Темперамент ўрганиш методикаси

Агар сиз: 1) босиқ ва совуққон; 2) ишларда собитқадам ва мулоҳазали; 3) эҳтиёткор ва андишали; 4) кутишга қодир бўлсангиз; 5) камгап ва бекорга гапираверишни истамасангиз; 6) осойишта, бир маромдаги, ҳис-хаяжони яққол ифодаланмаган, ҳаракат ва мимикага бой бўлмаган нутққа эга бўлсангиз; 7) вазмин ва сабр-тоқатли бўлсангиз; 8) бошланган ишни охиригача етказсангиз; 9) кучингизни бекорга сарфламасангиз; 10) вужудга келган ҳаёт тартибига, ишдаги системага қатъий риоя қилсангиз; 11) тутоқиб кетишдан осонгина ўзингизни тийсангиз; 12) маъқуллаш ва танбеҳлардан кам таъсирлансангиз; 13) мулойим бўлсангиз, ўз шаънингизга айтилган қалтис ҳазилларга кечирувчан муносабатда бўлсангиз; 14) ўз муносабат ва қизиқишларингизда барқарор; 15) ишга бафуржа киришсангиз ва бир ишга иккинчисига секинлик билан ўтсангиз; 16) ҳаммага бир хилда муносабатда бўлсангиз; 17) барча соҳада пухталик ва тарбияни ёқтирсангиз; 18) янги шароитга, қийинчиликка мослашсангиз; 19) ўзингизни тута билсангиз; 20) сабрли ва жиддий бўлсангиз – у ҳолда сиз, шак-шубҳасиз, флегматик бўлиб ҳисобланасиз.
Агар сиз: 1) уятчан ва тортинчоқ бўлсангиз; 2) янги вазиятда ўзингизни йўқотиб қўйсангиз; 3) нотаниш кишилар билан алоқа ўрнатишда қийналсангиз; 4) ўз кучингизга ишонмасангиз; 5) ёлғизликка осон кўниксангиз; 6) муваффақиятсизликда ўзингизни эзилган ва бетоқат сезсангиз; 7) ўзингиз билан ўзингиз овора бўлишга мойил бўлсангиз; 8) тезда чарчаб қолсангиз; 9) нутқингиз секин, заиф, баъзан пичирлаш даражасига тушиб қолса; 10) суҳбатдошингиз характерига мослашсангиз; 11) ҳиссиётга берилувчан; 12) маъқуллаш ва танбеҳга ниҳоятда таъсирчан бўлсангиз; 13) ўзингизга ва атрофдагиларга юксак талаблар қўйсангиз; 14) шубҳа билан қарашга, бадгумонликка мойил бўлсангиз; 15) ҳаддан ташқари таъсирланувчан ва азобланувчан; 16) ҳаддан ташқари аразгўй (салга ҳафа бўладиган); 17) ичингиздагини ҳеч кимга айтмайдиган ва одамови бўлсангиз, ўз фикрингизни ҳеч ким билан баҳам кўрмасангиз; 18) камҳаракат ва журъатсиз; 19) гап қайтармай бўйсунувчан бўлсангиз; 20) атрофдагиларни хайрихоҳлиги ва ёрдамини қўзғатишга интилсангиз - у ҳолда сиз бориб турган мелонхоликсиз. Булар сизнинг ўз-ўзингизга берган субъектив баҳоингиз эканлигини унутманг!
Агар у ёки бу типдаги темперамент “паспорти”даги ижобий жавобларнинг миқдори 16-20 тани ташкил қилса, сизда темпераментнинг мазкур типига хос белгилар яққол ифодаланганлиги маълум бўлади. Борди-ю, ижобий жавоблар 11-15 та бўлса, демак сизга мазкур темпераментнинг сифатлари муайян даражада хос хисобланади. Агар ижобий жавоблар 6-10 тадан ошмаса, сизда мазкур типдаги темперамент сифатлари жуда оз даражада мавжуд бўлади.
Энди темпераментнинг формуласини аниқланг:

бунда Тф-темперамент формуласи;

• 
  Х-холерик темперамент;
  
• 
  С-сангвиник темперамент;
  
• 
  Ф-флегматик темперамент;
  
• 
  М-мелонхолик темперамент;
  
• 
  А-барча типлар бўйича плюсларнинг умумий сони;
  
• 
  Ах-холерик “паспорти”даги плюслар сони;
  
• 
  Ас-сангвиник “паспорти”даги плюслар сони;
  
• 
  Аф-флегматик “паспорти”даги плюслар сони;
  
• 
  МА-мелонхолик “паспорти”даги плюслар сони;
  

Пировардида темперамент формуласи, жумладан, қуйидаги кўринишга эга бўлади: Фт= %Х+ %С+ %Ф+ %М.
Бу - мазкур темпераментнинг фоизи холерик, фоизи сангвиник, фоизи флегматик ва фоизи мелонхолик эканлигини билдиради.
Агар темпераментнинг қандайдир бир типли бўйича ижобий жавобларнинг сонига оид нисбий натижа 40 фоиз ва ундан юқори бўлса, сизда темпераментнинг мазкур типи устун даражада эканлигини билдиради. Агар бу натижа 30-39 фоизни ташкил этса, у ҳолда мазкур типнинг сифатлари анча яққол ифодаланган бўлади. Агар натижа 20-29 фоизни ташкил этса, мазкур типнинг сифатлари ўртача ифодаланган бўлади Натижа 10-19 фоизни кўрсатса, темпераментнинг бу типига хос хусусиятлар оз даражада ифодаланган, деб айтиш мумкин.

№