|
4. 1. 2. MAHSULOT TARKIBIDAGI OSHLOvCHI MODDALAR
MIQDORINI ANIQLASH USULLARI
Oshlovchi elementlar muǵdarın anıqlawda salmaqlıq, kólem, kalorimetrik, nefelometrik hám biologiyalıq usıllardan paydalanıladı. Bul usıllardıń hámmesi teńidlarni belok elementlar, salmaqli metallar duzları menen cho'ktirish, kúshli oksidlovchilar tásirinde oksidlew, birparaikmalar menen reń hám ılaylı payda etiw reaksiyalarına tiykarlanǵan. Pútkilittifoq birden-bir usıl (vEM - vsesoyuzniy ediniy metod ) hám XI DF qabıl etken ofitsinal usıllar da joqarıda aytıp ótilgen reaksiyalarǵa tiykarlanǵan.
vEM teńidlarni oshlanmagan - shiyki teri untaqı (poroshogi) menen cho'ktirishga tiykarlanǵan bolıp, sanaatda oshlovchi ónimler sapasın anıqlawda qollanıladı.
Dárivor ónimler degi oshlovchi elementlar muǵdarı XI DF de qabıl etilgen Levental-Kursanov usılı boyınsha anıqlanadı. Bul usıl teńidlarning kislotalı sharayatta kaliy permaganat - KMnO4 járdeminde oksidleniwine tiykarlanǵan. Indikator retinde indigosulfon kislota qollanıladı. Bul kislota1 teńidlar oksidlenip (titrlanib) bolǵan zamatiyoq (filtratdagi ósimliklerden ajralıp shıqqan basqa organikalıq elementlardıń oksidleniwine jol bermey) ózi oksidlenip, kók reńden sarı rangga ótedi.
4. 1. 3. Anıqlaw texnikası (XI DF boyınsha ).
Maydanlanǵan hám tesiginiń diametri 3 mm li elakda elangan 2 g átirapındaǵı (anıq tartılǵan ) ónim 500 ml kólemli konussimon kolbaǵa solinadi, ústine 250 ml qaynagunicha qızdırılǵan suw quyıladı, kolbaǵa vertikal sawıpkich ornatıp, ústi jabıq eletroplitka ústinde waqıtı -waqtında shayqatıp turǵan halda 30 minuta qaynatiladi.
Kórsetilgen waqıt ótkennen kolba ishindegi suyıqlıq bólme temperaturasına kelguncha sovitiladi hám keyininen odan 100 ml muǵdarda basqa, 200-250 ml kólemli konussimon kolbaǵa paxta arqalı (ónim bóleksheleri kolbaǵa túspewligi kerek) filtrlenedi. Filtratdan pipetka járdeminde 25 ml alıp, 750 ml kólemli konussimon kolbaǵa solinadi, ústine 500 ml suw hám 25 ml indigosulfokislota eritpesinen qosıp, turaqlı shayqatıp turǵan halda qospanı kaliy permaganatning 0, 02 mol/l eritpesi menen qospa tınıq -sarı rangga o'tgunga shekem titrlanadi.
Indigosulfon kislotanı titrlash ushın qansha kaliy permagant eritpesi sarplanganini tómendegishe anıqlanadı. 750 ml kólem degi kolbaǵa 500 ml suw hám 25 ml indigosulfon kislota salıp, qospa tınıq sarı rangga o'tgunga shekem kaliy permaganatning 0, 02 mol/l eritpesi menen titrlanadi.
Ónim quramındaǵı teńidlarning % muǵdarı tómendegi formula menen anıqlanadı :
bunda : x - teńidlarning % muǵdarı ; 0, 004157 - teńinning kaliy permaganatning 0, 02 mol/l eritpesi boyınsha titri (bórekallol gruppa oshlovchi elementlar ushın ; pirokatexin gruppa oshlovchi elementlar ushın titr 0, 00582 ge teń); a - teńidlar hám indigosulfon kislotanı titrlash ushın sarp etiw bolǵan kaliy permaganat 0, 02 mol/l eritpesiniń ml muǵdarı ; b - indigosulfon kislotanı titrlash ushın sarp etiw etilgen kaliy permanganat 0, 02 mol/l eritpesiniń ml muǵdarı ; m - analizge alınǵan ónim salmaǵı g muǵdarında ; W - ónimdiń ızǵarlıǵı, % esabında.
Ósimlikler quramında teńidlarning bórekallol hám pirokatexin gruppaları mudami birge ushraydı, sol sebepli (ásirese, kondensatsiyalanuvchi oshlovchi elementlar bolsa ) olardı tek bórekallol toparı (teńin) boyınsha esaplaw nadurıs bo'lur edi. Bul qıylı esap menen shıǵarılǵan muǵdar haqıyqıy muǵdardan talay kem bolǵanı ushın esaplawǵa pirokatexin toparın titrini alıw kerek.
Ónim degi oshlovchi elementlar muǵdarın tuwrı anıqlaw ushın Tashkent Farmacevtika Institutı farmakognoziya kafedrasınıń burınǵı basqarıwshıı prof. R. L. Xazanovich hám sol kafedra professorı H. X. Xolmatov jańa usıl islep shıqtılar. Bul usılǵa kóre aldın teńidlarning filtratdagi ulıwma muǵdarı kaliy permanganatning 0, 02 mol/l eritpesi menen titrlanadi, keyininen filtratdagi kondensatsiyalanuvchi gruppa cho'ktirilib, gidrolizlanuvchi gruppa bólek titrlanadi. Aqırǵı muǵdardı ulıwma titrlashga ketken kaliy permaganat 0, 02 mol/l eritpesiniń ml muǵdarınan alıp taslansa, kondensatsiyalanadigan gruppaǵa sarp etiw bolǵan kaliy permaganat 0, 02 mol/l eritpesiniń ml muǵdarı kelip shıǵadı. Nátiyjede hár eki gruppa daǵı teńidlarning % muǵdarı bólek-bólek esaplanadı. Bul muǵdarlar jıyındısı bolsa ónim degi oshlovchi elementlardıń ulıwma muǵdarın kórsetedi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
