Tema: Logikalıq maǵlıwmatlar tipi. Matematikalıq funkciyalar menen islew hám operator túsinigi

Dárejege kóteriw, Logarifm, exponent funkciyaları
𝑎
𝑛
Math.pow(a,n)
ln(𝑥)
Math.log(x)
𝑥
Math.sqrt(x)
𝜋
Math.PI
𝑒
𝑥
Math.exp(x)

---

Matematikalıq funkciyalar
Dóńgeleklew
Java tilinde
Mánisi
ceil(double a)
a dan úlken yamasa a ǵa teń eń kishi pútin san
floor(double a)
a dan kishi yamasa a ǵa teń eń úlken san
rint(double a)
Bólshek bólegi alıp taslanǵan double tipinde
round(float a)
eń jaqın pútin sanǵa dóngeleklengen a manisi
round(double a)
eń jaqın uzın pútin sanǵa dóngeleklengen a manisi
abs(a)
a moduli (absolyut manisi) ni qaytaradı
max(a, b)
óz argumentleri eń úlkenin qaytaradı.
min(a, b)
óz argumentleri eń kishisin qaytaradı.

---

Matematikalıq funkciyalar


Math.ceil(
2.1
) 
-
3.0
Math.ceil(
2.0
) 
-
2.0
Math.ceil(
-2.0
) 
-
-2.0
Math.ceil(
-2.1
) 
-
-2.0
Math.floor(
2.1
) 
-
2.0
Math.floor(
2.0
) 
-
2.0
Math.floor(
-2.0
) 
-
–2.0
Math.floor(
-2.1
) 
-
-3.0
Math.rint(
2.1
) 
-
2.0
Math.rint(
-2.0
) 
-
–2.0
Math.rint(
-2.1
) 
-
-2.0
Math.rint(
2.5
) 
-
2.0
Math.rint(
4.5
) 
-
4.0
Math.rint(
-2.5
) 
-
-2.0
Math.round(
2.6f
) 
-
3 
// int
Math.round(
2.0
) 
-
2 
// long
Math.round(
-2.0f
) -
-2 
// int
Math.round(
-2.6
) 
-
-3 
// long
Math.round(
-2.4
) 
-
-2 
// long

---

Random
Random
klası obyektinen 5 túrdegi tosınnanlı sanlardı alıw múmkin. Bul tip
diapazonı boyınsha bir tegisde bólistirilgen pútin sandı alıw ushın nextInt()
metodınan paydalanıladı. Soǵan uqsas nextLong() metodı long tipindegi tosınnanlı
sandı qaytaradı. Bunnan tısqarı nextFloat() hám nextDouble() metodları túrde float
hám double tipindegi, 0.0..1.0 intervalda tegis bólistirilgen sanlardı qaytaradı hám
nextGaussian()
metodı orta manisi 0.0 hám dispersiyasi 1.0 bolǵan normal
bólistirilgen tosınnanlı san qaytaradı.


(
int
)(Math.random() * 
10
)
//0 hám 9 aralıǵındaǵı pútin san
50 
+ (
int
)(Math.random() * 
50
) 
//50 hám 99 aralıǵındaǵı pútin san
a + Math.random() * b 
//a hám a + b aralıǵındaǵı san

---

Sanlardı eksponencial kóriniste ańlatıw
Jıljımalı noqatlı literallardı
a x 10
b
kórinisinde eksponencial ráwishte ańlatıw
múmkin. Máselen 123.456 ushın eksponencial kórinis 1.23456 x 10
2
boladı, al
0.0123456
ushın 1.23456 x 10
-2
boladı. Sanlardı eksponencial kóriniste ańlatıw
ushın arnawlı sintaksis qollanıladı. Máselen, 1.23456x10
2
sanı
1.23456E2
yamasa
1.23456E+2
kórinisinde hám 1.23456 x 10
-2
bolsa
1.23456E-2
kórinisinde jazıladı.
E
yamasa
e
háripleri eksponenciyanı bildiredi hám ekewi de paydalanıla beredi.
Esletpe.
float
hám double tipleri bólshekli sanlardı ańlatıw ushın isletiledi. Ne ushın olar
jıljımalı
noqatlı sanlar
dep
ataladı? Bul sanlar yadta eksponencial kóriniste saqlanadı.
50.534
sanı
eksponencial
kóriniske keltirilgende
5.0534E+1
boladı. Bul jerde noqat jańa poziciyaǵa jıljımaqta.
Sonıń ushın haqıyqıy sanlardı jıljımalı noqatlı sanlar dep te aytadı.
Esletpe.
Oqılıwı ańsat bolıwı ushın Java sanlardıń arasına astınǵı sızıqtı qoyıp jazıwǵa ruxsat
beredi.
Máselen tómendegiler durıs esaplanadı:
long ssn = 232_45_4519;
long plastikKartaNomeri = 2324_4545_4519_3415L;
Biraq 78_ yamas _78
qáte. Sebebi astınǵı sızıq eki sannıń arasında bolıwı shárt.

---

Sanlı tipler
Hár bir maǵlıwmatlar tipi mánisler diapazonına (aralıǵına) iye. Kompilyator
hár bir ózgeriwshi yamasa turaqlı (konstanta) ushın olardıń tipine qarap
yadtan
orın ajıratadı. Java sanlı mánisler, simvollar hám Boolean
(
logikalıq) mánisler ushın segiz ápiwayı maǵlıwmatlar tipleri menen
támiynleydi. Tómendegi tablicada altı túrli sanlar tipleri, olardıń
diapazonları hám yadta iyeleytuǵın ólshemi keltirilgen. Java pútin sanlar
ushın
byte, short, int
hám
long
kibi
tórt tipti isletedi. Ózgeriwshige qaysı
biri
sáykes kelse sonı saylaysız. Máselen eger siziń pútin sanıńız
byte
diapazonına sáykes keletuǵın bolsa
byte
tipinen
paydalanǵanıńız maqul.
Java
jıljımalı – noqatlı (haqıyqıy) sanlar ushın
float
hám
double
kibi eki tipti
isletedi.
double
tipi
float
tipinen eki ese
úlken, sonıń ushın eki ese kóbirek
anıq boladı. Ádette, siz
double
tipinen
paydalanǵanıńız maqul, sebebi ol
float
tipine
qaraǵanda anıqlıǵı joqarı.

---