Тема: Философские воззрения в древней Греции и Риме

Ўзининг энциклопедик (ҳамма томонлама) билимлари шарофати билан «Шарқ Арастуси» ва «Иккинчи муаллим» (Арастудан кейин) унвонларига сазовор бўлган Абу Наср ибн Муҳаммад Форобий (873-950) буюк файласуф эди.

• Ўзининг энциклопедик (ҳамма томонлама) билимлари шарофати билан «Шарқ Арастуси» ва «Иккинчи муаллим» (Арастудан кейин) унвонларига сазовор бўлган Абу Наср ибн Муҳаммад Форобий (873-950) буюк файласуф эди.
• Форобий 873 йилда Фороб шаҳрида (Арис дарёсининг Сирдарёга қуйиладиган жойи) туғилди.

Унинг 160 жилддан кўпроқ асарларининг барчасини икки гуруҳга бўлиш мумкин:

• Унинг 160 жилддан кўпроқ асарларининг барчасини икки гуруҳга бўлиш мумкин:
• қадимги юнон олимлари рисолаларига шарҳ шаклида ёзилган асарлар
• асл нусхадаги тадқиқотлар.

Форобий фикрича, ягона борлиқ олти босқичдан иборат бўлиб, улар айни бир вақтда барча мавжуд нарсаларнинг ибтидоси сифатида бир-бирлари билан сабабий боғланишдадирлар.

• 1) Худо
• 2) самовий жисмлар борлиғи
• 3) фаол ақл
• 4) руҳ
• 5) шакл
• 6) модда

«Ўзларининг сабабий боғланишлари туфайли ушбу ибтидолар икки кўринишга ажратиладилар:

• «Ўзларининг сабабий боғланишлари туфайли ушбу ибтидолар икки кўринишга ажратиладилар:
• «вожибул вужуд» - шундай нарсаки, мавжудлиги ўзидан келиб чиқади;
• «мумкинул вужуд» - шундай нарсаки, унинг мавжудлиги бошқа нарсадан келиб чиқади.

ФОРОБИЙ

• Ҳайвонлардан фарқли ўлароқ, «инсон ақл ва сезгилар орқали билим касб этади».
• Инсонни дунёни билиб олишида фаол ақл (ал-ақл ал-фаол) иштирок этади. У ҳис-туйғу маълумотларини тафаккур учун етказади. Тафаккур чуқур ва ҳар томонлама билимга олиб боради. Пировардида, у дунё тўғрисидаги барча билимлар билан бойиб, абадийликка олиб келади.

Форобий шаҳар-давлатларни фозил ёки орзудаги ва жоҳилга бўлади. Орзудагиси – бу шундай шаҳарки, у аҳолисининг ўзаро ҳамкорлиги асосида мавжуддир.

• Форобий шаҳар-давлатларни фозил ёки орзудаги ва жоҳилга бўлади. Орзудагиси – бу шундай шаҳарки, у аҳолисининг ўзаро ҳамкорлиги асосида мавжуддир.
• Форобий бошқарувнинг уч шаклини кўрсатиб ўтади: якка ҳокимлик, оз сонли кишилар гуруҳининг бошқаруви, халқ томонидан сайланган энг лойиқ шахснинг ҳокимияти.