Tema: Juqpalı kesellikler haqqında túsinik. Qawipsiz immunizatsiya programması haqqında túsinik

TEMA: Juqpalı kesellikler haqqında túsinik. Qawipsiz immunizatsiya programması haqqında túsinik.

Joba :

1. Juqpalı kesellikler haqqında túsinik.

2. Juqpalı kesellikler klassifikaciyası.

2. Juqpa awırıwlar emlewxanasınıń dúzilisi hám tártibi.

Ózbekstanda juqpalı kesellikleri urǵanıwda ilimpazlar : X. A. Yunusova, O. S. Maxmudov, I. K. Musabaev, Sh. X. Xodjaev, T. O. Daminov hám taǵı kóp-kóp ilimpazlar óz úleslerdi qosqan. Házirde 1060 tan artıq juqpalı keselliklerdi túrleri bar, olardıń insannıń ómirinde hám ekonomikaǵa úlken tásiri bar. Juqpalı kesellikler basqa keselliklerden tómendegiler menen parıq etedi:Juqpalı keselliklerdi patogen mikrob kuzg'atadi. Nawqas kesellik dáregi boladı hám kesellikti basqalarǵa juqtıradi. Nawqas organizminde bolǵan kesellikke qarsı immunitet payda boladı. Juqpalı kesellikler ciklik utadi.Juqpalı kesellikler kúsheyiwinde tómendegi faktorlar zárúr:Patogen mikrob muǵdarı jetkilikliligi.Patogen mikrob virulentligi jetkilikliligi.Adam organizminiń reaktivligin tómenligi.Túrli yullar menen mikroorganizmning kiriwi tómendegi nátiyje menen tawsıladı Qorǵaw quralları nátiyjesinde mikrob organizmden shiǵarıladı yamasa óltiriledi.Patogen mikrob organizmde qolay sharayat tawıp o'rnashadi.Mikroorganizm qorǵaw mexanizmleri járdeminde (fagotsitar elementler, antitelolar, isiw procesi) nátiyjesinde mikroorganizm kóbeyiwine tosqınlıq etedi, mikroorganizm da ózin sırtqı kúshlerden to'sishga háreket etedi ( kapsula payda etedi, agressin, antifagin, virulin sıyaqlı elementlar islep shıǵaradı ).Mikrobdıń tiykarǵı qásiyetleri virulentligi hám júzimsigenligi bolıp tabıladı. Mikroorganizmning mikrobǵa qarsı gúres quralları 2 ge bólinedi: spetsifik hám spetsifikalıq bolmaǵan. Mikrob patogenligi joqarı hám organizm reaktivligi tómen bolǵanda tómendegi jaǵday payda boladı. Patogen mikrob organizmde tez pat penen ko'payadi, onı qorǵaw kúshlerin jeńedi hám kesellikti manifest formasın júzege keltiredi.Infektsion processni 3-faktorı -sırtqı ortalıq faktori mikroorganizmga da tásir kórsetedi. Bularǵa sırtqı ortalıq temperaturası, ızǵarlıǵı, dezinfektsiyalovchi elementlar, mikroblardıń óz-ara tásiri kiredi. Juqpalı kesellikler klassifikaciyası. Juqpalı keselliklerdi tómendegi gruhlarga bolıp úyreniw usınıs etilad:

Ishek juqpalı kesellikleri.

A. Tipik (tırıspa, ichburug', tenidiozlar, lentasimon ıshek qurt, enterobioz)

B. Júzimsikoinfektsiyalar (botulizm, sal'monellezlar, stafilokokkli júzimsikoinfektsiyalar)

V. Ishekten tısqarı organlarda patologikalıq ózgerislerge alıp keletuǵın birpara ishek kesellikleri (amyobiaz, askaridoz, trixenellez, exinokokkoz)

G. Birpara ishek keselliklerinde bakteremiya júz boladı hám mikroblar túrli organlardı ziyanlaydı (qarın tifi, paratif A, V, brutsellez, ornitoz, leptospiroz, sabaq )

Nápes jolları juqpalı kesellikleri.

A. Qo'zgatuvchilar kirgen hám o'rnashgan orında ko'payadi (kók jótel, qızılsha )

B. Qozǵawtıwshılar bakteremiya shaqırıp túrli organlardı ziyanlaydı (meningokokkkli hám parotitli infektsiya )

V. Qozǵawtıwshılar bakteremiya shaqırıp, terinde hám silekey qabatlarda spetsifik ózgerislerge alıp keledi (chinchechak, suw sheshek keseli, moxov)

G. Hawa -tamshı jolınan tısqarı kontakt jolı menen de yuqadi (difteriya, skarlatina)

Qan orkali yuqadigan juqpalı kesellikler.

A. Tipik (malyariya, rikketsiozlar, leyshmanioz, endemik entsefalit, qaytalama súzek)

B. Basqa hámme qan arqalı yuqadigan juqpalı kesellikler zoonozdirlar (oba keseli, tuleremiya)

Teri hám silekey perdelerde jaylasqan juqpalı kesellikler.

A. Patologikalıq ózgerisler júzeki jaylasqan (traxoma, qotır, psoriaz, streptotrixozlar)

B. Jaradan keyingi juqpalı kesellikler (saramas, qoqshol, piodermiya, kuydirgi)

V. Patologikalıq ózgeris toqımanıń tereń bóleginde boladı (aktinomikoz, sap, yashur, shistosomoz, ankilostomidoz)

G. Haywan Qopgandan keyin (qutırıw, sodoku).

Túrli jollar menen yuqadigan juqpalı kesellikler (kuydirgi, tuberkulyoz, oba keseli, tulyaremiya, difteriya, skarlatina).

Juqpalı kesellikler dáregine qaray 3 gruppaǵa bólinedi:

antrponozlar.

zoonozlar.

antropozoonozlar.

Juǵımlıqasalliklar klinika si. Keshiwi boyınsha juqpalı kesellikler 4 davrgi bólinedi:inkubatsion (jasırın ) infektsiya yuqqanidan keselliktiń birinshi simptomları payda bolaman degenge shekem baslanǵısh (prodromal) keselliktiń birinshi simptomları payda bolǵandan kesellik háwij olgansha háwij alǵan dáwiri keselliktiń tiykarǵı klinikalıq simptomları ayqın namoyyon bolǵanda sóniw dáwiri (rekonvalistsentsiya, dúzeliw) keselliktiń klinikalı simptomları sóniw dáwiri.juqpalı kesellikler keshiwi boyınsha ótkir, shozılǵan hám sozılmalı boladı.ótkir keshiw - kesellik baslanǵannan 3 ayǵasha dawam etedichuzilgan - kesellik 3 aydan - 6 ayǵasha dawam etediozılmalı - 6 aydan hám odan kóp waqıtqa shekem.

Keshiw forması boyınsha : atipik hám tipik

Tipik forması tiykarǵı klinikalıq simptomları ayqın namoyyon bolǵan jaǵdayda

Atipik forması tiykarǵı klinikalıq simptomlardıń qandayda-birı bolmaǵan jaǵdayda

Salmaqlıq túri boyınsha kesellikler jeńil, orta salmaqli, salmaqli, aqır-aqıbetde salmaqli keshiwi múmkin.

Ayırım juqpalı kesellikler tásirler menen keshiwi múmkin

Aqıbetleri hár túrlı bolıwı múmkin:

Dúzeliw

Sozılmalı keshiwi

Tásirler menen keshiwi

Ólim menen tawısıwı.

Juqpa awırıwlar emlewxanasınıń dúzilisi hám tártibi.

Juqpalı kesellik menen og'igan nawqaslardı, saw adamlardan bóleklew maqsetinde, kóbinese arnawlı emlewxanaǵa jatqızıladı. Nawqastı emlewxanaǵa jatqızıw máselesi epidemiologik jaǵday kózqarasınan hám de klinikalıq kózqarastan ámelge asıriladı.nawqasniig úy sharayatı keselliktiń átirapdagilarga tarqalıp ketiwi ushın qolay bolsa yamasa ózi ozik-ovkat, balalar mákemeleri hám vodoprovod imaratlarında islese, átirapda bul kesellik menen ilgeri og'rimagan balalar bar bolǵanında, keselliktiń hár qanday túrinde de nawqas álbette emlewxanaǵa jiberip emlenedi. bul epidemiologik jaǵdaynı inabatqa alıp nawqastı bóleklew esaplanadı. Basqa jaǵdaylarda nawqastıń jasaw sharayatı, sanitariya mádeniyatı dárejesi sanitariya -gigiena talaplarına sáykes bolsa, tek kesellik salmaqli keshken, úyde emlew múmkinshiligi bolmaǵan jaǵdaylardaǵana nawqas emlewxanaǵa jónetiledi (gripp, qızılsha, tepki hám t.b. ). Uta qáwipli kesellikler, ish súzeksi hám áspili tif, difteriya, menińit, viruslı gepatitlerde, kesellik qanday ogirlikda keshiwinen qaramastan, nawqas emlewxanaǵa yotqizilib emlenedi.Respublikamızdaǵı juqpalı keseliiklar emlewxanaları 2 túrli: arnawlı Juqpa awırıwlar emlewxanası hám ulıwma (somatik) emlewxanalarınıń juqpa awırıwlar bólimi Iri qala hám rayonlarda juqpalı kesellikler emlewxanaları bar.

Kishilew qalar hám rayonlarda, ádet de, rayon (qala ) oraylıq emlewxanasınıń juqpalı kesellikler bólimi boladı. Unisi da, buǵanısı da arnawlı joybar tiykarında kurilgan jay bolıwı yamasa maslastırılǵan bınada jaylasıwınan qaramastan, juqpalı emlewxanalarda nawqastı bóleklew, emlew jumısın talap dárejesinde ámelge asırıwǵa múmkinshilik beretuǵın hám emlewxana ishi (nozokomial, gospital) infektsiyaları tarqalıwina jol qoymaytuǵın sharayat ámeldegi bolıwı kerek. Xar bir juqpalı kesellikler emlewxanasında bólek qabılxona, emlew bólimleri, járdemshi bólimler hám xujalik bólimleri boladı. Onıń hámme tárepi diywal menen uralgan, qapıları jabıq turıwı kerek qabılxona bóliminde hár bir kesellik toparına qaray bólek qabıl bólmeleri bolıwı kerek. Bul bólimde, sonıń menen birge, nawqastan kesellikti anıqlaw maqsetinde analiz alıw ushın bólmeler hám yuvintirish bólimi bolıwı kerek. Yuvintirish bólimi sheshiniw, juwıw hám kiyinish bólmelerinen ibarat boladı.. Arnawlı joybar tiykarında qurılǵan emlewxanalarda nawqas arnawlı bólimde qabıl etiledi. Boks ǵárezsiz kiritiletuǵın hám tısqarına shıǵılatuǵın qapılarǵa, olar arasında nawqastı kuzdan keshirim reti kelgendege iye boladı. hár bir boks yamasa bólme ayrıqsha bir hilkasallikni qabıl qılıw ushın ajratıladı. Sol jol menen kesellik bir nawqastan basqasına tarqalıwınıń aldı alınadı. Juqpa awırıw menen awırǵan yamasa oǵan shubha kilingan nawqas, medicinalıq járdem ushın shaqırıq etkeninde, keselligi anıqlanǵannan keyin, onı emlewxanaǵa alıp ketiw ushın tez járdemdiń arnawlı bólegi — juqpa awırıwlar tasıwǵa maslasqan epidperevozkaga telefon orkali talapnama beriledi. Sonıń menen birge, 58 e formalı (ylova berilgen) juqpa awırıw haqqında asıǵıs xabarnoma tuldirilib, rayon senm iga jónetiledi.

Epidnerevozka transiorti nawqastı emlewxanaǵa keltirilgeninde hár bir keselliktiń ózi ushın ajıratılǵan xanaǵa alıp kiritiledi. Bir mashinada bir neshe qıylı kesellik menen awırǵan nawqaslardı tasıw qadaǵan etiledi. Epidperevozka xaydovchi, evakuator (fel'dsher) hám kishi medicina jumısshısınan dúziledi. Emlewxanaǵa keltirilgen nawqas qaldırilishi anıq bolǵanınan keyin, onı alıp kelgak transport gidropul't járdeminde 3% li xlorlik yamasa lizol eritpesi menen zıyansizlantiriladi. Sonnan keyin ǵana qabılxona miyirbiykesi mashina nomeri kórsetilgen ruxsatnama qaǵazın tulgazib beredi. Bul ruxsatnamanı emlewxana esiginen shıǵıp ketip atırǵanda qarawılǵa kórsetiledi. Ayırım jaǵdaylarda tez járdem mashinası bulinmasi shańaraqta nawqastı kurgach, juqpalı kesellik kesellikti anıqlawı quysa, uz transportında nawqastı emlewxanaǵa eltib quymaqtası múmkin. Lekin, álbette 58 e forması tulgaziladi hám nawqastı emlewxanaǵa tapsırǵannan keyin transport dezinfektsiya zilinade. qabılxona bóliminde miyirbiyke nawqastıń ısıtpasın ulchaydi, oǵan «kasallik bayani» dıń pasport bólegin toldırıladı hám ishki bóleginde qabıl qılınıp atırǵan waqıttaǵı nawqastıń dene temperaturasın jazıp quyadi. hár bir qabıl etilgen nawqasqa juqpalı emlewxanaǵa jatqızılǵan nawqas haqqında xabarnoma» (qosımsha berilgen) ni toldırıladı. 24 saat dawamında yibilgan xabarnomalar kelesi kúni azanda arnawlı bildirgishi xızmetker arqalı rayon SENM lariga jetkiziledi.Emlewxanaǵa bir waqtıniń ózi de bir kesellik menen awırǵan yamasa awqattan uwlı zatlanǵan bir gruppa adamlar yotqizilsa, miyirbiyke rayon SENM iga bul haqqında tezlik penen telefon arqalı xabar beredi. Keyininen xar bir nawqasqa xabarnoma toldırıladı. qabıl qılınıp atırǵan nawqaslar to'grisidagi maǵlıwmat, sonıń menen birge, qabılxonaning dápterine jazıp barıladı (dápter degi maǵlıwmatlar forması qosımshada keltirilgen).

Dápter degi tártip sanı bul nawqas ushın toldırılǵan “kesellik bayani” razami menen bir zil bulyashi kerek. Qabılxonada shıpaker nawqastı názerden keshirip bo'lgach, nawqas juwınıw bólimine ótkeriledi. Sheshiniw reti kelgendede nawqas tirnogi alınadı, egnidagi kiyimlerin sheship, juwınıw bólmesine kiredi. Bul vaqttda ondaǵı kishi medicinalıq xızmetker nawqastıń kiyimleri ruyxatini jazıp, bólek qapshıqǵa jaylaydı hám dezinfektsiyaga junatish ushın házirlab quyadi. Juwınıw bólmesinde nawqas basdan ayaqqacha sabınlap yuvinadi. Bul xanada hár bir infektsiya túrine karab ayrıqsha vannalar ajratıladı nawqas yuvinib bolǵanınan keyin okava suw aldın zıyansizlantiriladi, keyin shıǵarıp jiberiledi. Keyininen vanna qaynoq suw menen juwıladı. Nawqas artinganidai keyin kiyinish reti kelgendege utib, taza emlewxana kiyimin kiyadi. Keyininen onı boshtsa qapıdak alıp shıǵıp, kesellik túrine qaray bólek bólimge alıp barıladı. Qabıl waqtında jaǵdayı salmaqli bolǵan nawqaslar chumiltirilmaydi. Olardıń kúl-oyoga jıllı suwda zullangan súlgi menen artiladi. Keyininen kiyimlerdi emlewxana kiyimlern menen almastırıladı. Salmaqli jaǵday daǵı nawqasqa medicinalıq járdem kursatish tsabulxonada baslanadı. sol sebepli ^abulxona bóliminde nawqasqa asıǵıs járdem kórsetiwge zárúr dári-dármanlar rezervi bolıwı kerek. Og'ip jaǵday daǵı nawqas bólimge eambilda miyirbiyke joldaslıǵında alıp barıladı. Qabılxonaga keltirilgende jaǵdayı oǵada salmaqli bolǵan nawqaslar tez kurikdan o'tgaziladi hám tezlik penen reanimatsiya bólimine jónetiledi. Onda asıǵıslıq menen zárúr medicinalıq emlewler baslap jiberiledi.Qabılxona bólimi qasında 2-3 bólek boks yamasa palata bolıwı maqsetke muwapıq. Qabıl waqtında kesellikti anıqlawı anıq bolmaǵan yamasa bir waqtıniń ózi de 2 qıylı infektsiya (mikst-infektsiya ) menen awırǵan nawqaslar vaqgincha sonday boks (palata) ga jaylawgiriladi.

Juqpalı emlewxana emlew bólimleriniń hap biri bólek bir infektsiyaǵa muljallangan bolıwı kerek. Múmkinshilik barınsha olar bólek bınada jaylasqanı maqul. Bólimler kóp qabat bınada jaylassa, hár jalan qatda bólek bólim iskerlik kursatishi múmkin. Zamanagóy joybar tiykarında qurılǵan bólimdegi palatalarda urınlar sanı 1-2 den aspawı kerek. hár bir nawqas ushın keminde 7 m2 maydan ajratıladı. Bólme temperaturası 18°S den tómen bulmasligi kerek. Bólimde isleytuǵın medicina xızmetkerleri tek birdey kesellik menen awırǵan awırıwlarǵa xızmet kursatishi kerek. Palatalardan tısqarı harbir bólimde emlew, ovkatlanish bólmeleri, shıpakerler hám urta medicina adamları ushın bólek bólmeler, vanna (dush) xanasi, kiyim-keshek xanasi, xojatxona bolıwı kerek. Bólim jumısın shólkemlestiriwde, emlew hám diagnostika processlerinen tashuari, dezinfektsiya, epidemiyaǵa qarsı ilajlarǵa úlken itibar beriledi. Bul maqsette tómendegi talaplarǵa qatań ámel etiliwi kerek.hár bir palataga keselligi birdey, bir waqıtta kesellengen nawqaslar jatqızıladı. Dúzelip atırǵan nawqas janına jańa kesel bulib kelgen nawqastı yotqizilmaydi.Bólimdegi urınlar sanına tán halda hár bir nawqas ushın jetkilikli túrde keminde 2 kompleks kiyim-keshek,súlgi, kurpa-tushak bolıwı kerek. Ol keminde 7 kúnde bir ret, pataslanǵan bolsa usha zaxoti almastırılıp turıwı talap etiledi. hár bir nawqasqa suyıq hám kuyuq tamaqlar ushın bólek ıdıslar, kese, qasıq ajratıladı. Olar paydalanilgandan keyin awqat qaldıqlarınan tazalanaladi. Keyininen yog'sizlantirish maqsetinde 2% li ishimlik soda eritpesine salıp kuyiladi. Keyin xloraminning 0. 5% li eritpesinde 30 minut zıyansizlantirilib, kaynoq suw menen chayiladi. Dezinfektsiyalovchi qurallar bolmasa, ıdıs -tabaqlar qaynatiladi. Juwılǵan ıdıs -tabaq súlgi menen artmasdan kuritiladi.

Nawqas paydalanǵan yamasa pataslanǵan jumsaq úskeneler dezinfektsiyalovchi eritpe shimdirilgan qaltalarda saqlanadı hám kirxonaga tapsırıladı. Kirxona olardı juwıw aldından xlorli ohakning 3% li eritpesine 30 minut ivitib quyıladı, keyin sabınlap juwıladı.Bólimde hár kúni 2 ret pol 0. 5% li xlorli hák eritpesi menen juwıladı, diywal, krovatlar bir ret sonday eritpe menen artib shıǵıladı. Nawqastıń úyine berip jiberiletuǵın ıdıs -tabaqlar ushın koridorda 0. 5% li xloramin eritpesi salınǵan bak kuyiladi. Dezinfektsiya múddeti bir saat. Nawqas aldına shańaraq aǵzaları keliwi múmkinshilik barınsha sheklenedi.Nawqas paydalanǵan tuvaklar iplasınan tazalanıp, 3% li xlorli azat eritpesinde bir saat dezinfektsiya etiledi. Keyininen qaynoq suwda jaqsılap chayilganidan keyin qaytaldan paydalanıw múmkin boladı.Bólim xizmetkerleri jumıs iskerliginde jeke gigienaǵa úlken itibar beriwi kerek. Nawqasqa etilgen hár qanday emlewdai keyin qulni sabınlap juwıp turıw kerek. Jumıs waqtında ish kiyim — 0 qxalat, qalpoq, tapochkalar kiyip islenedi. Nápes infektsiyaları menen islegende doka nıqap tutıp alınadı hám hár 3 saatta almastırıp turıladı.Nawqas juqpalı kesellik emlewxanasında emes, juqpalı bólimde. Bunday halda juqpalı bólim ulıwma emlewxananıń boshka bólimlerinen yotqizib emlengen halda da gigienik hám epidemiyaǵa karshi ilajlar joqarıda kórsetilgeni sıyaqlı ámelge asıriladı diywal yamasa basqa tusiq menen ajıratılǵan bolıwı shárt. Bólimdiń ózi ushın bólek qabılxonasi hám juwınıw bólmeleri ajratıladı. Bul qisimlarga xızmet kursatadigan xızmetkerler xam, paydalaniletuǵın jumsaq hám qattı buyımlar múmkin emes. Juqpalı kesellikler emlewxanasında, álbette, járdemshi bólimler de boladı. Túrli laboratoriyalar, rentgen kabineti, fizioterapiya xanasi, medicinalıq statistika bólimi, ólikxona, kirxona, oraylasqan sterilizatsiyalash bólimi, asxana hám taǵı basqalar usılar gápinen bolıp tabıladı.

Iri juqpalı kesellikler emlewxanası quramında bakteriologiya, virusologiya, radioimmunologiya, klinikalıq hám bioximiyalıq laboratoriyaları boladı. Bulardan tashdari, reanimatsiya bólimi qasındaǵı, úzliksiz isleytuǵın ekspress- laboratoriya da bar. Bólimlerde isletilingen shpritslar suwıq suwda jaqsılap chayilgandan keyin iynesi, porsheni hám tsilindri bóleklenip, sirlangan ıdısda 30 minutqa dezinfektsiya qılıw ushın 0. 5% xloramin eritpesine salıp quyıladı. Keyininen oraylasqan sterilizatsiyalash bólimine jetkiziledi onda ayrıqsha ajıratılǵan medicina xızmetkerleri arnawlı belgilengen tártip menen shprits hám iynelerdi juwıp, sterilizatsiya qılıwadı hám qaytaldan bólimge tarkatishadi. Shpatellar, zond, kateter, rektoskop, tamshılap dári jiberiwde isletiletuǵın sistemalar, boglovchi materiallar da oraylasqan halda sterillanadi. Keyingi jıllarda juqpa awırıw emlewxanalarında tiykarınan bir ret paydalaniletuǵın shprits hám sistemalar isletilip atır. Olar júdá kulay, qaytaldan paydalanıw bolsa múmkin emes. Ekinshiden, bir retlik úskenelerden paydalanǵande viruslı gepatitler hám SPID keselliginiń parenteral jol menen tarqalıwina jol quymaydı.Juqpa awırıw shıpaxoanalarida opat etken nawqaslar óligi bulmandıń ózi dagi ólikxonadd jarıp kurilishi kerek. Patologoanatomik tekseriw processinde de dezinfektsiya ámellerin qatań orınlaw talap etiledi.Barlıq emlewxanalarda bolǵanı sıyaqlı, juqpalı kesellikler emlewxanası aymaǵı da abadanlastırılgan, serdaraxt, Kukalamzor bolıwı kerek. Dovli zer kúni 2 ret supurib tazalap turıladı. Shiqindilar waqtında alıp ketiledi. Nawqaslardıń úrim-putaqları, biygana kisiler emlewxana aymaǵında júriwlerine ruhsat berilmaydi, Dárwazaxona janında sıpatlama beriw xanasi ajıratılıp, emlenip atırǵan barlıq nawqaslar tugrisidagi maǵlıwmat xar azanda ol jerge jiberip turıladı. Maǵlıwmatxonada telefon urnatilib, ol orkali bólimdegi nawqas menen sóylesiw múmkin.

Qadaǵalaw sorawlar.

1. Mikroblar morfologiyası hám fiziologiyasi.

2. Saprofit hám patogen mikroblar tuwrısında túsinik.

3. Saprofit mikroblardıń adam organizminde, sanaatda tutqan ornı.

4. Tábiyaatda ushraytuǵın mikroorganizmlar gruxlari, olardıń tuzulishi hám xsusiyatlari.

5. Juqpalı keselliklerdiń tariyxı, tiykarǵı klinikalıq simptomları, tarqalıw jolları,

Jaǵdaylı máseleler.

1. Jaǵdaylı másele.

Emlewxanaǵa 48 jaslı Saidov Shokir atlı nawqas alıp kelindi.

Nawqastı teksergende ol jaǵdayda tınımsız, tez-tez ish ketiwi, qayt

qılıw, mazasızlıq, awız qurıwı, taslandıqtıń aq ılaylı suw sıyaqlı

ketiwi, dene xarorati asqan, A/B tómen.

Sizdiń kesellikti anıqlawıńız.

Sizdiń taktikangiz.

TEST SAVOLLARI.

1. Juqpalı kesellik, infektsiya terminleri neni ańlatadı?

A) hár qıylı joqllar menen juǵıp, organizmde kesellikke sebep bóliwshi processni.

B) pataslanıw, juǵıw degen mánisti anglatib, mikroorganizmlarning organizmge kiriwi bolıp, bunda organizm menen olar arasında processler kompleksi rawajlanadı.

V) ttashqi ortalıqtaǵı mikroblardıń adam organizmine túsiwi bolıp tabıladı.

G) mikroorganizmlar hám olardıń ónimleri menen insan organizminiń zıyanlanıwı bolıp tabıladı.

2. Juqpalı kesellikler emlewxanasınıń qabıl bóliminde nawqastan

tekseriw materialların alıw mimkinmi?

A) tekseriw materialın alıw múmkin

B) qabıl bóliminde tekseriw materialları alınbaydı, onda nawqaslar izolyatsiya etiledi, baslanǵısh kesellikti anıqlaw qóyıladı hám sanitar ishlovi beriledi.

V) nawqaslardaǵı infektsiyanıń juǵıw mexanizmi anıqlanadı.

G) nawqaslar palatalarga hám bokslarga jayo'qlashtiriladi.

3. Parenteral awqatlanıw degende neni túsinesiz?

A) kem-kem lekin demde awqatlanıw.

B) parxezga ámel etip awqatlanıw.

V) vena ishine azıqlantıratuǵın suyıqlıqlar jiberiw.

G) parxez tayınlanmaydigan jaǵdaylar.

4. Salmaqli jatqan nawqaslar terisini baǵıw, prostınyaın

almastırıp turıw hám olardıń orın jaǵdayın ózgertirip turıwdan

maqset ne?

A) yotoq jaralar hám miokard infarktini aldın alıw.

B) yotoq jaralar hám gipostatik pnevmoniyanı aldın alıw.

V) dem alıw hám júrek jumısın jaqsılaw.

G) terisini baǵıw.

5. Reinfektsiya ne?

A) usı qozǵawtıwshı menen qayta zıyanlanıw.

B) birinshi infektsiya yuqolmasdan ekinshisiniń qosılıwı.

V) infektsiya tashuvchanlik.

G) uzaq sozılıp dawam etetuǵın juqpalı kesellik.

Medicinalıq atamalar.

1. Allergiya-organizmdiń hár túrlı antigenlarga salıstırǵanda seziwsheńligidıń asıwı.

2. Antigenlar- antigen grekshe sóz bolıp, anti-qarsı, hám genis - áwlad degen mánisti ańlatadı. Organizmge túsip, immunologik reakciyanı payda etetuǵın xar qanday elementlar antigen dep ataladı.

3. Antitellalar - bul organizminde antigenlar tásir etkenden keyin payda bolatuǵın arnawlı beloklar bolıp tabıladı.

4. Immunitet -latınsha sóz bolıp, immunitas-azat bolıw yamasa qutkazish mánisin ańlatadı. Organizmdiń qorǵaw quralı bolıp tabıladı.

FOYDALANILGAN ADABIYoTLAR

1. Atabekov N. S., Mamatkulov I. X. // Ózbekstan medicina jurnalı. 2000;

2. Axmedova M. J. hám basqalar «Juqpalı kesellikler hám nawqaslar kútimi». Tashkent. 2002.

3. Majidov V. M. «Juqpalı kesellikler» Tashkent. 1993.

4. Obloqulov A. R., Toqtaev A. A., Narziev I. I. «Karantin hám oǵada qáwipli juqpalı kesellikler máseleleri». Tashkent 2002. 163-164.

5. A. Gadoev, R. K. Salixodjaeva “Ulıwma ámeliyat miyirbiykeleri ushın ámeliy kónlikpeler kompleksi” Tashkent 2011 jıl.

6. A. KBelousova, V. N. Dunaytseva “Infektsionnie bolezni s kursom Vich infektsii i epidemiologii” Rostov-na-Donu 2007 jıl.

Internet saytları.

www. mediashhyera. aha. ru //ftiziatry;

www matrix. Ucdavis yedu//DOJ. html;