Temir yo’l transporti

Temir yo’l transporti. Ushbu transport turi ommaviy tashishlar uchun qulay, iqlimiy sharoitlar va yil fasllaridan qat’i nazar kechayu-kunduz birday ishlaydi. Temir yoMlarning tabiiy boyliklarni o’zlashtirishdagi o‘mi katta. Yuk aylanishi bo'yicha temir yoM transportiga mamlakatdagi barcha yuk aylanmasining 55% dan ortiqrogM to‘g‘ri keladi. Respublikamizning tashqi iqtisodiy aloqalaridagi o'm i katta bo'lib, eksport-import yuklarini tashishning 80% dan ortiqrog'i temir yo'llar orqali bajariladi. Temir yo‘llar neft va neft mahsulotlarini, ko‘mir, qora va rangli metallar, kimyoviy va mineral o‘g‘itlar, paxta tolasi, don va boshqa qishloq xo'jalik mahsulotlari, sanoat qurilishi va boshqa ommaviy yuklami tashishda muhim o'rin egallaydi.

1825 yil jahonda birinchi umumiy foydalanishdagi Stokton —Darlington temir yoʻl (21 km, Angliya) J.Stefenson tomonidan qurilgan. 30y.larda Avstriya, Germaniya, Belgiya, Fransiya, Rossiyada xam temir yoʻl kurildi. 1850—70 yillarda Osiyo, Afrika, Jan. Amerika va Avstraliyada xam kurila boshladi. 20-asr boshlarida jahonda temir yoʻl tarmogʻi 1 mln. km dan oshdi. 19-asr oxiri — 20-asr boshlarida temir yoʻl tarmoklarini tez rivojlantirgan sabablardan biri, uning katta harbiystrategik ahamiyatga egaligi boʻlib, Transport yoʻlit. xoʻjalik, iktisodiy va strategik vazifalarga xizmat qilish bilan bir qatorda mamlakatlararo, hududlararo madaniy aloqalarni rivojlantirish, ijtimoiy masalalar, xalkaro turizm sohasida xam ishtirok etadi, mamlakatning ilmiytexnik taraqqiyotiga xam salmokli hissa koʻshadi. Temir yoʻl transportining afzalliklaridan biri — boshqa transportga nisbatan yuk tashish kiymatining arzonligi, yilning har qanday faslida va bir yoʻla katta hajmdagi yuklarni tashish imkoniyatiga egaligidir.