Tema: Respublikamızda salıq sistemasınıń ózgeshelikleri: rawajlanıw hám jetilisiw mashqalaları

besinshiden, mámleketlik shólkemleri hám shólkemleri ortasında informaciya almasıw mexanizmleriniń, elektron salıq basqarıwshılıǵı hámde salıq qadaǵalawın ámelge asırıw forma hám usıllarınıń rawajlanbaǵanlıǵı;

altınshıdan, ótkeriletuǵın qadaǵalaw ilajlarınıń sapasına unamsız tásir kórsetiwshi hám insaplı isbilermenlik subektleriniń iskerligine aralasıwlardı kemeytiwge tosqınlıq etiwshi qadaǵalaw iskerligin ámelge asırıwda qáwip-qáterlerdi analiz etiw hám basqarıwdıń anıq sisteması joq ekenligi;

jetinshiden, aymaqlıq salıq hám jıynawlardıń basqarıwshılıǵı mexanizmleriniń nátiyjesizligi áqibetinde olardıń jıynalıwshılıq dárejesi jetkilikli emesligi, sonıń menen birge, kóshpes múlk hám jer uchastkaların tolıq esapqa alıw hám ma`nisin obyektiv anıqlawdıń ámeldegi emesligi.

Ámeldegi sistemalı mashqalalardi saplastırıw, 2017-2021-jıllarda Ózbekstan Respublikasın rawajlandırıwdıń bes ústin turatuǵın baǵdarı boyınsha Háreketler strategiyasında belgilengen salıq júgin kemeytiw hám salıq salıw sistemasın ápiwayılastırıw, salıq basqarıwshılıǵın jetilistiriw wazıypaların ámelge asırıw maqsetinde, sonıń menen birge, keń jámiyetshillik talqılawı nátiyjeleri hámde Xalıq ara valyuta fondı, Jáhán banki hám xalıq ara ekspertlerdiń usınıslarınan kelip shıǵıp :

1. Tómendegiler Ózbekstan Respublikasınıń salıq siyasatın jetilistiriw konsepsiyasinıń tiykarǵı baǵdarları etip belgilensin:

ekonomikaǵa salıq júginiń dárejesin kemeytiw, sonday-aq, salıq salıwdıń ápiwayılastırılǵan hám ulıwmabelgilengen sisteması boyınsha salıqlardı tóleytuǵın xojalıq júrgiziwshi subyektler ortasındaǵı salıq júgi dárejesindegi uyqaspawshılıqlerdi saplastırıw ;

salıqlardı unifikaciya etiw arqalı olardıń sanın optimallastırıw, sonıń menen birge, uqsas salıq salıw bazasına iye bolǵan salıqlardı birlestiriw, salıq esabatların kemeytiw hám ápiwayılastırıw, operatsion qárejetlerdi minimallastırıw ;

makroekonomikalıq jaǵdayınıń turaqlılıǵın, Ózbekstan Respublikası Mámleketlik byudjeti jáne onıń dáramatların qáliplestiriwdiń bekkemligin támiyinlew;

salıq nızamshılıǵın ápiwayılastırıw, salıq múnasábetleri aqıbetinde normativlik-huqıqıy hújjetlerdegi qarama-qarsılıqlar hám qarama-qarsılıqlardı saplastırıw, insaplı salıq tólewshilerdiń huqıqları hám nızamlı mápleri qorǵalıwın kúsheytiw;

salıq salıw máselelerin tártipke salatuǵın usınılıp normalar hám nızam astı hújjetlerin maksimal dárejede sheklegen halda, salıq nızamshılıǵınıń turaqlılıǵın hámde Ózbekstan Respublikası Salıq kodeksi normalarinıń tuwrıdan-tuwrı ámel etiwin támiyinlew, atap aytqanda kodekste salıqlar hám basqa májbúriy tólewler stavkalarınıń muǵdarların belgilew;

shet el investorlar hám investitsiyalar ushın qolay rejimin sonday-aq, salıq salıwdıń ápiwayılastırılǵan hám ulıwmabelgilengen sisteması boyınsha salıqlardı tóleytuǵın xojalıq júrgiziwshi subyektler ortasındaǵı salıq júgi dárejesindegi uyqaspawshılıqlerdi saplastırıw ;

salıqlardı unifikaciya etiw arqalı olardıń sanın optimallastırıw, sonıń menen birge, salıq salıw bazasına iye bolǵan salıqlardı birlestiriw, salıq esabatların kemeytiw hám ápiwayılastırıw, operatsion qárejetlerdi minimallastırıw ;

makroekonomikalıq jaǵdaynıń turaqlılıǵın, Ózbekstan Respublikası Mámleketlik byudjeti jáne onıń dáramatların qáliplestiriwdiń bekkemligin támiyinlew;

salıq nızamshılıǵın ápiwayılastırıw, salıq munasábetleri aqıbetinde normativlik-huqıqıy hújjetlerdegi qarama-qarsılıqlar hám qarama-qarsılıqlardı saplastırıw, insaplı salıq tólewshilerdiń huqıqları hám nızamlı mápleri qorǵalıwın kúsheytiw;

salıq salıw máselelerin tártipke salatuǵın normalar hám nızam astı hújjetlerin maksimal dárejede sheklegen halda, salıq nızamshılıǵınıń turaqlılıǵın hámde Ózbekstan Respublikası Salıq kodeksi normalarinıń tuwrıdan-tuwrı ámel etiwin támiyinlew, aytqanda kodekste salıqlar hám basqa májbúriy tólewler stavkalarınıń muǵdarların belgilew;

shet el, xalıq investorlar hám investitsiyalar ushın qolay rejimdi saqlap qalıw, olardı hár tárepleme qollap-quwatlaw hám isenimli huqıqıy qorǵaw ;

salıq qadaǵalawınıń forma hám mexanizmlerin, atap aytqanda salıq salıw obyektleri hámde salıq tólewshilerdi jáne de tolıq qamtıp alıw hám esabın támiyinleytuǵın zamanagóy informacion-kommunikaciya texnologiyaların keń usınıs etiw esabına takomillashtirish, transfer nırqlardı qáliplestiriw menen baylanıslı operatsiyalarǵa salıq salıw rejimin engiziw.

2. Maǵlıwmat ushın qabıl etilsin, Ózbekstan Respublikasınıń salıq siyasatın jetilistiriw konsepsiyasi sheńberinde 2019 - jıl 1 - yanvardan baslap :

a) birinshiden, miynetke haq tólew fondina salıq júgi tómendegiler arqalı kemeytiriledi: barlıq puqaralar ushın fizikalıq shaxslardan alınatuǵın dáramat salıǵınıń birden-bir stavkasın 12 procent muǵdarında engiziw, sonnan 0,1 payızın jeke jamg'arib barılatuǵın pensiya esapbetlerine baǵdarlaw. Bunda, ayırım kategoriyadaǵı puqaralardıń eń kem aylıq is haqısınıń 4 teńdey muǵdarıdaǵı dáramatların salıq salıwdan azat etiwdiń ámeldegi rejimi saqlap qalınadı;

puqaralardıń miynetke haq tólew túrindegi dáramatlarınan Byudjetten tısqarı pensiya jamg'armasina ustap qalınatuǵın qamsızlandırıw badallarin bıykarlaw;

pensiya sistemasınıń turaqlılıǵın támiyinlew maqsetinde byudjet shólkemleri hám mámleketlik kárxanaları, ustav fondı (kapitalı) de mámleketlik úlesi 50 procent hám odan kóbirek muǵdarda bolǵan yuridikalıq shaxslar, ustav fondı (kapitalı)dıń 50 procenti hám odan kóbirek muǵdarı mámleketlik úlesi 50 procent hám odan kóbirek bolǵan yuridikalıq shaxsqa tiyisli yuridikalıq shaxslar hámde olardıń strukturalıq strukturaları ushın birden-bir sociallıq tólewdi 25 procent muǵdarında belgilew, sonıń menen birge, basqa yuridikalıq shaxslar ushın usı tólew stavkasın 15 procentten 12 procentke shekem tómenletiw;

b) ekinshiden, oborot (túsim) nen salıqlardı optimallastırǵan halda ulıwmabelgilengen hám ápiwayılastırılgan salıqlar tólewshilerdi salıqqa tartıw, sonıń menen birge, salıq salıwdıń ápiwayılastırılǵan rejimine ótiw kriteryaları tómendegiler arqalı rawajlandırıladı:

mámleket maqsetli fondlarına yuridikalıq adamlardıń oborotı (túsimi) nen óndiriletuǵın májburiy ajıratılǵan qarjılardı bıykarlaw ;

yuridikalıq shaxslardan alınatuǵın payda salıǵı stavkasın 14 procentten 12 procentke shekem, sawda bankleri ushın – 22 procentten 20 procentke shekem tómenletiw, sonıń menen birge, mobil baylanıs xızmeti kórsetip atırǵan yuridikalıq shaxslar (uyali baylanıs kompaniyaları) ushın rentabellik dárejesinde kelip shıǵıp olar ushın qosımsha payda salıǵı esaplaw rejimin biykar etken halda 14 procentten 20 procentke shekem asırıw ;

dividendler hám procentler kórinisindegi dáramatlar boyınsha tólew dereginen ustap qalınatuǵın payda salıǵı stavkasın 10 procentten 5 procentke shekem tómenletiw;

ótken jıl juwmaqları boyınsha jıllıq oborotı (túsimi) 1 milliard swmnan asqan yamasa jıl dawamında belgilengen shegaralıq muǵdarǵa jetken kárxanalardı ulıwmabelgilengen salıqlardı tólewge ótkeriw.

Bunda, jıllıq oborot (túsim) niń 1 milliard swm etip belgilengen shegaralıq muǵdarı 3 jılda keminde bir ret qayta kórip shıǵıladı ;

barlıq isbilermenlik subektleri, atap aytqanda oborotı (túsimi) 1 milliard swmǵa shekem bolǵan yuridikalıq shaxslar ushın yuridikalıq adamlardıń buyım-múlk salıǵı, jer salıǵı hám suw resurslarınan paydalanganlıq ushın salıqtı engiziw;

qosımsha payda salıǵın esaplaw hám tólew rejimin, atap aytqanda royaldı tólewdi engiziw arqalı jetilistiriw;

v) úshinshiden, salıq salıwdıń ápiwayılastırılǵan rejimi boyınsha salıq tólewshilerge salıq siyasatın jetilistiriwdiń keri tásirin kemeytiw ilajları tómendegiler arqalı ámelge asırıladı yuridik adamlardıń buyım-múlkine salınatuǵın salıq stavkasın, jay hám qurılıslardan, atap aytqanda ilgeri jekelestirilgen obyektlerden nátiyjesiz paydalanıp atırǵan yuridikalıq shaxslar ushın asırılǵan stavkada salıq esaplaw rejimin saqlap qalǵan halda, 5 procentten 2 procentke tómenletiw;

jıllıq oborotı (túsimi) 1 milliard swmǵa shekem bolǵan salıq tólewshiler ushın oborottan (túsimnen) salıqtı 4 procent muǵdardaǵı bazalıq stavkadan kelip shıǵıp esaplaw hám tólew rejimin hámde qosılǵan baha salıǵın qálegen túrde tólew múmkinshiligin belgilew;

birden-bir jer salıǵı tólewshiler ushın salıq salıw rejimin saqlap qalıw.

g) tórtinshiden, qosılǵan baha salıǵı hám aksiz salıǵın esaplaw hám tólew rejimi tómendegiler arqalı rawajlandırıladı:

qosılǵan baha salıǵın tolıq esapqa alıw sistemasın engiziw, salıq salıw bazasın anıqlastırıw hám jeńillikler sanın kemeytiw, sonıń menen birge, 2019 -jıl juwmaǵı boyınsha usı salıq stavkası muǵdarın tómenletiw arqalı qosılǵan baha salıǵınıń 20 procent muǵdardaǵı ámeldegi stavkasın saqlap qalıw ;

házirgi waqıtta satıp alınatuǵın tiykarǵı qurallar, qurılısı tamamlanbaǵan obyektler hám materiallıq emes aktivler bahasına kirgizetuǵın qosılǵan baha salıǵın esapqa alıw swmmalarına kirgiziw huqıqın beriw;

tiyisli ilajlardı finanslıq támiynlew ushın qárejetlerdi Respublika byudjetine ótkergen halda, alkogol hám temeki ónimlerin óndiriwshiler ushın hár bir islep shiǵarılatuǵın ónim birligine ornatılǵan aksiz hám jıynawlardı birlestiriw.

3. Ózbekstan Respublikası Salıq kodeksiniń jańa tahrirdagi proektin islep shıǵıwdı muwapıqlastırıw hámde nátiyjesiz salıq hám bajıxana jeńillikleri hám preferenciyaların bıykarlaw boyınsha jumısshı komissiyanıń jańalanǵan quramı qosımshaǵa muwapıq tastiyiqlansin.