NATni o`rnatish. Router vazifasini bajarishi uchun server 2 ta tarmoq
interfeysiga ega bo'lishi kerak. Internetda ishga tushirilishi kerak bo'lgan
Internet va tarmoqning o'zi. Mening tarmoq ulanishlarim LAN_1 (Internet)
va LAN_2 (mahalliy tarmoq) deb nomlangan.
NAT qanday ishlaydi. NAT katta ofisdagi kotibga o'xshaydi. Aytaylik, siz
unga ruxsat bermaguningizcha, kim sizni telefonda chaqirsa, hech kim bilan
bog'lamaslikni buyurgan. Keyinchalik, siz potentsial mijozga qo'ng'iroq
qilasiz va unga sizni qayta chaqirishingizni so'rab xabar qoldirasiz. Siz
kotibga mijozdan qo'ng'iroqni kutayotganingizni xabar qilasiz va u
qo'ng'iroq qilganda ulanishni ta'minlash uchun buyurtma berasiz.
Mijoz ofisning asosiy telefon raqamini teradi, chunki u faqat bu raqamni
biladi. Mijoz kotibga siz bilan bog'lanmoqchi ekanligini aytadi, kotib
ma'lumot jadvalini tekshiradi, bu erda sizning ismingiz va sizning telefon
raqamingiz ko'rsatilgan. Kotib sizga ushbu mijozni ulashga ruxsat
berilganligini
biladi, shuning uchun u qo'ng'iroq qiluvchini sizning
kengaytmangizga o'zgartiradi.
24.1. Fanning asosiy tushunchalari va atamalari.Ахборот хавфсизлиги
деб, маълумотларни йўқотиш ва ўзгартиришга йўналтирилган, табиий
ёки сунъий хоссали, тасодифий ва қасддан қилинган таъсирлардан ва
хар қандай ташувчилардан ахборотнинг ҳимояланганлигига айтилади.
Ахборотнинг ҳимояси деб, бошқариш ва ишлаб чиқариш
фаолиятининг АХни таъминловчи ва ташкилот ахборот захираларининг
яхлитлилиги, ишончлилиги, фойдаланиш осонлиги ва махфийлигини
таъминловчи қатьий регламентланган динамик технологик жараёнга
айтилади.
махфийлик — аниқ бир ахборотга тегишли шахслар доирасигина
кириши мумкинлиги, яъни фойдаланишда қонуний хужжатларга
мувофиқ чеклаб қўйилиб, хужжатлаштирилганлиги кафолати.
конфиденциаллик — иншончлилиги, тарқатилиши мумкин эмаслиги,
махфийлиги кафолати;
яхлитлик — ахборот бошланғич кўринишда эканлиги, яъни уни сақлаш
ва узатишда рухсат этилмаган ўзгаришлар қилинмаганлиги кафолати;
аутентификация — ахборот захираси эгаси деб эълон қилинган шахс
хақиқатан хам ахборотнинг эгаси эканлигига бериладиган кафолат;
аппелляция қилишлик — етарлича мураккаб категория, лекин электрон
бизнесда кенг қўлланилади. Керак бўлганда хабарнинг муаллифи
кимлигини исботлаш мумкинлиги кафолати.
ишончлилик — тизим меьёрий ва ғайри табиий холларда
режалаштирилганидек ўзини тутишлик кафолати;
аниқлилик — хамма буйруқларни аниқ ва тўлиқ бажариш кафолати;
тизимга киришни назорат қилиш — турли шахс гурухлари ахборот
манбаларига хар хил киришга эгалиги ва бундай киришга чеклашлар
доим бажарилишлик кафолати;
назорат қилиниши — исталган пайтда дастур мажмуасининг хохлаган
кисмини тўлиқ текшириш мумкинлиги кафолати;
идентификациялашни назорат қилиш — хозир тизимга уланган мижоз
аниқ ўзини ким деб атаган бўлса, аниқ ўша эканлигининг кафолати;
қасддан бузилишларга тўсқинлик — олдиндан келишилган меъёрлар
чегарасида қасддан хато киритилган маълумотларга нисбатан
тизимнинг олдиндан келишилган холда ўзини тутиши.
Телекоммуникация тизимлари ва тармоқларининг хавфсизлиги деганда,
улар меъёрий ишлаш жараёнига тасодифий ёки олдиндан мўлжалланган
аралашишдан, ҳамда уларнинг ташкил этувчиларини ўғирлашга,
ўзгартиришга ёки бузишга бўлган интилишлардан ҳимоя қилинганлиги
тушунилади.
Ахборотга мурожаат қилиш деганда, ахборот билан танишиб чиқиш,
уни қайта ишлаш, нусхалаш, ўзгартириш ва йўқотиш тушунилади.
Ахборотга рухсат этилган мурожаат қилиш бу, мурожаат қилиш
чекланишларига ўрнатилган қоидаларни бузмайдиган, ахборотга
мурожаат қилиш тушунилади.
Ахборотга рухсат этилмаган мурожаат қилиш бу, мурожаат
қилиш чекланишларига ўрнатилган қоидаларнинг бузилиши билан
тавсифланади
Do'stlaringiz bilan baham: |