Тема: Анатомия панинин классификациясы рауажланыу тарийхы хам уйрениу методы

Úshinshi qarınsha (ventriculus tertius)

Aqırǵı miy torsıldaǵınıń boslıǵı, usı torsıldaqtıń-joqarı diywalı miydi eki yarımsharlarǵa bóliw ushın shógiwi nátiyjesinde ekige ajıralıp, eki qaptal qarınshalarǵa tiykar saladı. Aralıq miy boslıǵı bolsa úshinshi qarınshaǵa aylanadı. Nátiyjede III qarınsha qaptal qarınshalar menen qarınshalarara tesik (Monroi) arqalı qosılǵanınsha qaladı. Demek III qarınsha miydiń ortasında basqa qarınshalarǵa salıstırǵanda oraylıq bólimde jaylasqan boladı. Ol tómengi tárepten miy suw jolı arqalı tórtinshi qarınsha menen tutasqan.
Kóriw tompaqlarınıń (oń hám shep) ishki júzeleri qarınshanıń eki qaptal diywalın quraydı.
Qarınshanıń aldınǵı diywalın tómennen kúlreń tompaqshadan kiyatırǵan shegaralawshı perde gúmbez ústinsheleri hám aldınǵı pitispe payda etedi, arqa tárepten bolsa arqa pitispe ajıratıp turadı. Bul pitispe úshinshi qarınshadan miy suw jolına alıp kiretuǵın tesik ústinen ótedi.
Qarınshanıń tómengi tárepi (diywalı) júdá quramalı dúzilgen, sebebi bul tar diywaldı miy túbiniń tómendegi bólimleri quraydı:
1. Arqa táreptegi ilme - tesik zat. 2. Miy ayaqshalarınıń aldınǵı bólekleri. 3. Sorıǵısh tárizli deneler. 4. Kúlreń tompaqsha. 5. Miy zıyatınıń voronkası. 6. Kóriw nervleriniń kesispesi.
Qarınshanıń ústingi diywalı miy gúmbezi menen qadaq dene astında jaylasqan bir qatar epiteliy menen shegaralanǵan. Bul jerde úshinshi qarınshanıń tamırlı perdesin sırttan qaplaǵan bolıp, hár ekewi birge úshinshi qarınshanıń tóbesin payda etedi.

Aqırǵı miy (telencephalon)

Aqırǵı miy torsıldaǵı rawajlanıp barıp miy yarım sharlarına aylanadı. Har bir yarım shar quramında tómendegi organlar payda boladı.
1. Plash, 2. Iyis seziw miyi, 3. Qaptal qarınsha, 4. Aqırǵı miydiń kúlreń ózekleri
Plash, bas miydiń bul bólimi óziniń ádewir úlken kólemi menen basqa bólimlerdiń ústinen qaplap turǵanı ushın oǵan plash (japqısh) dep at berilgen.
Hár bir plashtıń 3 júzesi ajıratıladı: joqarǵı - laterial, medial, hám astınǵı. Bul júzelerdiń eń úlkeni joqarǵı - laterial júze bolıp, ol gúmbez formada kóterilip turadı. Ishki medial júze ekinshi yarımshardaǵı usınday júzege qaraǵan hám tegis boladı. Astınǵı (miy túbi tárepindegi) júze bolsa usı jerdegi bas súyeginiń kórinisine maslasqanı ushın júdá quramalı kóriniste boladı.
Hár bir plash bas súyegi ishinde jaylasıwına qarap 5 tiykarǵı bóleklerge: 1. Mańlay bólegi. 2. Tóbe bólegi. 3. Eńse bólegi. 4. Sheke bólegi. 5. Shuqırlıqta jasırınǵan atawshadan quralǵan bóleklerge bólinedi.
Plashtıń hámme júzelerin qaplap turǵan qabıq bir qansha gedir-budır jılan izi siyaqlı shuqır qarıqlar hám jarıqlar járdeminde hár qıylı uzınlıqta hám keńlikte bolǵan izvilinalarǵa bólingen.