Тема: Анатомия панинин классификациясы рауажланыу тарийхы хам уйрениу методы

Jatır nayları (tuba uterina)
Jatır túbi múyeshlerinen baslanǵan naylar máyeklikten shıqqan máyekti jatırǵa keltiriwshi jol esaplanadı. Hár bir nay yaki Fallopiy nayı 10-12 sm, uzınlıqta bolıp, onıń tórt bólimi ajıratıladı:

1. 
   Jatır diywalı ishinde jasırınǵan bólimi,
   
2. 
   Tar bólimi (jatırǵa jaqın turıp naydıń 35 %-in quraydı, 3). Keńeygen bólimi (ampula)
   

4. 
   Eń sonǵı sharshar tárizli keńeygen bólimi.
   

Bul keńeymeniń shetinde mayda uzın - qısqa baxromkaları boladı. Olar máyeklikte jetilip qarın boslıǵına shıqqan máyekti tutıp alıp, nay ishine baǵdarlap jiberiw ushın xızmet etedi.
Jatır nayınıń diywalı tórt qabattan ibarat: 1-eń ishki sliz qabatı, ústi kirpiksheli epiteliya menen qaplanǵan, 2-bulshıq et qabatı, 3-biriktiriwshi toqımadan dúzilgen perde qabatı, 4- seroz perde, naydı sırtqı tárepinen orap turadı.


Jatır (uterus)
Jatırdıń kórinisi almurtqa usaydı. Ol kishi shanaq boslıǵında, quwıq penen tuwrı ishek arasında turadı. Jatırda bala rawajlanadı.
Jatırdıń moynı, denesi hám túbi ajıratıladı. Jatırdıń túbi joqarıǵa qaraǵan bolıp tegis dóń formasında kóterilip turadı. Denesi aldınan arqaǵa biraz qısılǵan (jalpaqlanǵan) boladı.
Jatırdıń diywalı júdá qalıń bolıp úsh qabattan turadı:

1. 
   Ishki qabat (endometrium) –sliz perdeden ibarat. Ol jatır nayı ishindegi sliz perdeniń dawamı esaplanadı. Sliz qabatta, hátteki bulshıq et qabatına shekem kirip barıwshı naysha dúzilisindegi mayda bezler bar. Jatırdıń moyın bóliminde sliz qabat jáne de qalıńlasadı. Bul jerde naysha bezlerinen basqa, sliz bezleride jaylasqan.
   
2. 
   Ortanǵı qabatı (miometrium) tegis bulshıq etten dúzilgen bolıp jatır diywalınıń kópshilik bólimin quraydı. Ulıwma bulshıq et talshıqların astın-ústin úsh qabat bolıp jaylasqan dewge boladı.
   
3. 
   Sırtqı qabat (perimetrium) seroz perdeden ibarat. Negizinde bul qabat jatır diywalı menen pitisip ketken qarın perde.
   

Jatır denesiniń ishindegi boslıq, úsh múyeshlik túrinde bolıp onıń joqarǵı tárepindegi eki qaptal múyeshine jatır nayları ashıladı, tómengi múyeshi bolsa moyın ishindegi kanal menen tutasadı. Moyın kanalı óziniń sırtqı tesigi járdeminde qın boslıǵına ashıladı.
Moyın kanalınıń sırtqı tesigi tuwǵan háyeller menen tuwmaǵan háyellerde túpten parq qıladı, tuwmaǵan háyellerde bul tesik derlik domalaq bolsa, tuwǵan háyellerde ol kesesine sozılǵan jarıq formasında boladı.