Tema: Tegislikte tuwrı sızıq teńlemeleri hám olardıń túrleri

Tema: Tegislikte tuwrı sızıq teńlemeleri hám olardıń túrleri
Tuwri tu`sinigi aniqlanbaytug`in matematikanin` da`slepki tu`siniklerinin` biri, sonliqtan og`an aniqlama joq.

1. Tuwrinin` uliwma ten`lemesi birinshi ta`rtipli eki o`zgeriwshili siziqli ten`leme:

(1)

bunda A, V, S - turaqlilar. Dara jag`daylari:

a) - bul Ox ko`sherine parallel tuwri ten`lemesi;

b) - bul Ox ko`sherinin` ten`lemesi;

v) - bul Ou ko`sherine parallel tuwri ten`lemesi;

g) - bul Ou ko`sherinin` ten`lemesi;

d) - bul koordinata basi O(0,0) noqatisi arqali o`tetug`in tuwri ten`lemesi.
2.Tuwrinin` mu`yeshlik koeffitsientli ten`lemesi. u=kx+b, bunda -tuwrinin` mu`yeshlik koeffitsienti, -tuwrinin` Ox ko`sherinin` on` bag`iti menen payda etetug`in mu`yeshi, b-parametri da`slepki ordinata dep ataladi.

3. Tuwrinin` kesindilerdegi ten`lemesi. , bunda a ha`m b parametrleri tuwrinin` sa`ykes Ox ha`m Ou ko`sherlerinen kesip etetug`in kesindilerinin` uzinliqlari

4. Tuwrinin` normal` ten`lemesi. , bunda r-koordinata basinan tuwrig`a tu`sirilgen perpendikulyar (normaldin`) uzinlig`i, -usi perpendikulyardin` Ox ko`sheri menen payda etetug`in mu`yeshi.

tu`rindegi ten`lemeni normal tu`rdegi tuwri ten`lemesine alip keliw ushin ol ten`lemenin` eki jag`in da normallastiriwshi ko`beytiwshi shamasina ko`beytiw za`ru`r, bunda belgisinen S saltan` ag`za bbelgisine qarama qarsi tan`lap alinadi.

5. Tuwrilar da`stesinin` ten`lemesi.

noqati arqali o`tetug`in tuwrilar da`stesinin` ten`lemesi:

.

Eki tuwrinin` kesilisiw noqati arqali o`tetug`in tuwrilar da`stesinin` ten`lemesi: .

Eger bolsa, onda da`stede ekinshi tuwri bolmaydi.
6. Berilgen noqatlar arqali o`tetug`in tuwrilar.

noqati arqili o`tetug`in tuwrilar da`stesin ten`lemesi menen an`latiladi, bunda qa`legen parametr.

noqatlari arqali tek bir g`ana tuwri o`tkeriw mu`mkin:

.

Berilgen noqatinan tuwrig`a shekemgi d araliq:

.

7. Eki tuwrinin` o`z-ara jaylasiwi.

7.1. Eger bolsa, onda bul tuwrilar parallel boladi ha`m

a) - betlesedi,

b) - kesilispeydi.

7.2. Eger bolsa, onda bul tuwrilar bir (x, u) noqatda kesilisedi

.

8. Eki (yamasa ) tuwrilarinin` arasindag`i mu`yesh

.

Bul formuladan eki tuwrinin`:

8.1. -parallellik sha`rtin,

8.2. -perpendikulyarliq sha`rtin alamiz.

Onda tuwrisina perpendikulyar (normal) tuwrilar tu`rinde jaziladi, bunda ha`m - qa`legen turaqlilar.

8.3. Eki tuwrilarinin` arasindag`i mu`yesh bissektrisasinin` ten`lemesi

Bekkemlew ushın sorawlar.

1. Tuwrinin` vektorliq ten`lemesi

2. U`sh tuwrinin` bir noqatta kesilisiw sha`rti