Тема: Анатомия панинин классификациясы рауажланыу тарийхы хам уйрениу методы

Asqazan astı bezi

Asqazan astı bezi (pancreas) asqazannıń artında jaylasqan. Arqa tárepi menen tómengi gewek venaǵa, shep tárepten búyrek venasına hám aortaǵa tiyip turadı.
Asqazan astı beziniń bası, ilmek tárizli ósimshesi, denesi, hám quyrıǵı ajıratıladı. Bezdiń bası 12 eli ishek penen qamtılǵan bolıp 1-2 bel omırtqasınıń tusında jaylasadı. Denesi prizma formasına iye bolıp, úsh tárepine iye: aldınǵı, keyingi hám tómengi. Aldınǵı tárepi batıq bolıp asqazanǵa tiyip turadı. Arqa tárepi, arqa qarın diywalına qaraǵan. Tómengi tárepi tómenge, bir qansha aldınǵa qaraǵan. Úsh tárepi bir-birinen úsh qır járdeminde bóleklengen.
Bez ońnan shepke qaray bir qansha kóteriledi, nátiyjede bezdiń quyrıǵı, basına salıstırǵanda bir qansha joqarı jaylasıp, talaqtıń tómengi bólimine jetip baradı. Asqazan astı bezi kapsulaǵa iye emes sonıń ushın onıń bólshekli dúzilisi kózge birden taslanadı. Bezdiń ulıwma uzınlıǵı 12-15 sm.
Qarın perde bezdiń aldınǵı hám tómengi tárepin jawadı, arqa tárepi bolsa qarın perdeden sırtta jaylasqan. Asqazan astı beziniń quyıwshı jolı kóp sanlı shaqapshalardı qabıllap, ót jolı menen qosılıp on eki eli ishektiń úlken tesigine ashıladı. Ádette, bezdiń bas quyıwshı jolınan basqa qosımsha quyıw jolı bolıp, ol on eki eli ishektiń kishkene tesigine ashıladı. Kishkene sorıǵısh úlken sorıǵıshqa salıstırǵanda 2 sm joqarıda jaylasqan.
Asqazan astı bezi dúzilisi jaǵınan serrozlı slekey bezdi esletip alveolyar yaki alveolyar- tútiksheli dúziliske iye. Ol eki bólimnen ibarat: tiykarǵı bólimi sırtqı sekretsiya bólimi bolsa, kishkene bólimi ishki sekretsiya xızmetin atqaradı.

Bawır

Bawır (hepar) qarın boslıǵınıń joqarǵı qabatında jaylasqan bolıp diafragmaǵa tiyip turadı. Bawırdıń kóp bólimi oń qabırǵa astında, bir bólimi qarınniń joqarǵı bóliminde, júdá az bólimi bolsa shep qabırǵa astında turadı.
Bawır organizmdegi bezlerdiń eń úlkeni bolıp, awırlıǵı shama menen 1500
g. Bawırdıń uzınlıǵı 20-22 sm eni 10-12 sm, qalıńlıǵı 7-8 sm.
Bawırdıń xızmeti kóp túrli. Ol hámmesinen burın ót islep shıǵarıwshı úlken as sińiriw bezi. Bawırǵa barerlik xızmet tán: qan járdeminde bawırǵa alıp kelingen beloklıq almasıwdıń záhárli zatları neytrallanadı. Sonıń menen birge bawır kapillyarlarınıń endoteliyaları hám kufer kletkaları fagotsitarlıq qásiyetke iye bolıp, ol ishekten sorılǵan zatlardı zıyansızlanadırıwda áhmiyetke iye. Bawır zat almasıwdıń barlıq túrinde qatnasadı, ásirese ishektiń sliz qabatı arqalı sorılǵan uglevodlar bawırda glikogenge aylanadı (glikogen deposı). Embrionallıq dáwirde bawır eritrotsit islep shıǵadı.