Tema: Applikaciya hám mozaika menen jumıs sabaqların shólkemlestiriw metodikası

Geometriyaliq formali applikaciya
Orinlaniw texnikasina qaray applikaciyaniń eń ápiwayi túrleriniń biri geometriyaliq formali applikaciya bolip esaplanadi. 1-3-klass oqıwshılari geometriyaliq formali applikaciyalardi orinlawda tómendegi bilimlerdi ózlestiredi.
1. Geometriyaliq formalar: kvadrat, tuwri múyesh, úshmúyesh, aylana, qaǵaz bóleginen hám ólshew ásbaplarinan paydalaniw haqqindaǵi bilimlerin tereńlestiredi.
2. Súwret sabaqlarinda sheńber, kvadrat, organametrler dúziw boyinsha iyelegen bilimlerin tereńlestiredi.
3. Ayirim predmetlerdi, detallardi talqilap, geometriyaliq formalardi oylap tabiwdi úyrenedi. Máselen: arsha teregi júkleńen mashina.
4. Balalardan «kóp», «kem», «uzinina», «enine», «bólek», qatlamlar, eki bólekke qirqiladi, «tórt bólekke» hám «teń bóleklerge» siyaqli túsiniklerin bekkemleydi.
5. Balalar reńlerdiń bir-birine duris keliwin tańlawdi úyrenedi, olardiń estetikaliq qiziǵiwshiliǵi ósedi.
Geometriyaliq figurali applikaciyalardi dekorativ ornament, predmet, syujetli applikaciya sipatinda da qollaniw múmkin. Geometriyaliq figuralardan predmetli applikaciyalar islewge boladi.
Balalardiń predmetlerdi sheksiz pikirlewi, rawajlandiriwi ushin, bizdi qorshap turǵan nárseler: úy, arsha, terek, mashina, posuda, jániwarlar, gúller hám sol siyaqlilardi hár túrli dárejede geometriyaliq figuralar menen súwretlewge boladi.
Oqıwshılar tárepinen tayarlań`an applikaciyalar ana tili hám matematika sabaqlari ushin ájayip didaktikaliq material bolip, oqıwshılar sóylew tilin óstiriw qurali boliwi hám olardaǵi predmetler formasi, reńi haqqindaǵi túsinikleriniń bayitiliwinda da paydalaniliwi múmkin. Bunday applikaciyalar menen islew oqıwshılarda cirkul` menen islew hám oniń járdeminde sheńberdi bóleklerge ajiratiw jumislari úyreniledi.
Kóp reńli applikaciyalardi qiyiw úlken quramali is bolip, súwretti bóleklerge ajiratiw menen baylanisli boladi. Bul túrdegi applikaciyani orinlawda fondi tiklew áhmiyetli bolip sanaladi. Fon súwretlenetuǵin predmetler reńi ash reńde boliwi tiyis. Sebebi predmet ashiq hám jaqti bolip kórinedi. Formasina qaray ornamentler sheksiz hám shekleńen bolip ekige bólinedi. Sheksiz ornamentti qurawshi ayirim elementler ritmikaliq yamasa simmetriyaliq almastirip turadi.
Bul elementlerdiń reńi hám formasi bir qiyli boliwi kerek. Shekleńen ornamentler bir forma kvadrat, tuwri múyesh, aylana hám sol siyaqlilarǵa jaylasadi.