Tema. Balalar ta’rbiyasi ushin ma’mleket ta’repinen ko’rsetilip atirg’an is ilajlar

Tema.Balalar ta’rbiyasi ushin ma’mleket ta’repinen ko’rsetilip atirg’an is ilajlar

R e j e :
I. Salamatlıq haqqında ulıwma túsinik.
II. Salamatlıq hám tálim-tárbiya.
III. Mámleketimizdiń jas awladta salamat tárbiyalaw jolında alıp baratırǵan jumısları.

• 
  1. Jas awladt salamat tárbiyalaw boyınsha parman, qararlar hám nızamlar.
  
• 
  2. “Salamat awlad ushın”, “Densawlıq salamatlıq” sıyaqlı gazetalarning áhmiyeti.
  
• 
  3. “Salamat áwlad ushın” ordeniniń shólkemlestiriwi.
  
• 
  4. Jas awladti salamat tárbiyalaw boyınsha ótkeriletuǵın konferensiyalar,
  
• 
  ánjumanlar, sáwbetler, kórsetiwlerdin' áhmiyeti.
  
• 
  5. Salamat áwladtı tárbiyalaw boyınsha sporttıń ornı jáne bul boyınsha jumıslar.
  
• 
  6. Salamat áwladtı tárbiyalaw boyınsha kelesinde joybarlastırılǵan wazıypalar.
  

Salamatlıq (sawlıq ) — hár qanday tiri organizmdiń ózi jáne onıń barlıq aǵzaları óz wazıypaların tolıq atqara alatuǵın jaǵdayı : kemshilikler, keselliklerdiń joq ekenligi (salamatlıq túsiniginiń tolıq tariypi tómende keltirilgen). Salamatlıqtı úyrenetuǵın pánlerge dietologiya, farmakologiya, biologiya, epidemiologiya, psixologiya (salamatlıq psixologiyasi, rawajlanıw psixologiyasi, eksperimental hám klinikalıq psixologiya, social (sotsial) psixologiya), psixiatriya, pediatriya, medicinalıq sotsiologiya hám medicinalıq antropologıya, psixoxigina, defektologiya hám basqalar kiredi. Insan salamatlıǵın qorǵaw (den sawlıqtı saqlaw ) — mámlekettiń wazıypalarınan biri bolıp tabıladı. Dúnya kóleminde insan salamatlıǵın saqlaw menen Jáhán den sawlıqtı saqlaw shólkemi (JSST) shuǵıllanadı.
SALAMATLIQ TU'SINIGI
JSST qaǵıydasina kóre, «salamatliq — tekǵana kesellik hám fizikalıq kemshiliklerdiń joq ekenligi, bálki tolıq fizikalıq, psixik jáne social párawanlıq jaǵdayıdir». Biraq, bul tariypni populyatsion hám individual kólemde salamatlıqtı bahalaw ushın isletip bolmaydı. JSST maǵlıwmatlarına kóre, mediko-sanitar statistikada salamatlıq túsinigi astında insanda kesellikler hám buzılıwlar anıqlanbaslig'i, populyatsion kólemde bolsa — ólim, keselleniw hám mayıplıq kórsetkishiniń tómenlewi procesi túsiniledi.
P. I. Kalyu «Salamatlıq túsiniginiń tiykarǵı qásiyetleri hám den sawlıqtı saqlawdı qayta dúziwdiń ayırım máseleleri: tolıq maǵlıwmat» atlı jumısında dúnyanıń túrli mámleketlerinde, túrli dáwirlerde hám túrli ilimiy normalar tárepinen dúzilgen salamatlıqtıń 79 tariypini kórip shıqtı. Tariypler arasında tómendegiler ushraydı :
1. Den-sawlıq — organizmdiń barlıq dárejelerde normal iskerlik kórsetiwi, jeke jasap qalıw hám násil qaldıriwg'a múmkinshilik beretuǵın biologiyalıq processlerdiń normal keshiwi.
2. Organizm jáne onıń funktsiyalarınıń átirap ortalıq menen dinamikalıq teń salmaqlılıqı.
3. Social iskerlikte hám jámiyetlik paydalı jumıslarında qatnasıw, tiykarǵı social funktsiyalardı tolıq orınlaw qábileti.
4. Kesellikler, kesel jaǵdaylar hám ózgerisler bolmawi.
5. Organimzning mudami ózgerip turatuǵın átirap -ortalıq sharayatlarına iykemlesiw qábileti.
Kalyuga kóre, barlıq múmkin bolǵan salamatlıqtıń barlıq xarakteristikaları tómendegi túsiniklerge teńlestiriliwi múmkin:
• Medicinalıq model — medicinalıq belgiler hám ayrıqshalıqlardı óz ishine alǵan tariypler ushın ; salamatlıq kesellik jáne onıń belgileri joq ekenligi retinde.
• Biotibbiy model — organikalıq buzılıwlar hám nosog'lomlikning sub'yektiv sezimleri joq ekenligi.
• Biosatsial (biosotsial) model — social belgiler birinshi orınǵa qoyılatuǵın medicinalıq jáne social belgiler birgelikte qaralıwı qosıladı.
• Baha -social model — baha retinde insannıń salamatlıǵı qaraladı ; JSSTning tariypi naǵız ózi modelge tuwrı keledi.
MEDICO-SOTSIAL izzertlewindegi salamatliq da'rejeleri.
• Individual salamatlıq — bul bólek insannıń den sawlıǵın.
• Gruppa salamatlıǵı — social hám etnik gruppalardıń salamatlıǵı.
• Regionlıq (regional) salamatlıq — basqarıw aymaqlar xalqınıń salamatlıǵı.
• Jámiyetlik salamatlıǵı — populyatsiya salamatlıǵı, ulıwma xalıqtıń sog'ligi; «kasalliklarni aldın alıw, turmıs dawam etiw waqtinı uzaytırıw hám shólkemlestirilgen umtılıw-háreketler arqalı salamatlandırıw, jámiyet, shólkemdi óz pikirine qaray tańlaw (mámleket yamasa jeke, jámiyetlik yamasa individual ) ilmi yamasa kórkem óneri» dep tariyplanadi. Jámiyet sawlıgınıń profilaktikası usılları — tálim programmaların engiziw, siyasatti, xizmet kórsetiwdi islep shıǵıw hám ilimiy izertlewler ótkeriw bolıp tabıladı. Emlew túsinigi jámiyetlik salamatlıǵı túsinigi menen baylanıslı. Mámleket den sawlıqtı saqlaw programmalarınıń úlken unamlı tásiri keń tán alıw etilgen. XX asirdegi den sawlıqtı saqlaw siyasatı nátiyjesinde bólekan, bópeler hám balalar óliminiń tómenlewi gúzetildi hám dúnyadaǵı kóplegen adamlar turmıs dawam etiw waqti turaqlı o'sdi. Mısal ushın, amerikalıqlardıń ortasha ómir kóriw dárejesi 1900 jıldan baslap 30 jılǵa shekem, dúnyada altı jılǵa artqanligi jazıp qoyıldı.
SALAMATLIQ DAREJESIN ANIQLAW, ONIN' KO'RSETKISHLERI
Insan salamatlıǵı — sapa kórsetkishi bolıp, ol muǵdarlıq parametrler: antropometrik (boy, salmaq, tós qápesi kólemi, aǵzalar hám toqımalardıń geometriyalıq forması ); fizikalıq (júrek urıw tezligi, arterial qan basımı, dene temperaturası ); bioximiyalıq (dene degi ximiyalıq elementler, eritrotsitlar, leykotsitlar, gormonlar hám basqalar muǵdarı ); biologiyalıq (ishek florasınıń quramı, viruslı hám infektsion kesellikler bar ekenligi) hám basqa biomarkerlardan dúziledi.
Insan organizmi jaǵdayı ushın «norma» túsinigi ámeldegi bolıp, bunda parametr bahaları medicina páni hám ámeliyatı menen belgilenetuǵın diapazonǵa tuwrı keliwi inabatqa alınadı. Bahanıń berilgen diapazonnan iyiwi, salamatlıq jamanlashuvining belgisi hám dálili bolıwı múmkin. Sırtqı tárepden, sawlıqtı joytıw denediń strukturalıq strukturaları hám funktsiyalarında ólshenerlik buzılıwlarda, onıń maslasıwshılıǵı ózgeriwinde ańlatpalanadı.
JSST kózqarasınan, adamlar den sawlıǵın social sapa esaplanadı hám sol munasábet menen xalıq salamatlıǵın bahalaw ushın tómendegi kórsetkishler usınıs etiledi:
• Jalpı ishki ónimdi den sawlıqtı saqlawǵa jumsaw ;
• Baslanǵısh medicinalıq járdemdiń bar ekenligi;
• Xalıqtıń immunizatsiya dárejesi;
• Hámledar hayallardı maman xızmetkerler tárepinen tekseriliwi dárejesi;
• Balalardıń azıqlanıw jaǵdayı ;
• Balalar ólimi dárejesi;
• Ortasha ómir kóriw dawam etiw waqti ;
• Xalıqtıń gigienik sawatlı adamlıǵı.

Tálim processinde sawlıqtı qáwipsizlik etiwshi ortalıq jaratıw aktual pedagogikalıq mashqala retinde Eger tálim logikasi “Ne ushın oqıtamız?” degen sorawǵa, tálim mazmunı “Neni uyretemiz?” degen sorawǵa juwap bersa, pedagogikalıq 7 texnologiyalar “Qanday oqıtamız?” degen sorawǵa juwap beredi. Salamatlıqtı qorǵaw kózqarasınan bolsa : tálimdi sonday shólkemlestiriw kerek, bunda oqıtıwshı hám oqıwchlarning salamatlıǵına zıyan etpesin, deymiz. SHunga kóre salamatlıqtı qáwipsizlik etiwshi texnologiyalardı qálegen bilimlendiriwge tiyisli texnologiyalardıń sapa kórsetkishi, yaǵnıy “salamatlıq ushın qawipsiz ekenligin tastıyıqlaytuǵın sertifikat” dep da, pedagogikalıq iskerliginiń salamatlıqtı qorǵaw wazıypaları menen toldırılǵan princip, usıl, metod hám qurallar jıyındısı dep da qaraw múmkin. Tálim processinde salamatlıqtı qorǵaw wazıypalarınıń qoyılıwın eki aspektini belgilew múmkin: wazıypa -minimum, wazıypa -optimum. wazıypa minimum meditsina hám pedagogikanıń fundamental principi - “Zálel etkazma!” degen principine juwap beredi hám de oqıwshılardıń salamatlıǵına zálel etkazmaydigan tálim, tárbiya hám rawajlandırıw ushın shárt-sharayat jaratıwdı názerde tutadı. Bul wazıypa oqıwshı miynetin qorǵaw wazıypası menen birdey bolıp esaplanadı. Ádetde, miynet qáwipsizligi óndiriwshiniń salamatlıǵın asıraw, onıń zaqım aliwi, sog'ligiga zálel etkazilishining aldın alıwǵa qaratıladı. Oqıwshınıń “óndiristegi jumıs jayı ” - bul parta, klass, mektep; iskerligi - oqıw bolıp, bunda tálim shólkemi basshısı hám hár bir oqıtıwshınıń wazıypası - oqıwshın mektepte bolǵan waqtında fizikalıq hám psixik tárepten oǵan ziyan etkazishi múmkin bolǵan faktorlardan asıraw bolıp tabıladı. Áne sonday faktorlar taypasına tómendegilerdi kirgiziw múmkin: 1. ekologiyalıq -gigienik faktor (átirap -ortalıq ); 2. shólkemlestirilgen-pedagogikalıq faktor; 3.pedagogikalıq -psixologiyalıq faktor. Salamatlıqtı qáwipsizlik etiwshi texnologiyalardı ámelde qóllawdı bolsa wazıypa -optimum dep qaraw múmkin boladı. Bul texnologiya salamatlıqtı qorǵaw menen birge oqıwshılarda saw turmıs tárizi ádetlerin quram taptiradi hám salamatlıǵın bekkemleydi, olarda salamatlıq mádeniyatın qáliplestiredi, usınıń menen bir qatarda oqıtıwshılardıń da salamatlıǵın saqlap, olarda sanalı túrde ózi hám átirapındagilarning salamatlıǵına ǵamxorlıq qılıw mádeniyatın qáliplestiredi. Salamatlıqtı qorǵaw pedagogikasınıń principleri tómendegilerden ibarat : 1. Zálel etkazmaslik principi. 2. Oqıtıwshı hám oqıwshılardıń salamatlıǵın asorashning ústivorligi principi. Bul tálim shólkeminde júz beretuǵın barlıq waqıya-qubılıslar - jumısshı oqıw joba, jumıs jobalarınıń islep shıǵilıwınan tartıp tap olardı atqarılıwın tekseriw, sabaqlardıń dúziliwi, tánepislerdiń waqtında bolıwı, oqıwshıtlarning sabaqtan tısqarı jumısların shólkemlestiriw, pedagogikalıq kadrlardı tayarlaw, ata-analar menen islew hám basqalar oqıtıwshı hám oqıwshılar psixofiziologikalıq jaǵdayı hám salamatlıǵına tásiri kózqarasınan úyrenilishini názerde tutadı. 3. Salamatlıq tuwrısında uchyoqlama birden-bir oyda sawlelendiriw payda etiw principi (fizikalıq, psixik hám ruwxıy -etikalıq salamatlıqtıń birden-birligi). 8 4. Úzliksizlik hám miyrasxoriylik principi (salamatlıqtı qorǵaw jumısı tálim shólkeminde hár kúni, hár bir sabaqta úzliksiz túrde ámelge asırılıwı názerde tutıladı ). 5. Oqıwshılar menen sub'ekt-sub'ekt munasábetlerin jolǵa qoyıw principi (bunda tálim procesiniń salamatlıqtı qorǵaw ózgesheligi oqıw programmaları mazmunına sińirilgen bolıwı názerde tutıladı ). Pedagoglar tálim procesiniń salamatlıqtı qáwipsizlik etiwshi shárt-shárayatların támiyinleydi, oqıwshılardıń ózi de olarǵa bul ulıwma wazıypanı orınlawǵa járdem beredi. Oqıwshılarda óz sog'ligiga salıstırǵanda juwapkershilik tárbiyalanadı. Hár bir oqıwshına individual yondoshiladi. 6. Tálimdiń oqıwshılar jas qásiyetlerin anglagan hám himobga alǵan halda dúziliwi prinrtsipi. Oqıw júklemesi kólemi hám mazmunınıń oqıwshı jeke múmkinshiliklerine uyqas bolıwı. Bunda predmetlararo óz-ara baylanısqa kompleks jantasıw insan salamatlıǵın asıraw natiyjeliliginiń hasası retinde qaraladı. Pedagoglar, psixologlar hám de medicina xızmetkerleri ortasında óz-ara shártlesiw hám sheriklik tiykarında jumıs alıp barıladı. Bunda unamlı tásirinlerdiń unamsız faktorlardan ústivorligiga ámel etiledi. 7. Qáwipsizlik etiwshi hám shınıǵıw etdiretuǵın strategiyanıń muwapıqlıǵı principi. Bunda mektep oqıwshılardıń salamatlıǵı menen baylanıslı tómendegi wazıypalardı ámelge asıradı : oqıwshılardıń sharshap qalıwına alıp keletuǵın oqıw júklemelerin alıp taslaw oqıwshılardıń fizikalıq aktivligin támiyinlew, profilaktika jumısları mektepte bolǵan waqıtlarında oqıwshılardıń tuwrı awqatlanıwların támiyinlew oqıwshılardıń salamatlıǵına zálel etkazdigan tálim procesi menen baylanıslı faktorlardıń aldın alıw oqıwshılardıń psixik salamatlıǵın qorǵaw hám bekkemlew (mektep stressleri, balalar arasında tarqalǵan zıyanlı ádetlerdiń aldın alıw ) oqıwshılarda salamatlıq mádeniyatın, oqıtıwshılarda bolsa salamatlıq hám sawlıqtı asıraw boyınsha kompetentlikti qáliplestiriw oqıwshılardıń salamatlıǵın qorǵaw hám bekkemlew boyınsha olardıń ata-anaları menen sheriklik qılıw. Tálim mákemelerinde tálim alıwshılardıń salamatligin qorǵaw boyınsha oqıtıwshı nelerdi biliwi hám atqara alıwı kerek? Buǵan tómendegishe juwap beremiz: 1. Pedagogikalıq jaǵdaynı salamatlıqtı qorǵaw pedagogikası shártsharoitlari kózqarasınan analiz qılıw. 2. Saw turmıs tárizi tiykarların iyelegen bolıw. 3. Oqıwshılar jámááti menen baylanıs ornata alıw. 4. verbal hám noverbal minez-qulqlardı baqlaw hám anıqlama beriw. 5. Óz oqıwshıları rawajlanıwın prognoz ete alıw. 9 6. Óz-ara munasábetlerdi salamatlıqtı qorǵaw pedagogikası shártsharoitlariga iykemlestirip modellestiriw. 7. SHaxsiy úlgisi tiykarında oqıwshılardı ózi hám átirapındaǵılar salamatlıǵına ǵamxorlıq etiwge úyretiw. YUqorida sanap ótilgen kónlikpelerdiń barlıǵı óz-ara bekkem baylanısqan bolıp, olar tálim processinde salamatlıqtı qorǵaw pedagogikası metod, usıl hám quralların nátiyjeli qóllawǵa járdem beredi. Pedagog -oqıtıwshı salamatlıqtı qáwipsizlik etiwshi ortalıqtı jaratılıwması hám balalar salamatlıǵın mutahkamlab barıwı ushın jıl basında medicina xızmetkerleri tárepinen berilgen oqıwshınıń sog'ligi tuwrısında málimleme hám sol tiykarda sabaqlardıń siyasiy gruppalashtirilishi, ata-analar menen sheriklikte shıpaker kórsetpelerine ámel etiliwin támiyinlep barıwdıń ózi etarli emes. Bárinen burın pedagog salamatlıqtı qorǵaw máselelerinde óz tárbiyalaniwshileri ushın ibrat bolıwı kerek. Eger saw turmıs tárizi oqıtıwshı ushın ádetiy normaǵa aylansa hám tek sondaǵana oqıwshılar óz oqıtıwshına ishonadilar, oǵan ergashadilar hám salamatlıqtı qorǵaw pedagogikasın kerekli dárejede qabıl etediler. Xalıq sog'ligi hár qanday mámlekette milliy baylıqtıń zárúrli elementi esaplanadı. Oqıwshılar sog'ligini saqlaw hám bekkemlew temasınıń aktuallıǵı bolsa olar shaxsında social aktivlik, dóretiwshilik hám nátiyjeli mexnat motivların túsiniw, kullab kuvatlash menen baylanıslı mashqalalardi sheshiw menen belgilenedi.
Mektep oqıwshıları salamatlıǵın qorǵaw jáne onı rawajlandırıw jaslar ulıwma salamatlıǵı diagnostikası, profilaktikası hám de tikkeley emleniwi tarawlarında ámeliy tásirge iye zárúrli bir buwın esaplanadı. Orta ulıwma bilim beriw mekteplerinde oqıwshılarǵa individual jantasıw ayriqsha psixo-pedagogikalıq process bolıp, ol tómendegi tiykarlarda óz hákisin tabadı :- oqıwshı ushın oǵan tán bolǵan barlıq tárepler, álbette, jeke mazmunda bolıp, oǵan qopal aralasıp bolmaydı ; - etikalıq hám huqıqıy tárepten barlıq oqıwshılar, álbette, teń haqılı bolıp tabıladı; - oqıwshılardıń hár birine olardı ajratmasdan isenim, húrmet hám shın júrektenlik menen mámilede bolıw ; - hesh kim hesh qashan oqıwshınan óz maqseti jolında nápsiqaw paydalanıwǵa haqqi joq ; - hár bir oqıwshı hár qanday máselede erkin tańlaw múmkinshiligine ıyelewi kerek; 10 - mektep oqıwshısı shaxsınıń rawajlanıwına tosıq bolmay onı rawajlandırıwı kerek. Oqıwshı salamatlıǵın qorǵaw ortalıǵın jaratıwdıń bas maqseti onı sırtqı unamsız tásirinlerden (jaman etikalıq ortalıqtan, avtoritar munasábetlerden, málim bir gúdibuzar gruppa basımınan, jınayatlı xarakter degi zorlıqshılıqtan, qızıqlı, lekin unamsız informaciya tásirinlerinen, balalardı ózine tartiwshı zıyanlı ádetlerden) qorǵaw zárúr boladı. SHu menen birge oqıwshılardı kózge kórinbesada, lekin olar tárbiyasın hám álbette sog'ligiga zálel etkazuvchi ruwxıy -ruxiy kemshiliklerden (menmenlik, kibru-hawa, náps bálesi, menmenlik, nadanlıqparastlik, ruwxıy noqislik, etikalıq buzıqlıq, jaǵımpazlıq v. t.b. z ) qorǵaw da, álbette, zárúrli áhmiyetke iye boladı. Oqıwshılar sog'ligi qáliplesiwi hám rawajlanıwına tásir etiwshi faktorlar tábiy, social, psixofiziologikalıq, shólkemlestirilgen pedagogikalıq hám basqarıw -basqarıw jónelislerde boladı. Odaǵı shólkemlestirilgen pedagogikalıq jumıslar tiykarınan oqıwshılarda saw rawajlanıw, saw turmıs tárizi kónlikpelerin qáliplestiriwge qaratılǵan boladı. Pedagogikalıq iskerlikte bolsa ol tómendegi wazıypalar orınlanıwında ámeliy kórinetuǵın boladı :- tazalıq, tártip-ıntızam hám ózine isenim sezimlerin qáliplestiriw; - oqıwshılarda salamatlıq motivatsiyası, óz sog'ligining qadriga etiw, salamatlıqqa tiyisli bilimlerge qızıǵıwshılıq, sawlıqqa paydalı maǵlıwmatlardı toplap óz turmısında oǵan ámel etiwdi úyretiw; - oqıwshılarda tábiy ámeldegi bolǵan sawlıq múmkinshiliklerin ańlap, onı ko'paytirib barıwlarına olardı jóneltiriw. Oqıwshılar salamatlıǵın qáwipsizlik etiwshi jáne onı bekkemlewge qaratılǵan shárt-sharayat mekteplerde kuyidagilardan ibarat bolıwı múmkin:- mektepte mo''tadil adamgershilikli ortalıq jaratılıwı ; - oqıwshılar individual qásiyetlerin esapqa aparıw ; - mektepte erkin dóretiwshilik ortalıǵın jaratıw ; - profilaktika jumısların tiyisli talaplar tiykarında tuwrı jolǵa qoyıw ; - oqıwshılar múmkinshiliklerin júzege shıǵarıw ushın etarli sharayatlar jaratıw ; - sanitariya -gigiena normaların mudam saqlaw ; - dene tárbiyasın nátiyjeli shólkemlestiriw; - oqıwshılar sog'ligidagi ózgerislerdi turaqlı gúzetip barıw, anıqlaw hám tiyisli sharalardı kóriw; - oqıwshılar salamatlıǵın qorǵaw boyınsha qızıqlı jarıslar, sayaxatlar hám kórkem kesheler programmaların islep shıǵıw. Bulardıń barlıǵı júdá keń kólemdegi islerdi talap etkeni sebepli oǵan shólkemlestirilgen sheshimi tárepinen diferrentsial jaqınlaw maqsetke muwapıq boladı. Ol jaǵdayda baslanǵısh shólkemlestirilgen jónelisler tálim processinde hám tárbiya processindegi individual jantasıwlardan ibarat boladı. Tálim processinde oqıwshılar salamatlıǵın qorǵaw procesi arnawlı bir wazıypalar atqarıwı arqalı támiyinlenedi.
Ózbekstan Respublikası Prezidenti Shavkat Mirziyoyev parlamentke usınıs etken Bildiriw xatında jaslar máselesine bólek pát berdi.
Bul murajaatnomada jaslar haqqında keltirilgen maqtawlar hám biz jaslarǵa bolǵan isenim kúshimizge-kúsh hám de ǵayratimizga- ǵayrat qosdı, desem asıra aytqan bolmaymız.
Bildiriw xatında jaslardı saw hám bárkámal tárbiyalaw boyınsha belgilengen ilajlar, atap aytqanda, Nókis qalasında Olimpiada hám milliy sport túrlerine qánigelestirilgen joqarı sport uqıpı mektep, Urǵanchda “Jaslıq” sport kompleksi, Tashkent, Andijan, Samarqand, Buxara qalalarında universal sport kompleksleri, Qarsı qalasında sport -salamatlandırıw kompleksi, kóp tarmaqlı jabıq júziw háwizi júzege keliw etiliwi kelesinde sport salasında kóplegen jaslarımızdı jurtımız bayraǵın kókga kóteriwge jay jaratılıwması shubhasız.
Shette islep atirǵan hám oqııp atırǵan jaslar boyınsha El basshısımız tárepinen berilgen usınıslar Ózbekstan jasları xalıq aralıq assotsiatsiyasini dúziw jáne onıń nátiyjeli xızmet kórsetiwi ushın tiyisli sharayat jaratıw, Samarqand qalasında Oraylıq Aziya jasları forumın ótkeriw hám de sırt ellerde jasap atırǵan hám islep atirǵan watanlaslarımız menen óz-ara sheriklik salasında mámleket siyasatı konsepsiyasın islep shıǵıw sıyaqlılar, oylayman shet el degi jerleslerimiz bolǵan jaslardı patriotlıq sezimin saqlap qalıw menen bir qatarda tájiriybe almaslaw maydanın payda qılıwda tiykar wazıypasın oteydi.
Sonıń menen birge, jas isbilermenler ushın 2018 jıldıń “Aktiv isbilermenlik, innovciyalıq ideyalar hám texnologiyalardı qollap-quwatlaw jılı” dep daǵaza etiliwi áyne múddáhá boldı. Bildiriw xatında kelesi jıldan baslap, isbilermenlik sub'ektleri ushın bajıxana ko'rigida qawip-xaterden agah etiw sisteması, yaǵnıy, isbilermenler qanshellilik hadal ekenine qaray, olardı “jasıl” hám “qızıl” koridorlar arqalı ótkeriw engiziliwi, barlıq isbilermenlik sub'ektleriniń finanslıq -xojalıq iskerligin tekseriw eki jılǵa toqtatılıwı, internet tarmaǵında elektron sawdalar hám auksionlar arqalı jer uchastkaların, tiykarınan, isbilermenler ushin ajiratiwdin' biden bir tartibi ornatilip, 2018 jildan elektron sawda maydanlari arqali mamleket aktivlerin satiw boyinsha elektron tizim sho'lkemlestiriliwi ham sol kibi bir qatar imtiyazlar berilgeni isbilermenler, qalaberse jas ham jana innavatsion idealar menen o' zinin' erkin isbilermenligin jolg'a qoyiw qalewinde bolgan jaslarimiz ushin ulken imkaniyatlar esigin ashti.
Tiykarǵı ádebiyatlar :
1. Ózbekstan Respublikası Konstitusiyası.- T., 2012-y.
3. Ózbekstan Respublikas Shańaraq Kodeksi.- T., 1998-y.
4. Musurmonova O. Shańaraq ruwxıylıqı - milliy namıs -T., 1999 -y.
5. Hasanboeva O. hám basqalar. Shańaraq pedagogikası.- T., 2007-y.
6. Karimova O. Shańaraqtıń huqıqıy tiykarları.- T., 2003-y.
7. Sadıqova T. Balam, saǵan aytaman, qızlarǵa atalǵan sózler.-T., 2005-y.