|
«Темур тузуклари»да Амир Темур, Мовароуннаҳрнинг 1342-1405-йиллар орасидаги ижтимоий-сиёсий аҳволи, қўшни мам1акатлар ва халқлар билан бўлган ўзаро муносабатлар ҳақида ҳикоя қилинади. «Темур тузуклари»да Амир Темурнинг асосий доктринаси -жамиятга, ижтимоий-сиёсий ҳаётга қараши, бирлашган қудратли феодал давлатнинг сиёсий ва ахлоқий тамойиллари ифодаланган. «Темур тузуклари» подшоҳларнинг туриш-турмуши ва одоб-ахлоқ меъёрларини бэлгиловчи рисоладир. - «Темур тузуклари»да Амир Темур, Мовароуннаҳрнинг 1342-1405-йиллар орасидаги ижтимоий-сиёсий аҳволи, қўшни мам1акатлар ва халқлар билан бўлган ўзаро муносабатлар ҳақида ҳикоя қилинади. «Темур тузуклари»да Амир Темурнинг асосий доктринаси -жамиятга, ижтимоий-сиёсий ҳаётга қараши, бирлашган қудратли феодал давлатнинг сиёсий ва ахлоқий тамойиллари ифодаланган. «Темур тузуклари» подшоҳларнинг туриш-турмуши ва одоб-ахлоқ меъёрларини бэлгиловчи рисоладир.
Иккинчи қисм жаҳонгирнинг номидан айтилган ва унинг тож-у тахт ворисларига аталган ўзига хос васият ва панд-насиҳатларидан иборат. Унда давлатни идора қилишда ким1аргтаяниш, бошлиқларни сайлаш, сипоҳийларнинг маоши, мамлакатларни бошқариш тартиби, давлат арбоблари ва бош1иқларнинг бурч ва вазифалари, амирлар, вазирлар ва бошқа мансабдорларнинг тож-у тахт олдидаги алоҳида хизматларини тақдирлаш тартиби ва бошқалар хусусида гап боради. - Иккинчи қисм жаҳонгирнинг номидан айтилган ва унинг тож-у тахт ворисларига аталган ўзига хос васият ва панд-насиҳатларидан иборат. Унда давлатни идора қилишда ким1аргтаяниш, бошлиқларни сайлаш, сипоҳийларнинг маоши, мамлакатларни бошқариш тартиби, давлат арбоблари ва бош1иқларнинг бурч ва вазифалари, амирлар, вазирлар ва бошқа мансабдорларнинг тож-у тахт олдидаги алоҳида хизматларини тақдирлаш тартиби ва бошқалар хусусида гап боради.
Амир Темур шаҳарларда илм-фан, маданиятни ривожлантириш учун кўплаб илмий муассасалар қуришга амр қилган. Мадрасаларда диний фанлар билан баравар математика, меъморчилик, астрономия, адабиёт, тарих, мусиқа каби фанларнинг ўқитилишига алоҳида эътибор бэрилган. «Темур тузуклари»да айтилишича, мусулмонларга диний мадрасаларда таълим бэриш, шариат ақидалари ва ислом дини илмлари: тафсир, ҳадис, фиқҳдан дарс бэриш учун соҳибқирон томонидан ҳар бир шаҳарга олимлар ва мударрислар тайин қилинган. Талабаларга ўз даврининг йирик алломалари дарс бэрганлар. Мадраса мударрисларига кўп маош тўланган, улар фаровон ҳаёт кечирганлар. «Темур тузуклари»да «Саййидлар, уламою машойих, оқилу донолар, тарихчиларни эътиборли кишилар ҳисоблаб, ҳурматларини жойига қўйдим. Улар билан қимматли фикрлашдим»,- дэб ёзади. - Амир Темур шаҳарларда илм-фан, маданиятни ривожлантириш учун кўплаб илмий муассасалар қуришга амр қилган. Мадрасаларда диний фанлар билан баравар математика, меъморчилик, астрономия, адабиёт, тарих, мусиқа каби фанларнинг ўқитилишига алоҳида эътибор бэрилган. «Темур тузуклари»да айтилишича, мусулмонларга диний мадрасаларда таълим бэриш, шариат ақидалари ва ислом дини илмлари: тафсир, ҳадис, фиқҳдан дарс бэриш учун соҳибқирон томонидан ҳар бир шаҳарга олимлар ва мударрислар тайин қилинган. Талабаларга ўз даврининг йирик алломалари дарс бэрганлар. Мадраса мударрисларига кўп маош тўланган, улар фаровон ҳаёт кечирганлар. «Темур тузуклари»да «Саййидлар, уламою машойих, оқилу донолар, тарихчиларни эътиборли кишилар ҳисоблаб, ҳурматларини жойига қўйдим. Улар билан қимматли фикрлашдим»,- дэб ёзади.
- Ҳурматли юртбошимиз Ислом Каримов. Амир Темур даври маънавияти, соҳибқирон шахсиятл ва у қолдирган улкан мерос нима учун зарурлиги масалаларига тўхталиб, буни қуйидагича шарҳлаб бэрдилар: «Амир Темур аввало қудратли давлат қурган. Давлат қудратли бўлмас.и бэтакрор маънавий мерос ҳам, обидалар ҳам, тарихий ёдгорликлар ҳам бўлмасдл Ўзбэкистоннинг бугунги озодлигини мустаҳкамлаш даврида Амир Темур биз учун буюк давлат асосчиси сифатида қадрлидир. У давлат пойдэворини қурган, давлатнинг ҳуқуқий асосларини барпо этган. Унинг давлатчилик борасидаги фикрлари нафақат ўз даври, балки келгуси авлодлар учун ҳам катта аҳамият касб этади. Амир Темур ўз давлатини ақл-заковат ва ҳуқуқий асос билан идора этган. Унинг «Давлат ишларининг тўққиз улушини кенгаш, тадбир ва машварат, қолган бир улушини қилич билан амалга оширдим» дэган сўзлари бунинг ёрқин далилидир».
Do'stlaringiz bilan baham: |
