«temir yo`l transporti molitasi»

Amaliy mashg‘ulot rejasi:

1. 
   Aylanma mablaglarni me’yori deganda nimani tushunasiz?
   
2. 
   Aylanma mablaglar qaysi manbalar hsobiga shakllanadi?
   
3. 
   Aylanma vositalar ishlab chikarish jarayonida qanday ko‘rinishlarga ega bo‘ladi?
   
4. 
   Aylanma vositalar ishlab chikarish jarayonida qanday ko‘rinishlarga ega bo‘ladi?
   

Masala

Quyida keltirilgan jadval ma’lumotlariga asoslanib, korxonaning aylanma mablag‘lar me’yorini aniqlang.

variant	Ko‘rsatkichlar
1	Kvartal uchun materiallar sarfi	5 mln.so‘m
	Material me’eri, kunda	10 kun
2	Kvartal uchun materiallar sarfi	6 mln so‘m
	Material me’eri, kunda	15 kun
3	Kvartal uchun materiallar sarfi	4 mln.so‘m
	Material me’eri, kunda	10 kun
4	Kvartal uchun materiallar sarfi	7 mln so‘m
	Material me’eri, kunda	15 kun
5	Kvartal uchun materiallar sarfi	8 mln.so‘m
	Material me’eri, kunda	10 kun
6	Kvartal uchun materiallar sarfi	9 mln so‘m
	Material me’eri, kunda	15 kun
7	Kvartal uchun materiallar sarfi	10 mln.so‘m
	Material me’eri, kunda	10 kun
8	Kvartal uchun materiallar sarfi	11 mln so‘m
	Material me’eri, kunda	15 kun
9	Kvartal uchun materiallar sarfi	12mln.so‘m
	Material me’eri, kunda	10 kun
10	Kvartal uchun materiallar sarfi	13mln so‘m
	Material me’eri, kunda	15 kun
11	Kvartal uchun materiallar sarfi	14 mln.so‘m
	Material me’eri, kunda	10 kun
12	Kvartal uchun materiallar sarfi	15 mln so‘m
	Material me’eri, kunda	15 kun

N=R*D/90

Bu erda, N – me’er

R- Kvartal uchun materiallar sarfi

D- Material me’eri, kunda

Masala

Quyida keltirilgan jadval ma’lumotlariga asoslanib korxona aylanma mablag‘laridan samarali foydalanish ko‘rsatkichlarini aniqlang.

№	Ko‘rsatkichlar	Summa
1.	Korxona o‘z mablag‘lari manbai	2563121
2.	Majburiyatlar	1027777
3.	Uzoq muddatli aktivlar	2345577
4.	Joriy aktivlar	1245321
5.	Korxonaning sotishdan tushgan sof foydasi	235411
6.	Hisobot davrida aylanma mablag‘larning o‘rtacha qoldig‘i	50000

Mustaqil o‘rganish uchun savollar

1. Temir yo‘l kompaniyasi korxonalarining aylanma mablag‘larini to‘ldi-

rishni shakllantirish manbalari va tartibi.

2. Korxonalarning moliyaviy barqarorligi nima, ta’minlanganlik

koeffitsienti yordamida uning tavsifi?

3. Aylanma mablag‘lardan foydalanish samaradorligining ko‘rsatkich-

lari: bir marta aylanishning davomiyligi, aylanma mablag‘larning

aylanish koeffitsienti, fond unumdorligi (fondootdacha).

4. Aylanma mablag‘larni boshqarish: mohiyati, tashkil etishning omil-

lari va tamoyillari.

5. Korxonaning to‘lovga qobiliyatliligi va likviddigi: tushuncha mohi-

yati. Taqqoslama ta’rif.

6. To‘lov intizomi: bozor iqtisodiyoti sharoitida tushunchasi va

ahamiyati.

Test savollari

1. Korxona aylanma mablag‘lari tarkibiga nimalar kiradi?

a) ishlab chiqarish va muomala mablag‘lari

b) ishlab chiqarish va noishlab chiqarish mablag‘lar

c) kapital qo‘yilmalar va ishlab chiqarish vositalari

d) muomala vositalari, noishlab chiqarish vositalari

2. Aylanma mablag‘lar me’eri nima?

a) bu-bir birlik maxsulot ishlab chiqarish uchun ketadigan moddiy zaxiralarning minimal summasi

b) bu- maxsulot uchun ketadigan barcha xarajatlar yig‘indisi

c) bu-maxsulot ishlab chiqarish va uni sotish bilan bog‘liq barcha xarajatlar limiti

d) bu- bir birlik maxsulot ishlab chiqarish va uni realizatsiyasi uchun ketadigan material sarfi limiti

3. Materiallar me’eri nimalarga bog‘liq?

a) omillarga

b) usullarga

c) turlarga

d) xech nimaga bog‘liq emas

4. Aylanma mablag‘lardan samarali foydalanish ko‘rsatkichlariga nimalar kiradi?

a) bir aylanish davomiyligi, aylanuvchanlik koeffitsienti, aylanma mablag‘lar qaytimi

b) to‘lovga layoqatlilik koeffitsienti, moliyaviy mustaqillik koeffitsienti, o‘z aylama mablag‘lar bilan ta’minlanganlik koeffitsienti, rentabellik

c) bir aylanish davomiyligi, o‘z aylama mablag‘lar bilan ta’minlanganlik koeffitsienti, rentabellik

d) to‘lovga layoqatlilik koeffitsienti, moliyaviy mustaqillik koeffitsienti, o‘z aylama mablag‘lar bilan ta’minlanganlik koeffitsienti, rentabellik, aylanma mablag‘lar qaytimi

5. Ishlab chiqarish aylanma mablag‘lar tarkibiga nimalar kiradi?

a) xom ashyo va materiallar, yoqilg‘i, extiyot qismlar, yarim tayyor maxsulot

b) texnika texnologiya, tugallanmagan yarim tayyor maxsulot

c) texnika va texnologiyalar, xom ashyo va materiallar

d) materiallar, stanoklar va ish qurollari

6. Muomala aylanma mablag‘lar tarkibiga nimalar kiradi?

a) xom ashyo va materiallar, yoqilg‘i, extiyot qismlar, yarim tayyor maxsulot

b) pul mablag‘lari, uzoq muddatli investitsiyalar

c) pul mablag‘lari

d) materiallar, stanoklar va ish qurollari

7. To‘lov intizomi nima?

a) korxonaning majburiyati bo‘lib, barcha to‘lovlarni o‘z vaqti va to‘liq amalga oshirishi

b) korxonaning majburiyati bo‘lib barcha xujjatlar yuritish xisoblanadi

c) pul mablag‘lari bilan muomalalarni amalga oshirish

d) pul mablag‘larini bankda saqlashi, foizlarni o‘z vaqtida olishi

11 Mavzu. Temir yo‘l transporti korxonalarini qisqa muddatli kreditlar bilan ta’minlash