Тема магистерской диссертации

Таклифнинг ошиши ва талабнинг қисқариши оқибатлари

Q
S1
P
S
E1
E
E*
D
Pe
P1
P*e
Q*e Qe Q1
D
Иккинчи кутиладиган ҳолат – бу таклиф қисқариб,
талаб ошадиган вазиятдир. Бунда нарх кўтарилиши билан боғлиқ
иккита самарани кузатиш мумкин: талабнинг ошиши нархнинг кўтарилишига олиб келса, таклифнинг қисқариши ҳам товар танқислигини вужудга келтириб, нархни оширади .

Талабнинг ошиши ва таклифнинг қисқариши оқибатлари

Q
S1
P
S
E
1
E*
E
D
P*
e
P1
Pe
Q*e
Qe
Q1
D

3.Максимал ва минимал нархлар, “Қора бозорнинг вужудга келиши”

Талаб ва таклиф механизмлари баъзан истеъмолчилар, баъзан эса ишлаб чиқарувчилар манфаатларига зиён етказадиган адолатсиз нархларнинг шаклланишига сабаб бўлиши мумкин. Бундай ҳолатда давлат қонунчилик орқали нархларнинг юқори ва қуйи чегараларини ўрнатиши орқали бозорга таъсир ўтказиши мумкин. Нархларнинг юқори чегараси – бу қонуний асосда мувозанатли нархдан пастда ўрнатилган максимал нарх бўлиб, у сотувчиларга товарни сотиш учун сўраланадиган нархларнинг энг юқори чегарасини белгилаб қўяди. Нархларнинг юқори чегараси истеъмолчиларни биринчи даражали зарурий товарлар ва хизматлар билан минимал даражада таъминлашга имкон яратади. Агар нархлар бозордаги талаб ва таклиф нисбати асосида эркин ўрнатилганда, айрим тоифадаги истеъмолчилар бу товарлар ва хизматларни харид этиш имкониятига эга
Бунга мисол тариқасида
буханка
нон ва жамоат
(метро ва автобус) чиптаси
нархининг
давлат
томонидан
бўлмасди. транспорти чегаралаб
турилишини келтириш мумкин. Максимал нархларнинг
киритилиши бозорда тақчилликнинг юзага келишига сабаб бўлиши мумкин. Бунинг олдини олиш учун давлат ўзининг буфер захирасидан бозорга маҳсулот ташлаб туриши ёки истеъмолни меъёрлаши (карточка орқали) талаб қилинади.
P
S
D
E
Pe
Q
0
Qe