Tema: qarιm-qatnas psixologiyasi pániniń waziypalari metodlari

5. Pedagogikaliq qarım qatnas.
Pedagogikalıq qarım-qatnas pedagogikalıq ta`sirdin` ajıralmas sıpatı. Bul oqıtıwshı ha`m oqıwshının` ta`lim-ta`rbiya protsesinde professional qarım qatnası bolıp onda mag`lıwmat almasadı ha`m oqıwshılarg`a oqıw ta`rbiyası ta`sirin o`tkeredi. Bunda eki ta`repleme qarım-qatnas ju`zege keliwi kerek. Onın` tiykarı sıpatında o`z-ara hu`rmet ha`m isenim xızmet etedi.
Pedagog oqıwshılar menen qarım qatnasqa kirisiwi protsesinde olardan hu`rmet ku`tedi. Oqıwshılar da oqıtıwshıdan hu`rmet ha`m isenimdi talap etedi. Bul pedagogikalıq ta`sirde na`tiyjeli jol bolıp, ta`jriybeli pedagoglar balanı o`z-o`zin hu`rmetlewge tiykarlang`an halda mu`na`sibetlerdi sho`lkemlestiredi ha`m usı arqalı bekkem o`z-ara mu`na`sibetlerdi a`melge asıradı.
Bu`gingi ku`nde mekteplerimizde buyrıqpazlıq usılları tez-tez ushırasıp turadı. Bul haqqında prezidentimiz Ι.A.Karimov «Mekteplerdegi protseste oqıtıwshı-basshı ol baladan tek bul tu`sindirgen zattı talap etedi». Printsip te tayın «Menin` aytqanım aytqan, degenim degen» oqıtıwshının` baslı wazıypası oqıwshılarda o`z betinshe pikir ju`ritiw ko`nlikpelerin payda etiwden ibarat ekenligin ko`binese jaqsı tu`sinemiz, biraq a`melde ta`jriybemizde og`an boysınbaymız» dep jan ku`ydirgeni biykar emes.
Buyriqpazliqtan keship pedagogikaliq birge islesiwge o`tiw ushın oqıw ta`rbiyali protsestin` mashqalalarin sheshiwdin` en` na`tiyjeli joli.
Qarım-qatnastın` o`zine ta`n da`rejeleri bar. Psixologiyada ol u`shew: makro, mezo ha`m mikro da`rejeleri.
1. Makro da`rejede (u`lken) adamlar menen Qarım qatnas etiw barlıq a`dep normalarina tayang`an tu`rde a`melge asiriladi.
2. Mezo da`rejede (orta) qarım qatnas ma`lim tema tiykarında boladı (Mısalı, a`n`gimede ma`lim temadan sheginiw).
3. Mikro da`reje (kishi) qarım-qatnastın` a`piwayı formaları soraw juwap tu`rinde ju`z beredi.
Qarım-qatnas tu`rleri: adamlar arasındag`ı (adam-adam);
jeke toparlıq (topar-topar). (Mısalı, xokkey oyını);
Xalıqaralıq kommunikatsiya (radio, televidenie, gazetalar ha`m jurnallar).
Ádebiyatlar :
1. Asmolov A. G. Deyatelnost i ustanovka. M. Izd. MGU 1979
2. Leontev A. N. Deyatelnost. Saznanie. Lichnost. M. 1979.
3. Abulxanova-Slavskaya K. A. Deyatelnost i psixologiya lichnosti. M. 1980.
4. Kazakov v. G. Psixologiya. M1989, 55-68 betlar.
5. Nemov R. S. Psixologiya. M. 1990.
6. Ulıwma psixologiya, A. v. Petrovskiy taxr. T. 1992, 97-134 b.