Теплоэнергетика 10

Регенератив (лат. regeneratio - тикланиш) иссиқлик алмаштир-гичлар

• Ушбу иссиқлик алмаштиргиларда қайноқ ва совуқ иссиқлик ташувчилар навбат билан битта иссиқлик алмашинув юзасини ювиб туради. Регенератив иссиқлик алмашинувида атмосферага чиқариб юборилаётган газ (ёниш маҳсулоти) таркибидаги иссиқлик миқдоридан янгидан кираётган газ, буғ, сув, ёқилғи, ёнилғи ва ҳаво аралашмасини иситишда (циклга қайтарилаётган иссиқлик) қўлланилади. Бу асбоб регенератор дейилади.

Регенератив (лат. regeneratio - тикланиш) иссиқлик алмаштир-гичлар

• Регенераторларда улар девори сиртининг ҳарорати юқори (t > 1000 оС) ва оралиқ иссиқлик ўтказувчи материал қалин бўлади. Оралиқ девор сифатида оғир металл листлар, ўтга чидамли ғишт, шлак, шағалдан фойдаланилади. Металл листларнинг олд қисмига иссиқбардош (шамот, магнезит) ғиштлар териб чиқилади. Иссиқ газ оқими аввал иссиқбардош ғиштларга асосий иссиқлик миқдорини беради, сўнгра атмосферага ёки бошқа иссиқлик алмаштиргичгайўналтиради. Ғиштдаги иссиқлик металл листга, у эса суюқликка иссиқликни узатади. Оралиқ иссиқлик ташувчи муҳит қаттиқ девор, суюқлик ёки буғ бўлиши мумкин.

Рекуператив иссиқлик алмаштиргич ҳисоби

• Иссиқлик алмаштиргичлар учун тўғри (конструктив) ва тескари (текширув) ҳисоблашлар фарқланади.
• Конструктив ҳисоблашда одатда маълум бўлган кўрсаткичлар: қиздириладиган иссиқлик ташувчи сарфи, иккала иссиқлик ташувчи бошланғич ва охирги ҳароратлари. Ҳисоблаш жараёнида иссиқлик алмаштиргич тури танланади ва унинг иссиқлик қуввати, қайноқ иссиқлик ташувчи сарфи ва иссиқлик алмашиниш юзаси аниқланади, шу орқали аппарат ўлчамлари танланади.
• Текширув ҳисобида иссиқлик алмаштиргич тури ва ўлчамлари маълум, демакки, иссиқлик алмашиниш юзаси, иссиқлик ташувчилар сарфи, уларнинг бошланғич ҳарорати, солиштирма иссиқлик сиғими ва иссиқлик узатиш коэффициентлари ҳам маълум. Талаб қилинадиган аниқланувчилар – аппарат иссиқлик қуввати ва иссиқлик ташувчилар охирги ҳарорати, яъни бор бўлган маълум иссиқлик алмаштиргичнинг аниқ шароитларга қўлланувчанлигини текшириш.