|
9-amaliy mashg`ulot. To`plamni to`plamga o`zaro bir qiymatli akslantirish. Teng quvvatli to`plamlar.
Reja:
1. To`plamni to`plamga o`zaro birqiymatli akslantirish.
2.Tengquvvatli to`plamlar.
3. Mavzuga oid mashqlar.
1-ilova
Ikki to‘plam elementlari orasidagi moslikni ko‘rishdan oldin, ikki to‘plam dekart ko‘paytmasi va uning qism to‘plamlarini misollar yordamida eslaylik. Aytaylik bizga va to‘plamlari berilgan bo‘lsin. holda
ga ega bo‘lamiz.
Bu dekart ko‘paytma 64 ta qism to‘plamga ega.
1-Ta’rif dekart ko‘paytmaning istalgan qism to‘plami va to‘plamlar orasidagi binar moslik deyiladi. Binar so‘zi lotincha bis so‘zidan olingan bo‘lib, ikki to‘plam elementlari orasida so‘z borishini bildiradi.
Moslik lotin alifbosining kabi harflari bilan belgilanadi.
Bizga ma’lum bo‘lgan funksiyalarning hammasi moslik tushunchasiga misol bo‘la oladi.
Quyidagi to’plamlardan qaysilari A={0; 3; 6; 9;12,1} to’plam elementlari orasidagi munosabat bo’ladi:
G1={(6; 3); (9; 3); (12; 3); (12; 6); (15; 3); (3; 3); (6; 6); (9; 9); (12; 12); (15; 15)};
G2= {(0; 3); (3; 6); (6; 9); (9; 12); (12; 15)};
G3= {(3; 3); (3; 6); (3; 9); (3; 12); (3; 15); (6; 6); (9; 9); (12; 12); (15;15)};
G4= {(3; 6); (6; 12); (9; 18)}?
1. A={0; 3; 5; 7} to’plamda berilgan «kichik yoki teng» munosabati grafigini yasang.
2. Х={453;0;524;264;135;122} ва У={3;4;5;9;} to’plamlar orasida R “x son u songa karrali” munosabati berilgan. Bunda x X va u U. Munosabat grafigini yasang. Bu grafda 135 dan 9 ga boruvchi strelka bormi?
3. A={3;15 } va B={7;18} to’plamlar berilgan. Bu to’plamlar orasidagi Dekart ko’paytmani tuzing va barcha qism to’plamlarni aniqlang. Hosil bo’lgan qism to’plamlardan qaysilari
4. a) “kichik”, v) “katta”, s) “katta yoki teng” munosabatlariga to’g’ri keladi?
5. X = {x∈N, x≤ 6}, Y = {y | y∈N, 9 ≤y≤ 24} to’plam elementlari orasida C: «x soni y sonining bo’luvchisi, bunda x∈X, y∈Y moslik berilgan bo’lsa, uning grafigini yasang.
6. 4. A = {1; 2; 3; 4; 6}, B= {5; 7} to’plamlar elementlari orasida «kichik» mosligi o’rnatilgan. Bu moslik grafigini yasang.
7. 5. M = {-3; -2; -1; 0; 1; 2; 3; 4} va N — natural sonlar to’plami berilgan. Bu to’plamlar orasida R moslik: «m sonning kvadrati N soniga teng», bunda m∈M, n∈N berilgan. R moslik juftliklari to’plamini aniqlang.
8. 6. X = {x∈n, x≤ 7}, Y = {y | y∈N, 15 ≤y≤ 19} to’plam elementlari orasida C: «x soni y sonining bo’luvchisi, bunda x∈X, y∈Y moslik berilgan bo’lsa, uning grafigini yasang.
9. A = {1; 2; 3; 4; 6}, B= {5; 7} to’plamlarelementlariorasida «kichik» mosligi o’rnatilgan. Bu moslik grafigini quring.
10. Kundalik hayotdan mosliklarga misollar keltiring.
11. X = {x| x∈N, x≤ 9}, Y= {y| y∈N, y≤ 4} to’plamlar elementlari orasida R: «x soni y soniga karrali» mosligi berilgan (bunda x∈X, y∈Y). R va R mosliklar grafigini quring.
12. O’zaro bir qiymatli moslikka misollar keltiring.
13. X={936;0;345;954;861;875} va Y={3;4;5;9;} to’plamlar orasida R “x son y songa karrali” munosabati berilgan. Bunda x X va y Y. Munosabat grafigini yasang. Bu grafda 875 dan 9 ga boruvchi strelka bormi?
14. A={5;12 } va B={4;17}to’plamlar berilgan. Bu to’plamlar orasidagi Dekart ko’paytmani tuzing va barcha qism to’plamlarni aniqlang. Hosil bo’lgan qism to’plamlardan qaysilari
15. a) “kichik”, b) “katta”, s) “katta yoki teng” munosabatlariga to’g’ri keladi?
16. X ={x∈N, x≤ 4}, Y = {y | y∈N, 12 ≤y≤ 15} to’plam elementlari orasida C: «x soni y sonining bo’luvchisi, bunda x∈X, y∈Y moslik berilgan bo’lsa, uning grafigini yasang.
17. A={11; 12; 13;14; 15}, B= {20; 21} to’plamlar elementlari orasida «kichik» mosligi o’rnatilgan. Bu moslik grafigini yasang.
18. M = {-3; -2; -1; 0; 1; 2; 3; 4} va N — natural sonlar to’plami berilgan. Bu to’plamlar orasida R moslik: «m sonning kubi n soniga teng», bunda m∈M, n∈N berilgan. R moslik juftliklari to’plamini aniqlang.
19. X ={x∈n, x≤ 6}, Y = {y | y∈N, 12 ≤y≤ 20} to’plam elementlari orasida C: «x soni y sonining bo’luvchisi, bunda x∈X, y∈Y moslik berilgan bo’lsa, uning grafigini yasang.
20. A={1; 2; 3; 4; 6}, B={5; 7} to’plamlarelementlariorasida «kichik» mosligio’rnatilgan. Bu moslikgrafiginiquring.
21. Kundalikhayotdanmosliklargamisollarkeltiring.
22. X = {x| x∈N, x≤ 9}, Y= {y| y ∈N, y ≤ 4} to’plamlar elementlari orasida R:«x soni y soniga karrali» mosligi berilgan (bunda x∈X, y∈Y). R va R mosliklar grafigini quring.
23. O’zaro bir qiymatli moslikka misollar keltiring.
24. Quyidagi to’plamlardan qaysilari A={0; 3; 6; 9;12,1}to’plam elementlari orasidagi munosabat bo’ladi:
25. G1={(6; 3); (9; 3); (12; 3); (12; 6); (15; 3); (3; 3); (6; 6); (9; 9); (12; 12); (15; 15)};
26. G2= {(0; 3); (3; 6); (6; 9); (9; 12); (12; 15)};
27. G3= {(3; 3); (3; 6); (3; 9); (3; 12); (3; 15); (6; 6); (9; 9); (12; 12); (15;15)};
28. G4= {(3; 6); (6; 12); (9; 18)}?
29. {0; 3; 5; 7} to’plamda berilgan «kichik yoki teng» munosabati grafigini yasang.
30. X={1; 2; 4; 8; 12; 16} to’plamda «x soni y sonining bo’luvchisi» munosabati berilgan. Bu munosabat grafigini yasang va xossalarini aniqlang.
31. C={7;14;28;25} to’plamda aniqlangan «karrali» munosabati refleksivlik xossasiga egami? Bu munosabat uchun simmetriklik xossasi o’rinlimi? Javobingizni asoslang.
32. Natural sonlar to’plamida «x son bevosita y sonidan keyin keladi» munosabati o’rnatilgan bo’lsa, u tartib munosabati bo’ladimi? Javobingizni asoslang.
33. Natural sonlar to’plamida «5 ga bo’lganda bir xil qoldiq chiqadi» munosabati o’rnatilgan bo’lsa, u ekvivalentlik munosabati bo’ladi mi? Javobingizni asoslang.
34. B= to’plamda «x kasr y kasrga teng» munosabati berilgan. Quyidagilarni aniqlang:
bu munosabat ekvivalentlilik munosabati bo’ladimi? Agar bo’lsa, hosil bo’ladigan ekvivalentlik sinflarini ko’rsating;
121212
To‘plamlarni sinflarga ajratish. To‘plamlarni o‘zaro kesishmaydigan to‘plam ostilariga (sinflarga) ajratish tushunchasi. To‘plamlarni bitta, ikkita va uchta xossaga ko‘ra sinflarga ajratish.
To‘plamlarni sinflarga ajratish. To‘plamlarni o‘zaro kesishmaydigan to‘plam ostilariga (sinflarga) ajratish tushunchasi. To‘plamlarni bitta, ikkita va uchta xossaga ko‘ra sinflarga ajratish.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
