Тема №3 Упка аускультацияси

Мавзу: Упка аускултатсияси. Техника ва коидалари. Асосий ва кушимча крепитатсия, плевра ишкаланиш нафас шовкинлари
Бевосита аускультация
фонендоскоп
стетоскоп
Аускультациянинг техник воситалари:
Аускультация тартиби:
Орқа томондан
Олд томондан
Ён томондан
Ўнг ўпка чўққиси
эшитилиш соҳаси
Ўнг ўпка юқори бўлаги
эшитилиш соҳаси
Ўнг ўпка қуйи бўлаги
эшитилиш соҳаси
Ўнг ўпка ўрта бўлаги
эшитилиш соҳаси
Олд томондан
Чап ўпка чўққиси
эшитилиш соҳаси
Чап ўпка юқори бўлаги эшитилиш соҳаси
Чап ўпка қуйи бўлаги
эшитилиш соҳаси
Ўнг ўпка эшитилиш соҳалари
Орқа томондан
Нормал нафас шовқинлари
график манзараси:
А – везикуляр;
Б – бронхиал нафас шовқини;
А
Б
Нафас олиш
Нафас чиқариш
Тубуляр
(трахео –
бронхиал)

Бронховезикуляр
Везикуляр
Нафас шовқинларининг замонавий
классификацияси
Везикуляр нафас шовқини
“Ф” ҳарфи талаффузидаги товушга ўхшаб кетади ва ўпканинг
қуйи соҳаларида нисбатан яхши эшитилади

1 – у юмшоқ ва бўғиқ;

2 – унга қисқа экспиратор фаза хос.

Экспиратор фазанинг сўнгги икки

қисмида эшитилмайди (инспиратор ва

экспиратор компонентлари нисбати 3:1);

3 – нафас олиш ва чиқариш орасида пауза

йўқ;

Везикуляр нафас шовқинининг
асосий хусусиятлари:
Везикуляр нафас шовқинини
нормада ўзгаришлари:
Кучайиши:
А) астеникларда
Б) ёш ўғил болаларда - пуэрил нафас деб номланади (puer – ўғил бола)
В) оғир жисмоний меҳнат давомида
Сусайиши:
А) семиз кишиларда
(тери ости ёғ қатламини
беҳад тараққий этиши
туфайли)
Б) спортчиларда
(боди билдинг)
Везикуляр нафас шовқинини кўкрак
қафасида яққол эшитилиш соҳалари
Овоз бойламаси ёриғидан ҳаво ўтиши натижасида пайдо
бўлади. «Х» ҳарфи талаффузидаги товушни эслатади.
Бронхиал нафас шовқини
Бронхиал нафас шовқини хусусиятлари:

• Баланд (график манзараси йўғон инспиратор ва экспиратор чизиқлар билан чизилади)
• Экспиратор фазаси чўзиқ ва давомийлиги билан, одатан, инспиратор фазага тенг (нисбати 1:1)
• Бронхиал шовқин эшитилмаган чоғда, нафас олиш ва чиқариш орасида пауза бўлади

Бронхиал нафас шовқинини нормада эшитилиш нуқталари
Олд томондан
Бронхиал нафас шовқинини патологик турлари:
Амфорик (amfora – кўза). Ўпкада диаметри камида 5-6 см бўлган суюқликсиз ёки кам миқдордаги суюқликка эга ҳаволи бўшлиқ ва у бронх билан боғлиқ бўлиши шарт
Бронхиал нафас шовқинини патологик турлари:
2 – металлик (очиқ пневмотораксда);
3 – стенотик (бронхитларда);
4 – везикобронхиал (нафас олишда везикуляр, чиқаришда эса бронхиал шовқин эшитилади, мисол крупоз пневмонияда) ;

1 – чайқалиш шовқини (илк бор Гиппократ

1 – чайқалиш шовқини (илк бор Гиппократ

томонидан таклиф этилган) – succusio

Hippocratica

2 – томаятган томчи шовқини – gutta cadens

Патологик нафас шовқинларининг алоҳида турлари
Плеврал
суюқлик
Крепитация ва нам хириллашлар дифференциацияси
Нам хириллашлар:
Йирик ва дағал
Паст частотали
Сийрак
Зўриқишга боғлиқ эмас
Гавда ҳолати ўзгаришида ўзгармайди
Йўтал пайтида йўқолади
Оғиз бўшлиғига қадар тарқалади
Обструкция билан боғлиқ
Крепитация:
Майда ва юмшоқ
Юқори частотали
Ғужжа
Зўриқишга боғлиқ
Гавда ҳолати ўзгариши билан ўзгаради
Йўтал пайтида йўқолмайди
Оғиз бўшлиғига қадар тарқалмайди
Рестрикция билан боглиқ
Қуруқ ҳуштаксимон хириллашлар билан кечадиган клиник ҳолатлар
Инфекция (коклюш, ларингит, трахеобронхит)
Ларинго-, трахео- ёки брохомаляция
Трахея ва ҳиқилдоқ ўсмаси
Трахея стенози
Овоз бойламалари фаолияти бузилиши
Ёт жисмлар аспирацияси
Йирик ҳаво йўллари стенози
Астма
Ўпка сурункали обструктив касаллиги
Бронхорея (бронхитда, муковисцидозда)
Облитерацияловчи бронхиолит
Фиброзловчи альвеолит (Ҳамман – Рич касаллиги)
Пневмонит (ўта сезгирлик натижасида)
Ўпка шиши
Соғломларда кучли нафас чиқариш пайтида
Плевра ишқаланиш шовқинининг физик хусусияти
Нафас олиш
Нафас чиқариш
Эътиборингиз учун раҳмат!