Temperament turlari: temperament flegmatik Melanxolik Xolerik Sangvinik Inson temperamenti haqida 2ta qarashlar mavjud

TEMPERAMENT
haqida tushuncha

TEMPERAMENT TURLARI:

TEMPERAMENT
Flegmatik
Melanxolik
Xolerik
Sangvinik

Inson temperamenti haqida 2ta qarashlar mavjud:

• Insonda ma’lum bir temperament turi 100% bo’lmaydi. 4ta temperamentdan foirzar orqali 100%ga yetadi…
• Har bir insonning o’z temperamenti mavjuddir…

Temperamentning inson xarakteriga ta’siri:

• Jamoat oldida;
• O’ziga ishonchi;
• Do’stlikda;
• Harakati va yurishi;
• Ishtaxasi;
• Uyqisi.

Jamoat oldida:

Sangvinik
Xolerik
Flegmatik
Melanxolik
Xammani o’ziga
qiziqtiradi, kayfiyatni
ko’taradi, mehribon
Bo’y sundirishni
xoxlaydi, o’zini
Xaqoratlashlariga
umuman yo’l
qo’ymaydi,
Tinch, bosiq, kuzatuvchan
Ximoyasiz,
ko’gilchan, befarq

Темперамент ва мулоқот кўринишлари

САНГВИНИК
ХОЛЕРИК
ФЛЕГМАТИК
МЕЛАНХОЛИК
барчанинг кўнглини
олувчи,
хушмуомала
бўйсундирувчи,
Ўз фикрида
қатъий турувчи
босиқ,
ижодкор
мустақил фикрга
эга бўлмаган,
ҳимоясиз

Темперамент ва ўзини баҳолаш даражалари

барқарор, юқори,
муваффақиятлари
ҳақида
доимо сўзлайди,
барчанинг эътиборида
бўлишга интилади
ўта юқори,
биринчиликка
интилувчан,
рақиб
паст,
камтар,
эътиборда
бўлишни истамайди
ўта паст,
уятчан,
гуруҳда доимо
четда бўлади
сангвиник
холерик
флегматик
меланхолик

O’ziga bo’lgan ishonchi:

SANGVINIK
XOLERIK
FLEGMATIK
MELANXOLIK
Omadga
ishonadi,
tavakkalchi
O’ziga juda
ishonadi,
kamchiliklarini
berkitadi
Bilsa ham o’ziga
ishonmaydi,
Ko’p havotirlanadi,
Lekin nolimaydi
O’ziga ishonmaydi,
Kamchiliklaridan
juda qo’rqadi,
Omadga
ishonmaydi

Do’stlik va Ishq bobida:

FLEGMATIK
XOLERIK
MELANXOLIK
SANGVININK


Do’stlari kam,
Boshqarishni
yoqtiradi,
Qattiq bog’lanib
qoladi,
Tez jahli chiqadi,
O’ta rashkchi

Do’stlari ko’p,
Tez ko’ngil beradi,
mehribon, juftini
zeriktirmaydi


Sevgisini
aytishga
juda uyaladi,
Yoqtirishini
bildirmaydi,
Ramantikani
sevadi


O’ta vafodor,
Itoatgo’y,
Qalbi
Jaroxatlanuv-
Chan, Sevgilisi
ima desa shu

Harakati va yurishi:

SANGVINIK
XOLERIK
FLEGMATIK
MELANXOLIK
shoshqaloq,
tezkor, taranglik
bir joyda tura olmaydi,
serxarakat, tez yuradi
Sekinroq yuradi,
Bemalol atrofni
Kuzatib yuradi
Sekin yuradi,
xayolparast,
qo’rquv bn yuradi

Ishtaxasi:

SANGVINIK
XOLERIK
FLEGMATIK
MELANXOLIK
Ovqat tanlamaydi,
Shirinkikka o’ch
Oqat tanlaydi, ko’p yeydi,
Tez yiyishni yoqtiradi
Ovqat tanlaydi,
ammo berganingizni
yeydi
Tabiiy ovqatlarni
Yoqtiradi, Ovqatni
Bemalol, shoshmay
yeydi

UYQU JARAYONI:

SANGVINIK
XOLERIK
FLEGMATIK
MELANXOLIK
Fantastik tushlar ko’radi,
charchasa xar qayerda
Uxlap qoladi…
Kam uxlaydi,
Kech turadi,
Ko’proq kechasi ish qiladi
Kam uxlaydi,
tushlarini eslay olmaydi,
Kunning 2-yarmida
uyqi bosadi…
Tez uxlab qoladi,
uyg’otish qiyin…

MASHXUR INSONLAR …

XOLERIKLAR:
Суворов, Пётр 1, Пушкин
FLEGMATIKLAR:
Кутузов, Крылов
MELANXOLIKLAR:
Ньютон, Гоголь, Чайковский
SANGVINIKLAR:
Наполеон, Бомарше

KASB TANLAYOTGANDA TEMPERAMENTNI INOBATGA OLISH KERAKMI?

• SANGVINIK – menedjer, tarbiyachi tibbiyot xodimi, o’qituvchi, tashkilotchi,psixolog,sotuvchi, ofitsiant,…
• XOLERIK – teleoperator, artist, diplomat, sport ustasi, jurnalist, taminotchi, SES xodimi…
• FLEGMATIK – mashinachi, bugalter, iqtisodchi, usta, injener, agranom, xaydovchi…
• MELANXOLIK – barcha aniq fan sohalari, sanatkor, rassom, tikuvchi, kompozitor, yozuvchi, bugalter, kompyuterchi…

Э.Кречмер

Инсон типларини ўрганиш бўйича яна бир назарияга тўхталиб ўтсак. Бу Конституционал назария бўлиб, унинг асосчиси немис психиатри Эрнст Кречмер (1888-1964) бўлиб, 1921 йилда у бу назарияни илгари сурган. У асосан темперамент типларини морфологик конституциясига қараб, аниқлашга эътиборини қаратган. Яъни инсоннинг таъна тузилишига қараб унинг психологик хусусиятлари, темпераменти ва характерини аниқлаш мумкин деб ҳисоблаган. Асосий тадқиқотлари ушбу масалани ёритишга қаратилган бўлиб, Кречмер инсонларни таъна тузилишига қараб уч турга ажратган ва уларнинг ҳар бирига таъриф берган.

• Пикник (грек тилидан олинган бўлиб pyknos- йирик деган маънони англатади) турига тегишли инсонларнинг бош кўкрак қафаси ва қорин бўшлиғи яхши ривожланган, семиришга мойил, таянч харакат аъзолари яхши ривожланмаган кишилар. Улар жуда эмоционал бўлиб, турли ҳаётдаги вазиятларга хаддан зиёд бўёқ берадилар ва истерикага (жазава ҳолатига тушишга) мойилдирлар. Доимо ҳаётдан завқланиб яшашга ҳаракат қиладилар.
• Астеник – (грек тилидан олинган бўлиб аsthenes- заиф деган маънони англатади) турга тегишли инсонлар ўрта бўйли ва ориқ кишилар бўлиб, жуссаси кичикроқ бўлади. Шунинг учун кўпгина ҳолларда уларнинг буйи паст бўлиб кўринади. Таъна ва юз териси нозик, елкаси тор, қўллари ва билаклари ингичка, кўкрак қафаси учун ва тор бўлган ҳамда мушаклари яшхи ривожланган ориқ кишилардир. Астеникларнинг юзи одатда юзун ва бурни катта бўлади. Уларга эмоционал заифлик, доимо ўз-ўзини таҳлил қилиш, хатти-харакатларини ўрганиш каби ҳислатлар намоён бўлади, бундай инсонлар ёлғизлик ҳиссига мойил бўладилар.
• Атлетик (грек тилидан олинган бўлиб athletes- курашчи деган маънони англатади) турига тегишли инсонларнинг суяк ва мушаклари яхши ривожланган, ўртача юқори ёки биланд бўйли, елкаси ва кўкрак қафаси кенг, бошини тик тутиб юрадиган кишилардир. Таъна тузилиши пастга қараб қисқариб (торайиб) кетади, боши кўпинча чўзиқ, тухумсимон тузилишда бўлади. Уларнинг иродаси кучли бўлиб, қатиятлилик, ўз фикри устида қайсарлик билан туриб олиш каби хислатлар билан тавсифланади.

У. Шелдоннинг констутционал типологияси назарияси

Ушбу назарияга АКШда XX асрнинг 40-йилларида асос солинган. Шелдон Кречиримернинг ғояларини давом эттирган бўлиб, у 4000 дан зиёд студент-эркакларнинг таъна тузилишларини ўрганган ва тавсифлаган.

У инсонларни уч психологик типга ажратган.

Эндаморф- юмшоқлик, думалок таъна тузилиши, суст ривожланган суяк ва мускул тизими, севги ва комфортга интилувчанлик, ҳис туйғуга берилувчанлик ва секин харакатланиш хосдир.

Мезаморф- қатийлик бешавқатлик қатиъй хатти-харакатлар, суяк, мускул тизимининг яхши ривожланганлиги, кучлилик атлетик, таъна тузилииши тавакалчилик, фаоллик ва агрессивликка хосдир.

Эктоморф- нозиклик, мускулларнинг намоён бўлмаслиги кам киришимлилик одамовилик ёлғизликка интилиш хосдир.

E’tiboringiz uchun raxmat..!

SaVoLLaR..?