Temir jetispewshiligi anemiyasi Motivaciya

9. Aldın alıw ilajları
1. TJA rawajlanıwı qáwipli faktorların waqıtında anıqlaw hám olardı saplastırıw.
2. TJA rawajlanıwı qáwipli faktorları kuzatilsa, keminde 2 jıl dawamında hár hápte (shárshembi kúnleri) 60 mg nan háptelik dozada temir preparatlarinin’ peroral saplementatsiyasi ótkeriledi, saplementatsiyasi ótkeriliwine qarsı kórsetpeler joq.
3. Temir menen bayıtılǵan nan hám un ónimleriniń qabil etiliwi
4. VOZ dıń principlerıge mas halda ratsional awqatlanıw (1, 2 qosımsha ).
Temir soriliwinin’ ingibitorlari hám promotorlari
Temir sorılıwı promotorlariga vitamin «S» ga bay ónimler (jańa mıywelar, palız eginleriler, kók shóp hám b.), hám de sút-qatıq ónimleri, uyıtqılar, kislotalar (limon, uksus) kiredi, olar azıq-awqatlardan temir soriliwin 5-6 ret kusheytiredi, TJA aldın alıw ushın awqat waqtında temir sorılıwı promotorlarini qabillaw usınıs etiledi.
Temir sorılıwı ingibitorlariga shay, kofe, kakao kiredi, olar azıq-awqatlardan temir soriliwin 40 -100% ge azaytadı Sol maqsette awqat waqtında shay ishiliwi usınıs etilmeydi, onı awqattan 1 saattan keyin ıshıw múmkin. VOZ dıń usınısına kóre 3-jasqa deyingi balalarǵa shay, kofe ıshıw qadaǵan etiledi.


10. Dispanserizaciya
Awir dárejeli az qanlı nawqaslar 1 jıl dawamında OVP shıpakeri hám rayon gematologi esabında turadı. 6 ay dawamında hár ayda OVP shıpakeri hám rayon gematolog baqlawinda boladı. Ta’wir bolǵanınan keyin esaptan alınadı. Em nátiyjesiz bolsa nawqas wálayat gematologina jiberiledi.
Hamiledarlar anemiyasi
Anemiya hamiledarliknin’ tiykarǵı tásirlerinen esaplanıp, gemoglobin muǵdarı 110 g/l den tómen bolǵanda qoyıladı. 90% xolatlarda temir jetispeytin boladı. Bunday anemiyada temir defitsitinin’ túrli fiziologiyalıq hám patologiyalıq processleri nátiyjesinde gemoglobin sintezi buziladı. VOZ maǵlıwmatına kóre 21 do 80% hamiledaralarda ushraydı. Anemiya bar ekenligi ómir sapasın, jumıs qábiliyetin paseytiredi, kóplegen aǵza hám sistemalarda funktsional buzılıwlarǵa alıp keledi. Temir jetispewshiliginde hamiledarlarda tuwıw waqtında tásirler rawajlanıw qáwipi artadı, waqtında járdem kórsetilmese hamilede de temir defitsiti rawajlanadı.
Temir hayal organizminen sutkasına 2-3 mg muǵdarında ishek, ot, teri epiteliysi, laktatsiya hám menstruatsiya waqtında shıǵıp ketedi. Hamiledarlik waqtında temirge mútájlik I trimestrda 1 mg sutkasina, II trimestrda- 2 mg sutkasına, III trimestrda - sutkasına 3-5 mgga artadı. Qosımsha temir islep shıǵarıw ushın 300 - 540 mg temir isletiledi. Odan 250 - 300 mg hamilege, 50 - 100 mg - platsentaga, 50 mg temir miometriyda toplandı. 16 -20 háptelik hamiledarliqda temir joǵatılıwı kóbirek gúzetiledi, bul xomilada qan jaratılıwın baslanıwı hám hamiledar hayalda qan kolemin asıwı menen baylanıslı. Tuwıwdı 3 dáwirinde (fiziologiyalıq qan joytıwda ) 200 den 700 mggacha, laktatsiya dáwirinde 200 mgtemir joytıladı. Hamiledarliq hám tuwıwdan keyingi dáwirde 800 - 950 mg temir sarplanadı. Organizm temir zapasin 4-5 jılda tiklaydi.


Keste. Hamiledarliq turli trimestrlarinda periferik qannin’ ayrim ko’rsetkishleri.

Kórsetkishler	1 trimestr	2 trimestr	3 trimestr
Gemoglobin, g/l	131 (112-165)	126 (110-144)	112 (110-140)
Gematokrit, %	33	36	34
Eritrotsiti, 1012/l	10,2	10,5	10,4
EShT mm/s	24	45	52