Tema: Gúlli hám dekarativ ósimliklerdi usti jabiq jerlerde ósiriw

_Tema: Gúlli hám dekarativ ósimliklerdi usti jabiq jerlerde ósiriw
Reje:
1. Gúllerin ústi jabiq jerlerde óstiriletuǵin ósimlikler.
2. Ústi jabiq jerlerde óstiriletuǵin dekarativ ósimlikler.
3. Ósimliklerdi jaylastiriw hám tasiw.
Temaǵa tiyisli tayanısh túsinik hám sóz birikpeler: biologiyaliq qásiyeti, Ampel – begoniya, qónǵiroqgúl, fikus, filodendron, antirium, bromeliya, gloksiniya, gibiskus, peshek, órmeliwshi átirgúl, issixana, dekarativ, paqal, japıraq, shaqalanıwı, topgúl, gúl, miywe hám tuqım,búrtik
1- tiykarǵı sorawdıń bayanı
Dekorativ gúlshilikte hám baǵshiliqta xana ósimlikleri málim bir áhmiyetke iye. Olar xanalardi bezeydi; bul zamanagóy interer jaratiwǵa járdem beredi hám xanalardiń mikriiqlimin jaqsilawǵa tásir qiladi. Xana ósimlikleri hawa qurǵaqsgiliǵin jumsatadi, shańdi olarda jiynaydi hám uslap qaladi (soniń ushin olardi juwip turiw kerek), kesellik tarqatiwshe mikroblardi óltiriwshi fitontsidler ajiratip shiǵaradi hám hawani kisorod penen támiynleydi. Ójire ósimlikleri – ómirimizdiń suliw shirayli sherikleri esaplanadi. Bizler olardi úyimizde, mektep, kinoteatr, zavod, fabrika, emlewxana, balalar maydanshasinda jámiyetlik binalarinda kóp ushiratamiz. Olar tiykarinan gúl túbeklerde idislarda ósiriledi. Ójire ósimlikleri túrli maqsetlerde, usiniń menen bir qatarda suliwliq hám dárilik ósimlik sipatinda kóp egiledi. Biraq bular arasinda miywesi ushin egiletuǵin limon, ápelsin siyaqli ósimlikler hám az emes . Ójire ósimliklerinen kóbinshe aloe menen kolanxoe dárilik ósimlik sipatinda júda keń tarqalg'an.Bunnan tisqari ójire ósimlikleri, hawani tazalaydi hám xanaǵa shiray baǵishlaydi. Sonin` ushinda ójire ósimliklerin úyreniwdi aldimizǵa máqset etip qoydiq.
Xana ósimlikleriniń assortimentleri – subtropik hám tropik floraniń kúshli hám bekkem hár dayim kók-jasil túrlerin kóp jillar dawaminda tańlaw tiykarinda alinǵan. Dratsenalar, palmalar, sukkulent hám ayirim iynejapiraqli, qista 4-6⁰ temperaturaǵa shidamli ósimlikler (karapis, kedr, tuya) egiw múmkin. Hár waqitta kók-jasil ósimlikler jabiq jerde, qayda boyinsha, vegetativ usil menen kóbeyedi, yaǵniy qálemsheler, parxez benen, toplarin bóliniw hám t.b. kóbeytiledi. Barqulla jasil ósimlikler (jabiq jerde ósiwshi) tómendegishe bólinedi. Dekarativ-japiraqli, iynejapiraqli, ampel hám shiritiwshi, paporotnikler, suwda ósiwshi hám sukkulentler. Túrli topar hám túr ósimlikeri jetistiriw qásiyetleri menen pariq qiladi. Túbek ósimlikleri óstiriwde tamirdiń aziqlaniwi ayriqsha úlken áhmiyetke iye. Ashiq jerdegi ósimliklerden parqli túrde, xaldan ketedi. Soniń ushin xana ósimlikleri ushin boztopiraqlardi tayarlaw hám túrli topar ósimlikler ushin túrlishe aziq topiraq aralaspasin dúziw kerek. Túbeklerdegi topiraq bári-bir tez niǵizlanadi, soniń ushin bárshe xana ósimlikleri tóginler menen olardiń ósiwi kúsheygende ǵumshalaw fazasinda aziqlandiriw zárúr. Aziqlandiriw ushin organik hám mineral tóginler aralaspalari isletiledi.
Ójire ósimlikleriniń insan ómirindegi áhmiyeti júda úlken bolip, olar miń jillar dawaminda insaniyatqa estetik zawiq baǵishlap kelmekte. Bunnan tisqari sanitar-gigiyenik tárepten olardiń áhmiyeti júda úlken, sebebi olar ójire hawasinan shańdi ózine jutadi, xanani karbonat angidridten tazalaydi, hawani iǵallap turadi, xanadaǵi temperaturani turaqli uslap turiwǵa xizmet qiladi, kóplegen kesellik tarqatiwshi patogen mikroorganizmlerdi fitonsidler ajiratip shiǵariwi sebepli joq etedi. Ójire ósimlikleriniń jáne bir ayriqsha qásiyeti, olar misalinda basqa mámleket hám qit’alarda qanday ósimlikler tarqalǵanliǵin bilip aliw múmkin.
Házirgi waqitqa kelip ójire ósimlikleri hár bir úydiń ajiralmas janli qatarina aylanǵan, gózal bir sańetge aylanǵan desek qáte bolmaydi. Darilik ójire ósimliklerin uyimizdiń jasil dari qutishasi dep aytsaq qate bolmaydi. Darilik ójire ósimliklerine terek siyaqli aloe, xinagúl (balzamin), yorongúl (geran - pelargoniya), qitay atirgúli, tradeskansiya, delfinium, patsimon japiraqli kolonxoe, shirin lippiya, iri nastursiya, darilik jabayi kaktus – opunsiya, sansivyera, siklamen, ginko biloba, sershox hám terek siyaqli gortenziya, oleander,
fikus, primula, sikas, aspidistra hám jane júda kóplep ósimlikler missal boladi.