Telekommunikaciya texnologiyalarí HÁm kásiplik tálim”

ÓZBEKISTAN RESPUBLIKASÍ
INFORMACIYALÍQ TEXNOLOGIYALARÍ HÁM KOMMUNIKACIYALARÍN RAWAJLANDÍRÍW MINISTRLIGI

MUXAMMED AL-XOREZMIY ATÍNDAǴÍ

TASHKENT INFORMACIYALÍQ TEXNOLOGIYALARÍ UNIVERSITETI NÓKIS FILIALÍ
“TELEKOMMUNIKACIYA TEXNOLOGIYALARÍ HÁM KÁSIPLIK TÁLIM”
fakulteti

“TELEKOMMUNIKACIYA TEXNOLOGIYALARÍ” baǵdarı

3-kurs student


Bekbosinov Mırzabektiń
KOMPYUTER ARXITEKTURASÍ
páninen
ÓZ BETINSHE JUMÍSÍ
Tema: Zamanagóy kóp yadrolı processorlardıń arxitekturası.

Tayarlaǵan _____________ M.Bekbosinov
Qabıllaǵan ______________ ass S. Xojaniyazova
Nókis-2021
Tema: Zamanagóy kóp yadrolı protsessorlardıń arxitekturası
Jobası:
I. Kirisiw
II. Tiykarǵı bólim
II.I. Tiykarǵı ayrıqshalıqlar, protsessor kúshi
II.II. CPU qásiyetleri hám kúshi
II.III. Overclocking protsessorları ushın geypara máslahátler
III. Juwmaq
IV. Paydalanılǵan ádebiyatlar

I. Kirisiw

Kompyuter texnologiyaları tez rawajlanıp atır. Esaplaw apparatları kúshlilew, ıqsham hám qolaylaw bolıp barıp atır, lekin jaqında apparatlardıń jumıs peneniskerligin jaqsılaw úlken mashqalaǵa aylandı. 1965 jılda Gordon Mur (Intel tiykarlawshilerinen biri) " integral mikrosxemaga jaylastırılǵan tranzistorlar sanı hár 24 ayda eki ese ko'payadi" degen juwmaqqa keldi.
Kóp protsessorli sistemalardı jaratıw salasındaǵı birinshi ózgerisler 70 -jıllarda baslanǵan. Uzaq waqıt dawamında bir yadrolı protsessorlarning islewi saat chastotasın asırıw arqalı asdı (islewdiń 80% ge shekem tek saat chastotası anıqlandi) hám usınıń menen birge chipdagi tranzistorlar sanınıń kóbeyiwi. Fizikaning tiykarǵı nızamları bul processni toqtatdi: chiplar qızıp keta basladı, texnologiyalıq kremniy atomlari kólemine jaqınlasha basladı. Bul faktorlardıń barlıǵı tómendegilerge alıp keldi:
• oqish aǵısları asdı, bunıń nátiyjesinde ıssılıq islep shıǵarıw hám quwat sarpı asdı.
• protsessor yaddan talay " tezirek" bolıp qaldı. Kirisiw waqtıniń keshigiwi sebepli islew jamanlasdı tosınarlı kirisiw yadı hám maǵlıwmatlardı keshga júklew.
• "von Neyman darboğazi" degen zat bar. Bul programmanı orınlawda protsessor arxitekturasınıń nátiyjesizligini ańlatadı.
Kóp protsessorli sistemalar (máseleni sheshiw usıllarınan biri retinde) keń qollanilmadi, sebebi olar qımbat protsessorli anakartlarni islep shıǵarıwdı talap qılatuǵın edi. Sol tiykarda hasıldarlıq basqa jollar menen asdı. Kóp qayta islew kontseptsiyası nátiyjeli boldı - bir waqtıniń ózinde bir neshe buyrıqlar aǵımın qayta islew.
Hyper-Threading texnologiyası (HTT) yamasa Hyper-Threading texnologiyası, bul protsessorga bir yadroda bir neshe islerdi orınlawǵa múmkinshilik beredi. Kóplegen qánigelerdiń pikirine kóre, bul HTT edi, bul jaratılishning zárúrli shártiga aylandı kóp yadrolı protsessorlar... Bir waqtıniń ózinde protsessor tárepinen bir neshe jumıs penenbóleksheleri atqarılıwı sabaqlar dárejesindegi parallellik (TLP-tema dárejesindegi parallelizm) dep ataladı.
Kóp yadrolı protsessor múmkinshiliklerin ashıw ushın, atqarılatuǵın programma mudamı da erisip bolmaytuǵın barlıq esaplaw yadrolarınan paydalanıwı kerek. Tek bir yadrodan paydalana alatuǵın eski ketma -ket programmalar endi jańa áwlad protsessorlarida tezirek islemeydi, sol sebepli programmistler jańa mikroprotsessorlarni islep shıǵıw menen shuǵıllanadılar.