Tema : plawnlar bolimi

Ajiniyaz atindagi Nokis Mamleketlik Pedagogika instituti Tabiyiy fanler fakulteti Bilogiya talum bagdari 2A kurs talabasi Bektoreyeva Jansayanin Botanika (sitematika) paninen tayarlagan Oz betinshe jumisi. ORINLAWSHI :Bektoreyeva Jansaya. QABILLAWSHI :Embergenov Dawlet.

Tema :PLAWNLAR BOLIMI.

• Reje :.
• 1.Plawnlar haqqinda tusinik.
• 2.Plawnlardin klassifikatsiyasi.
• 3.Plawnlar din osiw sharayati ham ozine tan qasiyetleri.

Plawnlar (Lycopodium)-plawnlar otryadina kiriwshi sporasi har dayim jasil, kop jilliq otlar turkimi.Paqali kobinshe dixotomik shaqalangan.Japiraqlari mayda ,nishter tarizli yaki lanset tarizli sabaqsiz, paqal ham shaqalarinda nawbetlesip yaki toonbolip tigiz jaylasqan.

Spora basaqlari ozekten ham tuguz jaylasqan spora hapiraqlarinan ibarat .10 ga jaqin turi bar,tiykarinan Shimoliy jarim sharda ushiraydi.

Ozbekistanda ospeydi.Bir jilliq P.ham ilgenshek tarizli P.turleri ken tarqalgan.Spora payda qilip ham vegetativ (tamir,tuynek ,tamir awizlari) arqali kobeyedi.Sporasi 3 -8 julda onip shigadi,gametofiti saprofit bolip,12 jil dawaminda rawajlanadi.

P.zaharli ,qurgaq sporali farmatsevtikada dariler tayarlawda ham sanaatda metall quyiwda isletiledi.

Plawn osimlikler bolimi -Lycopodiophyta. Bul bolim wakilleri joqari osimlikler orasindagi ayyemgi osimlikler bolip,paleozoy erasinin aqirinda Jer sharinda jaqsi rawajlangan.Hazirgi waqitta olardin Jer shari mindan ziyad otlardan ibarat turleri ushraydi.Qazilma turleri arasinda iri daraxtlar ham bolgan.

Plawnlardin ayrimlarinda jer asti organlari tipik tamirpaqal formada bolip,onda matamorfazlangan japiraqlar ham qosimsha tamirlardan tisqari rizoforalar ham bar.Plawnlardin jer usti ham jer asti bolekleri dixotomik shaqalangan.Kopshilik plawnlardin japiraqlari izbe iz ,ayrimlarinda ese qarama qarsi yaki shar tarizli jaylasqan.Plawnnin tamirlari ham paqallarinushqi meristema jardeminde osedi.Spotafilleri spora basaqlarinda jaylasqan.

Plawnlardin wakilleri jinissiz ,vegetativ ham jinsiy jollar menen kobeyedi.Vegetativ kobeyiw jatip osiwshi wakilleri jerge jabisqan boleginen tamir atip,ayrimlari ese tamirpaqallari jardeminde kobeyedi.Plawnlar arasinda ten ham har qiylispora turleri bar.Bunday izo-ham geterosporalar jinissiz kobeyiw jarayaninda spora basaqlari jetilisedi.Bul tenham har qiyli sporalardan osken gametofitler bir birinen ulkenligi, forma jaginan keskin pariq qilinadi.