ‘zbekiston mustaqiligiga ko‘z olaytiruvchi yot unsurlarga qarshi mafkuraviy kurashda notiqlik san’ati asosiy qurol sifatida faoliyat ko‘rsatmog‘i lozim. Notiqlik san’atining har qachongidan ham o‘tkir va keskir bo‘lm

Har qanday odamni gapidan, muomalasidan, ko‘z qarashidan, o‘zini dadil tutib gapirishidan bilib olish mumkin. “Ish bilguncha gap bil” degan ibora bekorga aytilmagan. Albatta, gap bilgan odam ishni ham biladi. Ishni bilmasa, u o‘sha ish haqida fikr bildirolmaydi. Bizning ota-bobolarimiz azaldan odamiylikni, qadr-qimmat va mehr-oqibatni har qanday zaru oltinlardan, ma’danu boyliklardan afzal bilgan. Odamiylik, mehroqibat birinchi galda so‘zlarimiz orqali amalga oshiriladi. Insonga berilgan ulug‘ ne’matlardan biri ham shu so‘z va so‘zlash ne’matidir. Buning qadriga yetish muhim fazilat.