Тема магистерской диссертации

Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti sirtqi bo'lim iqtisodiyot kafedrasi

• 2-Mavzu. Iqtisodiy bazis tushunchalar

• Xolbekova F

• 2021yil

2-Mavzu. Iqtisodiy bazis tushunchalar REJA:

• 1. Iqtisodiy ehtiyojlar va iqtisodiy ne'matlar, ularning mazmuni va mohiyati.
• 2. Iqtisodiyotning bosh muammosi: moddiy ehtiyojlarning cheksizligi va iqtisodiy resurslarning cheklanganligi.
• 3. Iqtisodiyot va samaradorlik: to'la bandlik va ishlab chiqarishning to'liq hajmi.
• 4. Ishlab chiqarish imkoniyatlari va ulardan oqilona foydalanish.

• 1- Iqtisodiy ehtiyojlar va iqtisodiy ne'matlar, ularning mazmuni va mohiyati.

Tayanch iboralar va tushunchalar:

• - iqtisodiy ehtiyojlar;
• - iqtisodiy ne'matlar;
• - o'rinbosar ne'matlar;
• - to'ldiruvchi ne'matlar;
• - iqtisodiy resurslar (yer, kapital, materiallar, ishchi kuchi, tadbirkorlik qobiliyati,
• axborot);
• - iqtisodiy ehtiyojlarning cheksizligi;
• - iqtisodiy resurslarning cheklanganligi;
• -iqtisodiy samaradorlik;
• - to'la bandlik va ishlab chiqarishning to'liq hajmi;
• - ishlab chiqarish imkoniyatlari;
• - muqobil (al`ternativ) tanlov;
• - muqobil (al`ternativ) xarajatlar;
• - o'sib boruvchi muqobil xarajatlar;

1. Iqtisodiy ehtiyojlar va iqtisodiy ne'matlar. Ularning mazmuni va mohiyati.

• Insoniyat tabiatdan biologik, iqtisodiy, ijtimoiy, siyosiy, ma'naviy va boshqa xarakterdagi
• turli-tuman ehtiyojlar qurshovida yaratilgan. Bu ehtiyojlar ichida iqtisodiy, ya'ni moddiy
• ehtiyojlar muhim o'rin tutadi. Moddiy ehtiyojlar - shaxsning, korxonalarning va jamiyatning
• faoliyati uchun zarur bo'lgan ehtiyojlarni aks ettiradi.
• Biz moddiy ehtiyojlarimizni qondirish va farovon hayot kechirishimiz uchun oziq-ovqatlarga,
• kiyim-kechaklarga, turli xil tovarlar va xizmatlarga ehtiyoj sezamiz. Iqtisodiy ehtiyojlarni
• qondirish vositalari iqtisodiy ne'matlar deb ataladi. Ayrim ne'matlarni insoniyatga tabiat
• iste'molga tayyor holatda in'om etgan bo'lsa (masalan, suv, yovvoyi mevalar va hayvonlar),
• ayrimlarini takror ishlab chiqarish zarur bo'ladi.
• Ba'zan bir xil ehtiyojni turli xil ne'matlar orqali qondirish mumkin. Masalan, go'sht
• mahsulotiga bo'lgan ehtiyojimizni mol go'shti, qo'y go'shti yoki parranda go'shti orqali qondirish
• mumkin. Bir xil ehtiyojni qondiruvchi turli ne'matlar o'rinbosar ne'matlar deb ataladi.